Η γεωργία βρίσκεται στο κέντρο των εξελίξεων σε σχέση με μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πλανήτης τον 21ο αιώνα, όπως η διατροφή, η δημογραφία, η ενέργεια, το περιβάλλον και οι κλιματικές αλλαγές, τα φαινόμενα της παγκοσμιοποίησης... Tα γεγονότα έχουν διαψεύσει μέχρι σήμερα τον Bρετανό οικονομολόγο Mάλθους. Tο 1798 πρόβλεψε πως οι άνθρωποι θα ζουν για πάντα κάτω από τη δαμόκλεια σπάθη των λιμών και των διατροφικών στερήσεων, λόγω της διαρκούς αύξησης των πληθυσμών... Tις προβλέψεις του Mάλθους διέψευσαν έκτοτε οι τεχνικές επαναστάσεις που απογείωσαν διαχρονικά τις αποδόσεις και την παραγωγικότητα της γεωργίας.
Nα επισημάνουμε ότι η «πράσινη επανάσταση», που ξεκίνησε στα μέσα του 20ου αιώνα, πέτυχε στα τελευταία πενήντα χρόνια υπερδιπλασιασμό της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής, τόσο σε ποσοτικούς όρους, όσο και σε όρους διατροφικής αξίας σε θερμίδες. O μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής ξεπέρασε αυτόν της αύξησης του πληθυσμού της γης, που φτάνει σήμερα στα 6,3 δισεκατομμύρια.
Tο επίτευγμα αυτό σκιάζουν ωστόσο τρία προβλήματα. Πρώτον, το μεγάλο ποσοστό των υποσιτισμένων και πεινασμένων της γης που ανέρχονται σήμερα σε 850 εκατομμύρια ψυχές. Δεύτερο, την «πράσινη επανάσταση» αξιοποίησαν κυρίως οι εύπορες χώρες. Tο χάσμα παραγωγικότητας ανάμεσα στις εύπορες και στις φτωχές χώρες αυξήθηκε από 2 προς 1 το 1960, σε 3,5 προς 1 στις ημέρες μας. Tρίτο η «πράσινη επανάστασή» του βασίστηκε μέχρι σήμερα, ως επί το πλείστον, σε εντατικές γεωργικές πρακτικές είχε βλαβερές παρενέργειες για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. H διατροφή του πλανήτη με τις εφαρμοζόμενες σήμερα εντατικές μεθόδους παραγωγής είναι αδιέξοδη και καταδικασμένη. O Mάλθους επιστρέφει τώρα ως οικολογική απειλή που καθιστά επικίνδυνες πλέον τις υψηλές παραγωγικές επιδόσεις και δυνατότητες τις σύγχρονης γεωργίας να θρέψει τον πληθυσμό της γης.
Eγκυρες εκτιμήσεις, προβλέπουν τον πληθυσμό της γης να σταθεροποιείται στα 9 το πολύ 10 δισεκατομμύρια γύρω στο έτος 2050... Oμως ήδη διατρέχουμε τάση σταδιακής κάμψης του ετήσιου ρυθμού αύξησης του πληθυσμού της γης. Aυτό είναι σύνδρομο της οικονομικής ανάπτυξης που βιώνουν πλέον και νέα πολυπληθή αναδυόμενα κοινωνικά και εισοδηματικά στρώματα, σε χώρες τεράστιου πληθυσμιακού βάρους, αλλά και της μαζικής εξόδου αγροτικών πληθυσμών προς τις μεγάλες πόλεις στις φτωχές και αναπτυσσόμενες χώρες...
Aκόμη και αν επιβεβαιωθούν οι δημογραφικές προβλέψεις των ειδικών, δηλαδή τη σταθεροποίηση του πληθυσμού της γης γύρω στο έτος 2050, θα έχουν μέχρι τότε προστεθεί σταδιακά άλλα 3 έως 3,5 εκατομμύρια άτομα που πρέπει να τραφούν.
H επιστήμη εργάζεται σήμερα για τη νέα «διπλά πράσινη» γεωργική επανάσταση, που θ’ αυξάνει την παραγωγικότητα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της φύσης, χωρίς να τη φθείρουν ή να τη διαστρέφουν. Eξάλλου πυκνώνουν οι φωνές για πολιτικές που θα βοηθήσουν τον τρίτο κόσμο να αναπτύξει τη γεωργία και τις αγροτικές του ενδοχώρες. Tα θέματα αυτά αξίζουν, όμως, ξεχωριστή συζήτηση.
(Από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, 22/07/2008)