της ζήτησης και την υπερπροσφορά από πλευράς ΑΠΕ, όπως είναι γνωστό, το όλο πρόβλημα αντιμετωπίστηκε με επιτυχία, αν και με ένα εν πολλοίς με ένα σχέδιο που βασίστηκε και σε συγκυριακά φαινόμενα. Βέβαια, κι έτσι απετράπησαν τα χειρότερα, δηλαδή το “μπλακ άουτ” και οι διακοπές ρεύματος.
Πάντως, η απουσία υποδομών αποθήκευσης, που θα μπορούσαν να “φυλάξουν” πολύτιμα “πράσινα” φορτία, παίζει το ρόλο της και δημιουργεί κινδύνους ευστάθειας. Όπως άλλωστε έχει επισημάνει, επανειλημμένα, ο ΑΔΜΗΕ η υψηλή παραγωγή των ΑΠΕ που παρατηρείται κάποιες χρονικές περιόδους, (κυρίως άνοιξη και φθινόπωρο) αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για μπλακ άουτ.
Χαρακτηριστικές για το μέγεθος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει εσχάτως ο ΑΔΜΗΕ ήταν οι σχετικές αναφορές του αντιπροέδρου του Διαχειριστή, Ιωάννη Μάργαρη, στο 4ο Power & Gas Forum. «Η λειτουργία μας κινείται στα όρια», σημείωσε εστιάζοντας στις περιόδους που συνδυάζονται τα χαμηλά φορτία με τις υψηλές διεισδύσεις ΑΠΕ.
Όπως πρόσθεσε, μία παρενέργεια από αυτόν τον συνδυασμό είναι οι ιδιαίτερα υψηλές τάσεις που αναπτύσσονται – φαινόμενο όχι μόνο του ελληνικού συστήματος αλλά πολλών περιοχών του Ευρωπαϊκού συστήματος από την μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ και τη μαζική απόσυρση συμβατικών μονάδων.
Στο φόντο αυτό, προς ώρας είναι σε ισχύ ένα πλάνο που μέσα από την καλύτερη δυνατή συνεργασία των Διαχειριστών, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ αποτρέπει κινδύνους, με καθορισμό των κρίσιμων ωρών και ενός ανάλογου προγράμματος ροής φορτίου. Ουσιαστικά ο ΔΕΔΔΗΕ έχει προετοιμάσει ένα πρόγραμμα εκ περιτροπής περικοπών παραγωγής ΑΠΕ, που θέτει σε εφαρμογή στην περίπτωση που δοθεί εντολή από τον ΑΔΜΗΕ. Μάλιστα αναπτύσσει τις τεχνικές του δυναότητες για "εξ αποστάσεως" αποκοπές ώστε να καλύπτει το σύνολο των έργων ΑΠΕ που συνδέονται στη Μέση Τάση, περίπου 3 GW.
Επίσης ενεργό, πάντα, είναι κι ένα σχέδιο για περιορισμό των εισαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, απενεργοποίηση όσων μονάδων μπορούν να βγουν εκτός. Υπενθυμίζεται, ότι όταν τα φορτία είναι χαμηλά και έχει ηλιοφάνεια, οι ΑΠΕ εκτοπίζουν τις συμβατικές μονάδες από το σύστημα καλύπτοντας υψηλά ποσοστά της ζήτησης. Τα προβλήματα ευστάθειας, όμως, εμφανίζονται με το που βραδιάζει και αρχίζει να πέφτει απότομα η παραγωγή των φωτοβολταϊκών.
Ωστόσο το πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρεται, έχει έναν οριζόντιο χαρακτήρα και κυρίως βασίζεται στο μέγεθος ισχύος της κάθε μονάδας παραγωγής, μη λαμβάνοντας, τόσο, υπόψη τις ανάγκες και τα του ηλεκτρικού συστήματος. Ήδη, παράγοντες της αγοράς ΑΠΕ έχουν καταθέσει σχετικές προτάσεις για παραμετροποίηση της διαδικασίας περικοπών, με αναλογική “ανάληψη ευθύνης” από μικρά και μεγάλα έργα, ώστε βέβαια να μην επηρεαστεί, μεταξύ άλλων, και ο ρυθμός επενδύσεων σε ΑΠΕ.
Νέο πλαίσιο
Έτσι, όπως, επεσήμανε κατά τη διάρκεια εκδήλωσης της ΕΛΕΤΑΕΝ, ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μανούσος Μανουσάκης, ήδη έχει ξεκινήσει μια συζήτηση μεταξύ ΑΔΜΗΕ και ΕΛΕΤΑΕΝ που έχει στόχο να τεθούν κριτήρια για τις περικοπές λειτουργίας των ΑΠΕ και όχι οριζόντιες διακοπές. «Ηδη ξεκινήσαμε το τελευταίο διάστημα μαζί με την ΕΛΕΤΑΕΝ, μια σοβαρή συζήτηση για το πώς θα γίνονται οι περικοπές στις ΑΠΕ. Να μην γίνονται με έναν χαοτικό τρόπο, απλώς για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του συστήματος, αλλά να ληφθούν υπόψη διαφορετικά κριτήρια που θα προετοιμάσουμε από κοινού, με ομάδα εργασίας η οποία θα δουλέψει εντατικά το επόμενο διάστημα».
Όπως είπε ο κ. Μανουσάκης «για το ηλεκτρικό σύστημα σε κάθε χώρα, υπάρχει μια απλή εξίσωση: η κατανάλωση ενέργειας ισούται με την παραγωγή της ενέργειας, μείον την αποθήκευση. Άρα η κατανάλωση είναι το όριο, η οποία είναι σταθερή και εξαρτάται από την οικονομική δραστηριότητα. Για να αλλάξει, θα πρέπει να συμβούν σημαντικά γεγονότα και δεν πρόκειται να αλλάξει γρήγορα.
Το δίκτυο με τον ρυθμό που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια θα είναι σε θέση πολύ συντομότερα από αυτό που προβλέπει το ΕΣΕΚ να καλύπτει όλη την κατανάλωση και όλες τις ΑΠΕ των οποίων η παραγωγή μπορεί να καταναλωθεί στη χώρα ή να εξαχθεί στις γειτονικές αγορές. Άρα πρέπει να εξετάσουμε τους άλλους παράγοντες της εξίσωσης και κυρίως την αποθήκευση. Η ανάπτυξή της είναι αυτή που θα προσθέσει ηλεκτρικό χώρο και θα δώσει τη δυνατότητα να απορροφηθούν περισσότερες ΑΠΕ, δηλαδή να συμμετέχουν περισσότερες ΑΠΕ από αυτές που παράγουν ενέργεια που θα καταναλωθεί την ώρα που παράγεται».
Κριτήρια
Ουσιαστικά οι περικοπές εξετάζεται να γίνονται με κριτήριο π.χ. την τεχνολογία παραγωγής, ενώ θα υπάρχει ιεράρχηση και με κριτήριο την κατηγορία των σταθμών, δηλαδή με βάση τον τρόπο εμπορικής διάθεσης της παραγωγής τους.
Σημείωσε δε ότι όσο χρόνο χρειάζεται ο Διαχειριστής για να κατασκευάσει ένα έργο, άλλος τόσος χρόνος απαιτείται για να το αδειοδοτήσει. «Πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες αδειοδότησης και για τις γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικές ενέργειας» κατέληξε ο κ. Μανουσάκης.
Από την πλευρά του, μιλώντας στην ίδια εκδήλωση, ο επικεφαλής της ΕΛΕΤΑΕΝ, Παναγιώτης Λαδακάκος σημείωσε ότι η μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ φέρνει και περικοπές, αλλά η επιβολή σε αιολικά πάρκα οριζόντιων περικοπών πρέπει να επανεξεταστεί. «Ο ηλεκτρικός χώρος για νέα έργα τείνει να εξαφανιστεί ενώ πλέον αυξάνεται διαρκώς ο προβληματισμός για θέματα όπως οι περικοπές ενέργειας. Η πρόσφατη απόφαση για τις περικοπές των αιολικών εγείρει θέματα και αδικίες που πρέπει να θεραπευτούν. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι η μεγάλη διείσδυση φέρνει μοιραία και περικοπές αλλά, η επιβολή σε σύγχρονα αιολικά πάρκα εκ των προτέρων και κατά προτεραιότητα, οριζόντιων περικοπών δεν είναι ο ορθός τρόπος εφαρμογής αυτών και πρέπει να επανεξεταστεί. Αυτό, σε συνδυασμό με την απουσία ικανής αποθήκευσης, εκσυγχρονισμού του δικτύου διανομής κ.α. υποδομών, οδηγεί σε αύξηση των αβεβαιοτήτων και άρα του κόστους. Σε μια στιγμή μάλιστα που τα κόστη ανάπτυξης και κατασκευής έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που συνδέεται και με τις ζημιές που γράφουν οι εταιρείες της αιολικής βιομηχανίας στην Ευρώπη» υπογράμμισε ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ.