ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ και operators συνειδητοποίησαν ότι οι ανάγκες σε υδρογονάνθρακες θα παραμείνουν μεγάλες στο ορατό μέλλον. Ότι η μετάβαση σε έναν κόσμο με ουδέτερο περιβαλλοντικά αποτύπωμα δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Ότι για να εξασφαλίσουμε τον ενεργειακό εφοδιασμό και ενέργεια προσιτή, αξιόπιστη και βιώσιμη, πέραν της εξοικονόμησης και της αναζήτησης περισσότερων προμηθευτών, απαιτούνται επενδύσεις για την ανάπτυξη κοιτασμάτων και σε εθνικό επίπεδο. Η στροφή είναι εντυπωσιακή από τους ενεργειακούς majors που προ κρίσης είχαν δώσει σχεδόν αποκλειστικά έμφαση στο «πρασίνισμα» των δραστηριοτήτων τους με σταδιακές περικοπές στην παραγωγή υδρογονανθράκων.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ η BP, που τo 2020 είχε εξαγγείλει ότι θα προχωρούσε σε μείωση της παραγωγής υδρογονανθράκων έως 40% έως το 2030, γνωστοποίησε φέτος ότι θα αυξάνει κατά 1 δισ. δολάρια ετησίως τις επενδύσεις της στον τομέα. Η Shell, που είχε εξαγγείλει ετήσια μείωση της παραγωγής κατά 1%-2% έως το 2030, γνωστοποίησε ότι σταματά, πλέον, τις περικοπές στο πετρέλαιο, ενώ αυξάνει τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο, προκειμένου να διατηρήσει και την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία της στο LNG. Δεν παραβλέπουμε ως κριτήριο το ότι οι επενδύσεις στους παραδοσιακούς τομείς του φυσικού αερίου και του πετρελαίου αποδίδουν πιο γρήγορα στις εταιρείες και στους μετόχους. Ωστόσο, ήταν ο ίδιος ο International Energy Agency με την έκθεση World Energy Outlook Report για το 2022 που είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου η μείωση των επενδύσεων των τελευταίων ετών να έχει ως αποτέλεσμα να μην ανταποκρίνεται βραχυ-μεσοπρόθεσμα η προσφορά υδρογονανθράκων στη ζήτηση. Όλα αυτά, παράλληλα με την πίεση για την επίτευξη των στόχων για το κλίμα, ενώ η ίδια η ενεργειακή μετάβαση, στην οποία ο ρόλος του φυσικού αερίου είναι καίριος, απαιτεί επενδύσεις στα προ δεκαετίας επίπεδα, δηλαδή πάνω από τα 600 δισ. ετησίως.
Η ΑΓΟΡΑ, συνεπώς, άρχισε να ανταποκρίνεται, έστω και αν έχουμε να κάνουμε με μια συγκυρία με πολύ αυξημένα κόστη σε όλη την αλυσίδα, τα οποία εκ των πραγμάτων δυσκολεύουν την ολοκλήρωση των επενδύσεων και φέρνουν αναπόφευκτα καθυστερήσεις. Πλέον, όμως, ανταποκρίνονται και οι κυβερνήσεις. Χαρακτηριστικότερο, ίσως, παράδειγμα μεταξύ αυτών των χωρών που είχαν ανάψει STOP στην έρευνα και εκμετάλλευση νέων κοιτασμάτων είναι η Ιταλία, το περίφημο moratorium της οποίας έδωσε τη θέση του σε ένα νέο πρόγραμμα για τον εντοπισμό και την αξιοποίηση κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αδριατική.
ΦΥΣΙΚΑ, υπήρξαν και χώρες που ουδέποτε μπήκαν στον πειρασμό να θυσιάσουν την ενεργειακή τους αυτονομία χάριν της ενεργειακής μετάβασης, πολύ απλά γιατί αντιλήφθηκαν έγκαιρα ότι η πρώτη είναι προϋπόθεση για τη δεύτερη. Αναφέρομαι, φυσικά, στο Ισραήλ, μια χώρα που από εισαγωγέας άνθρακα προκειμένου να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, έχει καταστεί ενεργειακά αυτόνομη, καλύπτοντας την ηλεκτροπαραγωγή της πρωτίστως από τοπικά παραγόμενο φυσικό αέριο με τιμές που ήταν έως και 90% χαμηλότερες σε σχέση με αυτές που πλήρωνε η Ευρώπη στην κορύφωση της κρίσης. Επιπλέον, έχει ενισχύσει περαιτέρω τον γεωπολιτικό της ρόλο, εξάγοντας φυσικό αέριο σε παραδοσιακά παραγωγούς χώρες, όπως η Αίγυπτος, αλλά και δρομολογώντας εξαγωγές προς τις ευρωπαϊκές αγορές.
ΑΛΛΩΣΤΕ, το Ισραήλ ήταν και η χώρα που ώθησε την Energean να υλοποιήσει το όραμά της και να ηγηθεί της ενεργειακής μετάβασης στην Ανατ. Μεσόγειο. Τα επιτεύγματα της εταιρείας στη διάρκεια της τελευταίας 7ετίας είναι απτά και αδιαμφισβήτητα:
- Από παραγωγός αποκλειστικά πετρελαίου, πλέον παράγουμε σε ποσοστό 82% φυσικό αέριο.
- Καλύπτουμε πάνω από το 50% των ενεργειακών αναγκών σε φυσικό αέριο του Ισραήλ, με παραγωγή περίπου 6 BCM, η οποία από το 2024 θα ανέβει στα 8 BCM τον χρόνο.
- Παράγουμε πετρέλαιο και κάναμε το Ισραήλ εξαγωγέα πετρελαίου για πρώτη φορά στην ιστορία του.
- Υπερβαίνουμε, πλέον, σε παραγωγή τα 100.000 βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου και το 1,1 δισ. βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου βεβαιωμένα αποθέματα.
- Δημιουργήσαμε ανταγωνισμό σε μια μονοπωλιακή έως τότε αγορά.
- Είχαμε τη μεγαλύτερη δημόσια εγγραφή στην κύρια αγορά του Χρηματιστηρίου του Λονδίνου για ανεξάρτητη εταιρεία του ενεργειακού τομέα.
- Εξαγοράσαμε μια εταιρεία στον τομέα υδρογονανθράκων με χαρτοφυλάκιο κατά πολύ μεγαλύτερο του δικού μας.
- Επενδύσαμε 3 δισ. δολάρια, μεταξύ άλλων στην κατασκευή και λειτουργία του μοναδικού FPSO στην Ανατ. Μεσόγειο, ενισχύοντας την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην περιοχή.
- Πραγματοποιήσαμε σημαντικές ανακαλύψεις της τάξης των 70 BCM με το μεγαλύτερο γεωτρητικό πρόγραμμα στην Αν. Μεσόγειο το 2022, δρομολογώντας τώρα σχέδιο και για εξαγωγές αερίου από το Ισραήλ.
- Μειώσαμε μέσα σε 4 χρόνια κατά περίπου 80% την ενεργειακή μας ένταση άνθρακα.
- Ήμασταν η πρώτη εταιρεία έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων που δεσμεύθηκε για μηδενικό ισοζύγιο σε εκπομπές αερίων θερμοκηπίου έως το 2050 – το γνωστό μας, πλέον, net zero.
- Εργαζόμαστε σε καινοτόμες λύσεις και projects – μεταξύ άλλων, στο Prinos CCS, το πρώτο project αποθήκευσης CO² στη Μεσόγειο.
Η ΠΟΡΕΙΑ της Energean, πέρα από επιτυχημένο success story, είναι μια απόδειξη ότι η βιομηχανία έρευνας και παραγωγής φυσικού αερίου και πετρελαίου, η τόσο απαραίτητη για την καθημερινή λειτουργία κοινωνιών, επιχειρήσεων, οικονομιών και κρατών, μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης των προβλημάτων που προκύπτουν από την κλιματική αλλαγή. Και εύλογα έρχεται κανείς στο ερώτημα: υπάρχουν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υδρογονανθράκων και στη χώρα μας;
ΘΕΩΡΩ ότι οι προοπτικές είναι σημαντικές – με δεδομένη και τη σημασία που είχε αποδώσει η κυβέρνηση στον τομέα στη συνάντηση με τους operators και την ΕΔΕΥΕΠ τον Απρίλιο του 2022.
ΩΣΤΟΣΟ, χρειάζεται κάτι περισσότερο: χρειάζεται η έρευνα και παραγωγή φυσικού αερίου και πετρελαίου να αντιμετωπισθεί, πλέον, ως μία εθνική υπόθεση. Ένα εθνικό στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί:
- σε πολιτικό επίπεδο, με συναινέσεις και μακροπρόθεσμη λογική μακριά από μικροπολιτικές αντιπαραθέσεις και με όραμα την εξοικονόμηση πολύτιμων πόρων από τα περίπου 31 δισ. ευρώ που δαπανήσαμε πέρσι για εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου.
- σε κοινωνικό επίπεδο, με τον απεγκλωβισμό από τοπικά μικροσυμφέροντα ή και μεγάλα συμφέροντα που θέλουν τη χώρα μονίμως ενεργειακά εξαρτώμενη, και με ανάδειξη και συνειδητοποίηση των μεσομακροπρόθεσμων ωφελειών και της ανάπτυξης που θα καρπωθούν οι τοπικές κοινωνίες.
σε διοικητικό επίπεδο, με τον δραστικό περιορισμό της γραφειοκρατίας και τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία, με δεδομένο ότι, πλέον, η περιβαλλοντική νομοθεσία είναι αυστηρότατη αλλά και σαφέστατη, αλλά και ότι ο χρόνος που χάνεται γίνεται μπούμερανγκ για τα projects και πιέζει αφόρητα τις επιχειρήσεις.
σε δικαστικό επίπεδο, με ρεαλισμό και ταχύτητα, καθώς δεν είναι λογικό περιβαλλοντικές μελέτες για ερευνητικά ή αναπτυξιακά σχέδια να έχουν κριθεί θετικά από τους απολύτως αρμόδιους και τεχνικά καταρτισμένους φορείς (Δασαρχεία, Διευθύνσεις Υδάτων, Εφορείες Αρχαιοτήτων, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.λπ.) και να μπλοκάρονται επί χρόνια από μία προσφυγή ή ένσταση που έχει υποβληθεί από επαγγελματίες οικολογούντες ή μικροσυμφέροντα που προσβλέπουν σε ίδιο όφελος.
ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΙΛΑΜΕ με παραδείγματα: στα Γιάννενα, χάσαμε 4 από τα 7 χρόνια της ερευνητικής περιόδου από διοικητική γραφειοκρατία και από μια δικαστική προσφυγή! Στο Κατάκολο χάσαμε 2,5 χρόνια από μία ένσταση σε δασικούς χάρτες, ενώ δεν παίρνουμε εδώ και 3,5 χρόνια την περιβαλλοντική άδεια επειδή… φοβόμαστε το πετρέλαιο που παράγεται στη σφύζουσα από τουρισμό Θάσο επί 40 χρόνια χωρίς πρόβλημα! Στο Block 2 στο ΒΔ Ιόνιο πέρασε σχεδόν ένας χρόνος απλώς για να εγκριθεί η απόκτηση του ποσοστού της Total…
ΩΣ ΕΛΛΗΝΑΣ πολίτης, δεν μπορώ να δεχθώ ότι αυτό που έγινε στο Ισραήλ, από ξένους ενεργειακούς ομίλους, αλλά και από μια ελληνική εταιρεία, την Energean, που έχει επενδύσει εκεί 2 δισ. δολάρια χωρίς να υποβαθμισθεί το περιβάλλον της χώρας (το αντίθετο), χωρίς να φαλκιδευθεί η τουριστική της ανάπτυξη (το αντίθετο), χωρίς να επηρεασθούν άλλες οικονομικές δραστηριότητες (το αντίθετο), δεν μπορεί να γίνει και στη χώρα μου.
ΤΟ ΟΡΑΜΑ υπάρχει, η μέθοδος και τα παραδείγματα επίσης, πρέπει λοιπόν να το πετύχουμε!
*Λίγα λόγια για τον κ. Μαθιό Ρήγα
Ο Μαθιός Ρήγας είναι ιδρυτικός μέτοχος και CEO του ομίλου Energean από το 2007. Είναι μηχανικός Πετρελαίου με μεγάλη εμπειρία στην επενδυτική τραπεζική. Έχει οδηγήσει την Energean στην επιτυχημένη είσοδο στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και στο Χρηματιστήριο του Τελ Αβίβ το 2018, καθώς και σε μια σειρά από σημαντικές επιχειρηματικές συμφωνίες, όπως η απόκτηση των θαλάσσιων κοιτασμάτων Καρίς και Τανίν στο Ισραήλ και η εξαγορά της Edison E&P. Έχει βραβευθεί ως «Executive of the Year» στο πλαίσιο των Oil and Gas Council’s Awards of Excellence, ενώ έχει προσυπογράψει την πρωτοβουλία Global Compact του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και την πρωτοβουλία Terra Carta του βασιλιά Καρόλου Γ’ για τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Το άρθρο του δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ στις 4 Ιουλίου 2023