Δέν θά ὑπεισέλθω, φυσικά, στό νομικό μέρος τοῦ θέματος. Ὁ λαμπρός συνάδελφος καθηγητής τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου καί πρώην πρέβυς τῆς χώρας μας στό Στρασβοῦργο κος Στέλιος Περράκης εἶχε καί παλαιότερα γράψει μία ἐξαιρετική μονογραφία γιά τό Διεθνές Δικαστήριο στήν Χάγη1, ἀλλά καί σχετικά πρόσφατα (2012)2 δημοσίευσε ἕνα ἐμπεριστατωμένο ἄρθρο στό Foreign Affairs γιά τήν προσφυγή στό ΔΔΧ. Πρόσφατα, καί ὁ ἐκλεκτός συνάδελφος κος Χρῆστος Ροζάκης ἔγραψε καί πάλι γι’ αὐτό. Ὅπως καί ἄλλοι…
Ἐπιτρέψτε μου μία παρατήρηση, καθαρά γεωπολιτική, ἡ ὁποία ὅμως ἐμπεριέχει καί σημαντικά στοιχεῖα τῆς νομικῆς ἀνάλυσης. Ὅπως καί ἐπιβάλλεται, ἄλλωστε. Πῶς ἀλλιῶς;
Ἀφορμή λαμβάνω κυρίως ἀπό κείμενα πού ἔχουν δεῖ τό φῶς τῆς δημοσιότητος ἐσχάτως ἀπό ὁμάδες συναδέλφων καί ἀπό ἀνεξάρτητους σχολιαστές (κυρίως στήν ἔγκριτη ἐφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», ἀλλά καί ἀλλαχοῦ), ἀπό τήν σχολή σκέψης τῶν ἱδρυμάτων ἐξωτερικῆς πολιτικῆς (ἐγκατεστημένων ἐν Ἑλλάδι) καί ἄλλων πού μέ τόν ἕνα ἤ τόν ἄλλο τρόπο συγκλίνουν μεταξύ των. Μέσῳ τῶν κειμένων αὐτῶν προβάλλεται, μεταξύ ἄλλων, ἡ θέσις ὅτι κατά τήν παροῦσα συγκυρία «ἀνοίγει ἕνα ἐξαιρετικό, μοναδικό (!) παράθυρο εὐκαιρίας» (!), πού δέν θά πρέπει νά ἀπωλεσθεῖ, ὥστε νά ἐπιλυθεῖ, μέ ὅποιον τρόπο εἶναι ἐφικτό, τό πρόβλημα τῆς ὁριοθετήσεως τῆς Ὑφαλοκρηπῖδας καί τῆς ΑΟΖ (καθόσον τά ὅρια εἶναι ἤ θά εἶναι κοινά), ὥστε, «κλείνοντας τά θέματα» μέ τήν Τουρκία, νά ξεκινήσει μία περίοδος καταλλαγῆς, ἐλλείψεως ἀπειλῶν καί ἐντάσεων, «πού θά ὁδηγήσει σέ μιά ἐποχή εὐημερίας καί εἰρήνης στήν περιοχή». Εἰκάζουν οἱ ἀνωτέρω –γιά νά μήν πῶ ὅτι θεωροῦν δεδομένο– ὅτι τό κόστος μιᾶς ἐπιλύσεως τοῦ ἐπιμέρους ζητήματος εἶναι ἀποδεκτή, ἐφόσον, κατ’ αὐτόν τόν τρόπο, οὐσιαστικῶς θά κλείσουν τά ἐκκρεμῆ ζητήματα, καθιστῶντας ἔτσι τό παράθυρο πραγματική εὐκαιρία γιά μιά νέα ἐποχή στίς ἑλληνοτουρκικές σχέσεις.
Μάλιστα, ἐμπνεόμενη προφανῶς ἀπό τόν συλλογικό συγγραφικό οἶστρο, μία συγγραφική τετράς ἔφθασε νά ὑποστηρίξει ὅτι ἡ κακοδαιμονία πού μᾶς προκάλεσε ἡ μή κατάληξις ἐπί τόσες δεκαετίες σέ λύση τοῦ θέματος τῆς Ὑφαλοκρηπῖδος προκάλεσε τίς ὑπέρογκες ἐθνικές ἀμυντικές δαπάνες, πού τίς ὑπολόγισε (μέ τήν ἀπαιτούμενη, μάλιστα, διόρθωση) στό ὕψος τοῦ δημοσίου χρέους, ὑπαινισσομένη (ἄν καί ὄχι δηλώνοντάς το ρητῶς) ὅτι, ἄν σπεύσουμε νά δεχθοῦμε τήν ρύθμιση τοῦ θέματος, προφανῶς μέ τούς δυσμενεῖς ὅρους πού προτείνονται ἀπό τήν ἄλλη πλευρά (καθόσον τό ὕφος τοῦ κειμένου ὑπονοεῖ ὅτι ἡ εὐθύνη γιά τήν μή ἕως τώρα ἐξεύρεση λύσεως βαρύνει μόνον τήν «σκληρή» «ἐθνική» (sic) γραμμή τῆς Ἀθήνας, ἐδῶ καί πέντε σχεδόν δεκαετίες, ἀπαλλάσσοντας παντελῶς τήν Ἄγκυρα καί τίς γεωστρατηγικές ἐπιδιώξεις της, τίς ὁποῖες φαίνονται νά ἀγνοοῦν εἴτε αὐτές νά μήν ἀπασχολοῦν διόλου τήν ἀναλυτική σκέψη τῆς τετράδος τῶν ἐκλεκτῶν συγγραφέων· εἰλικρινά δέν ξέρω τί εἶναι ὀδυνηρότερον…), αὐτό θά ἀπαλλάξει τήν χώρα μας ἀπό τήν ἀνάγκη υἱοθετήσεως ἀντιστοίχων στρατιωτικῶν δαπανῶν εἰς τό ἐγγύς ἤ τό ἄμεσο μέλλον, καθόσον ὁ μοναδικός παράγοντας πού τίς ἐπέβαλε (τό ἐκκρεμές, νομικό τυπικῶς, ζήτημα τῆς ὁριοθετήσεως τῆς ὑφαλοκρηπῖδος στό Αἰγαῖο), θά ἔχει ἐξαλειφθεῖ ὁριστικῶς.3
Εἰλικρινῶς, ἐάν εἷς ἐξωγήινος κάτοικος τοῦ Γαλαξία μας διάβαζε τό συγκεκριμένο κείμενο γιά τά ὅσα ἔχουν συμβεῖ σέ αὐτόν τόν τόπο τίς τελευταῖες 5 δεκαετίες, θά ἀποροῦσε πῶς αὐτήν τήν τόσο... ἁπλῆ λύση δέν τήν ἐσκέφθησαν: 1) ὅλοι οἱ ἔνοικοι τοῦ Μαξίμου τόσα χρόνια, 2) τόσοι λαμπροί διπλωμάτες πού πέρασαν ἀπό τό ἑλληνικό ΥΠΕΞ ἤ 3) τό ΥΠΕΘΑ ἤ 4) τό Ὑπουργεῖο Ὑγείας καί Πρόνοιας, καί κυρίως 5) τό Ὑπουργεῖο Οἰκονομικῶν, καθώς καί γενικῶς 6) τόσες πολιτικές προσωπικότητες, πού συνεκρότησαν καί συνεδρίασαν ἐπί δεκαετίες σέ τόσα ΚΥΣΕΑ!
Ἐκπλήσσομαι, πάντως, διά τό ὅτι μεταξύ τῶν μελῶν τῆς συγγραφικῆς ὁμάδος συγκαταλέγονται καί πολύ σοβαροί συνάδελφοι, πού θεωρῶ ὅτι μᾶλλον δέν ἐμελέτησαν ἐνδελεχῶς τό ὅλον κείμενο καί παρόλα αὐτά τό συνυπέγραψαν, προσδίδοντας –ἄθελά τους– κῦρος καί σοβαρότητα εἰς τίς ἀπολύτως μή ρεαλιστικές θέσεις του. Δέν θά πῶ «ἀναλύσεις», διότι ὁ ὅρος, δυστυχῶς, χάνει τό νόημά του.
Ἡ ἐρώτησή μου εἶναι ἁπλῆ καί γεωπολιτικῆς φύσεως. Ὀρθολογικῶς γεωπολιτική, ὅπως ἄλλωστε ἡ ἐπιστήμη τῆς Γεωπολιτικῆς ἀπαιτεῖ:
Πόθεν τό γνωρίζουν, πῶς εἶναι σίγουροι καί τό ἐκλαμβάνουν ὡς δεδομένο τῆς ἐκθέσεώς των καί τοῦ περαιτέρω σχεδιασμοῦ των, ὅσοι ἀναλυτές συνάδελφοι θεωροῦν ὅτι ἡ Τουρκία, μόλις εἰσπράξει τό δῆθεν ἐπίδικον τοῦ κατευνασμοῦ τοῦ «παραθύρου εὐκαιρίας» (sic), ἀντί νά τό σεβαστεῖ καί ἀντί νά ἱκανοποιηθεῖ, καί ἔτσι νά «κάτσει φρόνιμα» γιά τόν ἑπόμενο «αἰῶνα» τοῦ μέλιτος, δέν θά σπεύσει νά ἐγείρει καί νέες ἀξιώσεις μέ νέες ἀπειλές καί νέες προκλήσεις; Εἰδικά ἐφόσον εἶδε ὅτι οἱ προηγούμενες (τόσο μέ τήν ἴδια, ἀλλά καί μέ ἄλλους, ὅπως μέ τά Σκόπια ἤ μέ τήν Κύπρο κ.λπ.) τῆς ἀπέφεραν ἁπτά δικαιϊκά, διπλωματικά καί, ἐν τέλει, γεωπολιτικά ὀφέλη;
Ἀπό ποῦ ἀντλοῦν αὐτήν τήν σιγουριά, ἔχοντας δεδομένο, ἄλλωστε, ὅτι αὐτός ἦταν οὐσιαστικά ὁ λόγος πού τόσοι ἄλλοι Πρωθυπουργοί μέ ἰσχυρή μάλιστα ἐντολή (Κωνσταντῖνος Καραμανλῆς, Ἀ. Παπανδρέου, Κ. Μητσοτάκης, Κ. Καραμανλῆς, Ἀ. Σαμαρᾶς), ἀκόμη καί οἱ πλέον διατεθειμένοι νά «κατευνάσουν» νεότεροι (Σημίτης, Τσίπρας) δέν ἀπεδέχθησαν τελικῶς τήν ἴδια ρύθμιση, κατά τό παρελθόν;
Καί, μάλιστα, ἡ ἐρώτησίς μου δέν εἶναι ἁπλῶς μιά καλόπιστη ἀπορία ἑνός γεωπολιτικῶς ἀνησυχοῦντος, ἀλλά εἶναι μιά εὔλογη ἀνησυχία, πού ἐρείδεται στήν προϊστορία τῆς τουρκικῆς ἰμπεριαλιστικῆς συμπεριφορᾶς ὄχι ἁπλᾶ ἐτῶν ἤ δεκαετιῶν ἀλλά –θά ἔλεγα– … αἰώνων! Τόσων, μάλιστα, αἰώνων ὅσων τροφοδοτοῦν τό νεο-οθωμανικόν διακύβευμα τῶν Τούρκων ἀναθεωρητῶν καί «πηδαλιούχων» τῆς Τουρκίας. Νά ὑπενθυμίσω μόνο τό πῶς ὁ νέος Τοῦρκος ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, κατά τήν τελετή παράδοσης παραλαβῆς τοῦ ΥΠΕΞ, ἀνέφερε ὅτι ἀναλαμβάνει τό «ὀφφίκιο» τοῦ ΥΠΕΞ, κατονομάζοντάς το μέ τήν παλαιά ὀθωμανική καί ὄχι τήν σύγχρονη τουρκική ὁρολογία.
Αὐτές οἱ ἀξιώσεις δέν εἰκάζονται μόνον, ἀορίστως ἤ ἀκόμη καί αὐθαιρέτως. Ἔχουν ἤδη διατυπωθεῖ ρητῶς καί ἐπισήμως ἐκ μέρους τῆς Τουρκίας στό πλαίσιο διερευνητικῶν ἐπαφῶν, καί μάλιστα, γιά νά γίνω συγκεκριμένος, σέ αὐτές τοῦ 2002-3, ἐπί Πρωθυπουργίας Κ. Σημίτη καί ΥΠΕΞ τοῦ Γ.Α. Π, μεταξύ τοῦ ἀειμνήστου –πλέον– πρέσβεως κου Ἀναστασίου Σκοπελίτη καί τοῦ Τούρκου ἀντιστοίχου του, κου Οὐγούρ Ζιγιάλ, μόνιμου ὑφυπουργοῦ Ἐξωτερικῶν, μέ νομικό σύμβουλο τόν Ντενίζ Μπουλούκμπασι. Σέ αὐτές, εἶχε περίπου συμφωνηθεῖ ἐν πολλοῖς τό πλαίσιο τῆς ὁριοθετήσεως, ὅπου: «Μετά ἀπό 18 γύρους συζητοῦνταν διάφορα σενάρια μερικῆς ἐπέκτασης τῶν χωρικῶν ὑδάτων μεταξύ 8 καί 10 ναυτικῶν μιλίων γιά τό Αἰγαῖο, ἐνῷ οἱ ἠπειρωτικές ἀκτές θά εἶχαν 12 ναυτικά μίλια. Ἀναλόγως θά προσαρμοζόταν ὁ ἐθνικός ἐναέριος χῶρος», όπως σημειώνει η Νεφέλη Λυγεροῦ, «Διερευνητικές ἐπαφές: Τό μυθιστόρημα τῆς ἑλληνοτουρκικῆς διαπραγμάτευσης», SLPRESS.gr
Καί παρ’ ὅλα αὐτά, ἡ τουρκική πλευρά δέν ἀρκέστηκε σέ αὐτά ἀλλά τόνισε ὅτι αὐτή ἡ κατάληξη δέν τήν δεσμεύει γιά νά συνεχίσει νά ἐγείρει καί τά συναφῆ «παρεμπίπτοντα» ζητήματα τῶν ὑπόλοιπων διεκδικήσεών της5. Ἀποτέλεσμα, ἡ ἑλληνική πλευρά, ὅπως ἀναμενόταν ἄλλωστε, ἔκανε πίσω, διότι αὐτό ξεπερνοῦσε τό ἀποδεκτό ὅριο γεωπολιτικῆς σκοπιμότητας καί, ἄρα, πολιτικῆς «ἀνοχῆς» τῆς τότε ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως6 γιά τήν ὅλη διαπραγμάτευση. Αὐτό ἀπεκάλυψε ἀπό τό 2006 μέ τό σημαντικό του ἄρθρο μέ τίτλο «Στά πρόθυρα τῆς Χάγης τό 2003» στή Καθημερινή τῆς 4ης Ἰουνίου 2006 ὁ ἔγκριτος δημοσιογράφος Σταῦρος Λυγερός, ὁ ὁποῖος, μάλιστα, καί μᾶς τό ὑπενθυμίζει ἔκτοτε σέ τόσες συνεντεύξεις ἤ κείμενά του.
Τό γεωπολιτικό συμπέρασμα τό προκῦπτον ἀπό τήν μελέτην τῆς ἐν λόγῳ περιπτώσεως εἶναι ὅτι οἱ Τοῦρκοι, φυσικά, ἐγνώριζαν ὅτι ἡ «Ἀθήνα» (ἀκόμη καί ἡ «Ἀθήνα» τῶν Σημίτη – Γ.Α.Π) δέν θά ἐδέχετο κάτι παρόμοιον. Προτίμησαν, λοιπόν, νά τινάξουν στόν ἀέρα ὅ,τι εἶχαν κερδίσει ἕως ἐκείνην τήν στιγμή γιά ἕναν πολύ ἁπλό λόγο: ΔΕΝ ἦταν καί συνεχίζει ΝΑ ΜΗΝ εἶναι ἀποδεκτό γιά τήν Τουρκία τό ὁριστικό «κλείσιμο» τῶν ἑλληνοτουρκικῶν ἀκόμη καί μέ μιά ἱκανοποιητική (γιά τήν τουρκική πλευρά) συμφωνία γιά τήν Ὑφαλοκρηπῖδα (/ΑΟΖ). Θέλουν πολλά παραπάνω. Καί τότε, καί σήμερα. Τό ἔχουν, ἄλλωστε, μετέπειτα ἐκφράσει μέ τό δόγμα τῆς Γαλάζιας Πατρίδας καί τοῦ συναφοῦς Γαλάζιου Οὐρανοῦ.
Ἄρα;
Ἄρα, ὅποιος στήν Ἀθήνα ἤ ἀλλοῦ ὀνειρεύεται, εἰδικά «σήμερα», ἕνα παράθυρο τάχα εὐκαιρίας, μέ μία «ρεαλιστική – κατευναστική» συμφωνία γιά τήν Ὑφαλοκρηπῖδα – ΑΟΖ μέ τήν Τουρκία, ὅπου ἡ Ἑλλάδα θά …«ματώσει» μέν, ἀλλά ἡ ὅποια ….θυσία θά …ἀξίζει (sic) ὡς κίνηση ἀποδεκτοῦ κόστους – προσδοκώμενου ὀφέλους, καθόσον θά ἀρκεῖ γιά νά ἔχει ἱκανοποιήσει καί, ἄρα, «ἐξευμενίσει» γιά καλά τό ἀδηφάγο ἀναθεωρητικό «θηρίο», καί, ἔτσι, θά γλιτώσει ὁριστικά ἀπό τίς μεγαλοϊδεατικές βλέψεις τῆς Τουρκίας, πλανᾶται πλάνην οἰκτράν!
Καί ἐδῶ ἀκριβῶς ἑδράζεται καί ὁ ὅποιος προβληματισμός κάποιων ἐξ ἡμῶν γιά τήν προοπτική τῆς Χάγης (ἴσως ὄχι ὅλων, καθόσον ἀρκετοί ἄλλοι εἶναι ἐκ προοιμίου καί καθολικά ἀντίθετοι, μία ἄποψη πού σαφῶς δέν υἱοθετῶ).
«Ἐμεῖς» –«οἱ Ἄλλοι»– προβληματιζόμαστε, ὄχι φυσικά διότι δέν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στό Διεθνές Δίκαιο ἐν γένει, ἤ καί στόν ὕπατο διεθνῆ δικαιοδοτικό θεσμό τοῦ ΔΔΧ, οὔτε βέβαια καί διότι ἀμφισβητοῦμε τήν δικαιοδοτική (μέ βάση τό ΔΔ) ἐπίλυση μιᾶς διεθνοῦς νομικῆς διαφορᾶς, ὅπως τήν ἀντιλαμβάνεται ἡ Ἀθήνα ἐδῶ καί δεκαετίες. Ἄλλωστε, εἶναι παλαιά καί παγιωμένη (ἴσως μέ κάποιες ἀμυδρές ἐξαιρέσεις) ἡ θέση τῆς ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῆς Ἀθήνας, ὅτι ἐπιθυμεῖ καί ὑποστηρίζει τήν ρύθμιση τῆς μιᾶς καί μόνης ἑλληνοτουρκικῆς διαφορᾶς μέ βάση τό Διεθνές Δίκαιο. Τόσο τῆς ἡμετέρας μέ τήν Τουρκία ὅσο καί ὅλων τῶν ἄλλων, ἀδιακρίτως, διεθνῶς, μέ πρῶτο καί καλύτερο τό Κυπριακό, ἀλλά καί ἄλλα διεθνῆ ἐκκρεμῆ ζητήματα, ὅπως ἡ ἐπί τῆς ἀρχῆς ὑποστηρικτική τῆς Ἑλλάδας στάσις ἔναντι τῆς δεχθείσας τήν ἔνοπλη ρωσσική εἰσβολή Οὐκρανίας.
Ἡ ἔνστασή μας εἶναι καθαρά γεωπολιτικοῦ χαρακτῆρος καί ἀφορᾶ στό ὅτι διαφαίνεται ὅτι ἐπιχειρεῖται νά χρησιμοποιηθεῖ ἡ Χάγη ὡς «πλυντήριο» μιᾶς ἐπιμέρους διευθετήσεως κατευναστικοῦ χαρακτῆρος μέ τήν Τουρκία, ἀποβλέποντας στήν «ὁριστική» (sic) ἱκανοποίηση τῶν ὅποιων ἄλλων ἐπεκτατικῶν της βλέψεων στήν περιοχή.
Μέ ἁπλᾶ λόγια, ἡ ἔνσταση στήν Χάγη δέν ἀφορᾶ τήν ἔλλειψη σεβασμοῦ ὡς πρός τήν ἴδια ὡς διεθνῆ δικαιοδοτικό θεσμό ἀλλά ἀπηχεῖ τήν ἔντονη ἀνησυχία μας γιά τήν προοπτική χρήσεώς της ὡς ἑνός δεσμευτικοῦ μηχανισμοῦ μή ἀναστρέψιμων καί καθαρά ἑτεροβαρῶν παραχωρήσεων τῆς Ἑλλάδας ἔναντι τῆς Τουρκίας ἐπί τῇ βάσει φρούδων κατευναστικῶν προσδοκιῶν μίας σαθρῆς μελλοντικῆς εἰρήνης καί ψευδεπίγραφης σταθερότητας μεταξύ τῶν δύο πλευρῶν τοῦ Αἰγαίου, κυρίως, δέ, καί στήν Ἀνατ. Μεσόγειο, ἡ ὁποία γιά μᾶς θά πρέπει ἀσυζητητί νά περιλαμβάνει καί τήν Κύπρο, πού ἰδίως στό σημερινό γεωστρατηγικό περιβάλλον δέν δύναται νά ἀπαλειφθεῖ ἀπό τήν ἐξίσωση τῶν ἑλληνοτουρκικῶν σχέσεων.
Αὐτά, γιά νά μήν ἔχουμε παρεξηγήσεις ἠθελημένες ἤ μή, σέ σχέση μέ τό ἄν καί κατά πόσο ἡ προοπτική τῆς Χάγης μᾶς βρίσκει σύμφωνους ἤ ὄχι.
Φυσικά καί μᾶς βρίσκει σύμφωνους, ἀλλά ὄχι μέ τόν κατευναστικό καί, ἄρα, γεωπολιτικῶς αὐτοκτονικόν τρόπο πού εἰσηγοῦνται καί ὑποστηρίζουν οἱ καλοί συνάδελφοι τῶν διαφόρων «δεξαμενῶν διεθνολογικῆς σκέψεως».
Ἄρα συμπερασματικά, «ναί», τήν ἀνάλυση καί ἐκτίμηση τοῦ δικαιϊκοῦ πλαισίου διαπραγματεύσεως τῆς μιᾶς καί μόνης (κατά τήν Ἀθήνα, τοὐλάχιστον, μέχρι σήμερα...) νομικῆς διαφορᾶς μέ τήν Τουρκία (γιά τήν ὁριοθέτηση Ὑφαλοκρηπίδος – ΑΟΖ καί τήν κατάρτιση τῆς δεούσης νομικῆς ἐπιχειρηματολογίας), αὐτήν θά πρέπει νά τήν συνθέσουμε μέ βάση, φυσικά, τήν ἐπιστήμη τοῦ Διεθνοῦς Δικαίου. Ἡ ἀξιολόγηση, ὅμως, τοῦ ὅποιου κόστους (ἀπό πιθανές «παρεκκλίσεις/ὑποχωρήσεις» ἀπό αὐτήν τήν πιθανή στάση τῶν Ἀθηνῶν), ἡ στάθμιση τοῦ ὅποιου ὀφέλους καί ἡ ἀπόφανση περί τῆς ὅποιας σκοπιμότητος ἀποδοχῆς ἤ ἀπορρίψεως τῶν τουρκικῶν ἀπαιτήσεων θά πρέπει πάντοτε νά γίνεται μέσῳ τῆς γεωπολιτικῆς σταθμίσεως κόστους – ὀφέλους, ἀξιολογῶντας τήν γεωπολιτική πραγματικότητα τοῦ Συμπλόκου τῆς Μεσογείου, Κεντρικῆς Ἀσίας, Εὐξείνου Πόντου καί Εὐρυτέρας Μέσης Ἀνατολῆς καί τῆς ἐξ αὐτῆς προκυπτούσης γεωστρατηγικῆς συγκυρίας.
Καί, δυστυχῶς, αὐτήν τήν ὀλιστική διάσταση ἀναλύσεως δέν τήν πολυδιακρίνω στίς ἀπόψεις τῶν ὅποιων «προθύμων» νά ἐφαρμόσουν τήν συνοπτική καί μέ κάθε τρόπο κατευναστική ἐπιλογή, καθόσον δέν διακρίνεται νά τήν ἔχουν σταθμίσει ἐπαρκῶς, συναρτῶντας την στήν εὐρύτερη γεωστρατηγική συγκυρία τοῦ συγκεκριμένου γεωπολιτικοῦ συμπλόκου τῆς περιοχῆς μας.
Ὅπερ καί ἡ ἀνησυχία μου/μας…, ἡ ὁποία συντάσσεται μέ τίς ἀνησυχίες καί ἄλλων διεθνῶν καί ἐγχωρίων παραγόντων.
Καί στήν Ἀθήνα, ἀλλά θά ἔλεγα καί στό Παρίσι. Καί ἀλλαχοῦ…
Ἡ υἱοθέτηση μίας ἀναλόγου, ἀδιακρίτως καί κυρίως ἀλογίστως κατευναστικῆς προσεγγίσεως συνιστᾶ καί ἐγγενές μεθοδολογικό καί ἐπιστημονικό σφάλμα, ἀλλά καί μία κατά μείζονα λόγο ἀτυχῆ διπλωματική – ἐθνική ἐπιλογή, πού φοβοῦμαι ὅτι θά ὁδηγήσει μέ μαθηματική ἀκρίβεια σέ μία ἱστορικῶν διαστάσεων καί, πάντως, μή ἀναστρέψιμη ἀπομείωση τῶν συμφερόντων τοῦ κοινοῦ (φαντάζομαι) ἐθνικοῦ «ἐντολέα» μας…
Τοῦ ἑλληνικοῦ Λαοῦ…
Τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἐν γένει, σέ Ἑλλάδα, σέ Κύπρο, ἀλλά καί στήν εὐρύτερη διασπορά! (πού ἐσχάτως ἀπέκτησε καί δικαίωμα ψήφου, ἄρα νομιμοποιεῖται πλέον νά ἔχει λόγο στά κοινά!)
* Ὁ Ἰ. Θ. Μάζης εἶναι ὁμ. καθηγητής Οἰκονομικῆς Γεωγραφίας καί Γεωπολιτικῆς, ΕΚΠΑ
1 https://www.politeianet.gr/books/9789601505644-perrakis-e-stelios-ant-n-sakkoulas-to-diethnes-dikastirio-ton-inomenon-ethnon-65577.
2 Στέλιος Περράκης, «Ἡ Ἑλλάδα καί ἡ Χάγη: Ὑφαλοκρηπῖδα, Κυπριακό, Σκόπια καί γερμανικές ἀποζημιώσεις», Foreign Affairs, Hellenic edition, 14/12/2012 (https://foreignaffairs.gr/articles/69086/stelios-perrakis/i-ellada-kai-i-xagi?page=show).
3 «…Γιά τό μεῖγμα ἐσωτερικῆς (ἀποτροπή) καί ἐξωτερικῆς (ἀνάσχεση) ἐξισορρόπησης, δαπανοῦμε τεράστιους πόρους καί πάρα πολύ διπλωματικό κεφάλαιο. Ὑπολογίζεται ὅτι δαπανοῦμε περίπου τό 4% τοῦ ΑΕΠ κατά μέσον ὅρο τά τελευταῖα 50 χρόνια γιά τήν Ἄμυνα. Σέ σημερινές τιμές, ἔχουμε δαπανήσει συνολικά κοντά στά 400 δισ. εὐρώ (ὅσο ἀκριβῶς εἶναι σήμερα τό δημόσιο χρέος)! Εἶναι, λοιπόν, πιθανό ἡ κούρσα ἐξοπλισμῶν, πού ξεκίνησε λόγῳ τῆς διαφορᾶς μας γιά τήν ὑφαλοκρηπῖδα, νά ἔχει κοστίσει μέχρι σήμερα περισσότερο ἀπό τό ὅποιο προσδοκώμενο κέρδος θά μᾶς ἀπέφεραν τυχόν πλουτοπαραγωγικοί πόροι τῆς ὑφαλοκρηπῖδας. Ἐπιπλέον, ὑπάρχει καί τό κόστος τῶν εὐκαιριῶν. Ἄν αὐτό τό ποσό ἐπενδυόταν στό κράτος πρόνοιας, στίς ὑποδομές καί σέ ἄλλους κοινωφελεῖς σκοπούς, θά μποροῦσε νά παραγάγει πολλαπλάσιο ἀποτέλεσμα σέ οἰκονομία καί κοινωνία. Ἐπιπλέον, σέ λίγα χρόνια δέν θά ἔχουν νόημα τά κοιτάσματα ὑδρογονανθράκων, ἀκόμη καί ἄν αὐτά ὑπάρχουν καί εἶναι ἐκμεταλλεύσιμα, λόγῳ τῆς κλιματικῆς κρίσης καί συνακόλουθα τῆς ἀναπόφευκτης πράσινης μετάβασης. …», Ἀλέξανδρος Διακόπουλος, Πέτρος Λιάκουρας, Κώστας Ὑφαντῆς, Κωνσταντῖνος Φίλης, «Ἑλληνοτουρκικά: Ἰχνηλατῶντας τόν δρόμο γιά τήν Χάγη», Ἐφημερίδα «Καθημερινή», 30.07.2023 (https://www.kathimerini.gr/politics/562544773/ellinotoyrkika-ichnilatontas-ton-dromo-gia-ti-chagi/Ο.
4 Νεφέλη Λυγεροῦ, «Διερευνητικές ἐπαφές: Τό μυθιστόρημα τῆς ἑλληνοτουρκικῆς διαπραγμάτευσης», SLPRESS.gr, 12/10/2020 (https://slpress.gr/ethnika/diereynitikes-epafes-to-mythistorima-tis-ellinotoyrkikis-diapragmateysis/).
5 «…Συγκρινόμενο μ’ αὐτήν τήν πάγια θέση, τό συνυποσχετικό ἐκεῖνο συνιστοῦσε μιά μεγάλη ἑλληνική ὑποχώρηση. Σ’ αὐτό, ἐπίσης, ἀναφερόταν ρητά ὅτι οἱ δύο πλευρές συναινοῦσαν νά ἐπιλυθοῦν ἀπό τό Διεθνές Δικαστήριο καί ὅλα τά “παρεμπίπτοντα ζητήματα”. Ἄς σημειωθεῖ ὅτι ἡ Ἀθήνα δέν ἔθεσε θέμα στήν Ἄγκυρα νά ἀναγνωρίσει τήν γενική δικαιοδοσία τοῦ Δικαστηρίου.
»Ὅταν ὁ Ἀναστάσιος Σκοπελίτης εἶχε ζητήσει διευκρινίσεις γιά τό ποιά εἶναι τά «παρεμπίπτοντα ζητήματα», ὁ συνομιλητής του εἶχε ἀποφύγει νά τά κατονομάσει, δηλώνοντας γενικῶς ὅτι «ἡ Ἄγκυρα θά ἔχει τό δικαίωμα νά θέσει ὅποιο ζήτημα αὐτή νομίζει». Καί, βεβαίως, τό Δικαστήριο θά κρίνει ἐάν αὐτά πού θά τεθοῦν ἀπό τήν τουρκική πλευρά εἶναι ἤ ὄχι “παρεμπίπτοντα”. Ὁ Τοῦρκος πρέσβυς, μάλιστα, ἀποσαφήνισε ὅτι ἡ χώρα του θά διατηρήσει ἀκέραιες τίς θέσεις της, ἐάν τό Δικαστήριο τά κρίνει “μή παρεμπίπτοντα” καί ἀρνηθεῖ νά γνωμοδοτήσει ἐπί τῆς οὐσίας...», Σταῦρος Λυγερός, «Τι πρόβλεπε ἡ παρ’ ὀλίγο συμφωνία στίς διερευνητικές – Ἕνα ἐπίκαιρο ρεπορτάζ ἀπό τό παρελθόν», SLPress.gr, 25/01/2021 (https://slpress.gr/ethnika/ti-provlepe-i-par-oligo-symfonia-stis-diereynitikes-ena-epikairo-reportaz-apo-to-parelthon/).
6 «…Σύσκεψη γιά Χάγη
Ἀποδοχή τοῦ συγκεκριμένου πλαισίου διευθέτησης ἀποφασίστηκε σέ μυστική σύσκεψη πού ἔγινε στό Μέγαρο Μαξίμου, τόν Δεκέμβριο τοῦ 2003. Συμμετεῖχαν ὁ Κώστας Σημίτης, ὁ Γιῶργος Παπανδρέου, ὁ γενικός γραμματέας τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν, Χάρης Παμπούκης, ὁ διευθυντής τοῦ πρωθυπουργικοῦ γραφείου Νῖκος Θέμελης, ὁ ὑφυπουργός Ἐξωτερικῶν Χρῆστος Ροζάκης καί οἱ πρέσβεις Σωτηρόπουλος καί Σκοπελίτης. Στήν σύσκεψη ἐκείνη ἔγινε ἀποτίμηση τῆς πορείας τῶν διερευνητικῶν ἐπαφῶν μεταξύ Ἑλλάδας καί Τουρκίας. Ἐκτιμήθηκε ὅτι ὑπῆρχε σοβαρή καί οὐσιαστική προσέγγιση μεταξύ τῶν δύο πλευρῶν γιά τήν ὑπογραφή συνυποσχετικοῦ γιά προσφυγή στήν Χάγη σχετικά μέ τήν ὁριοθέτηση τῆς ὑφαλοκρηπῖδας…», Νεφέλη Λυγεροῦ, «Διερευνητικές ἐπαφές: Τό μυθιστόρημα τῆς ἑλληνοτουρκικῆς διαπραγμάτευσης», SLPRESS.gr, 12/10/2020 (https://slpress.gr/ethnika/diereynitikes-epafes-to-mythistorima-tis-ellinotoyrkikis-diapragmateysis/).
Ἔτσι ἀποφασίστηκε ὅτι ἡ Ἑλλάδα μπορεῖ νά συζητήσει μέ τό τουρκικό αἴτημα γιά ἐπιλεκτική ἐπέκταση τῶν χωρικῶν της ὑδάτων στό Αἰγαῖο, ἀλλοῦ 6 μίλια, ἀλλοῦ 8, ἀλλοῦ 10 καί ἀλλοῦ 12 μίλια.