Να θυμίσουμε ότι το 2003 η Κροατία δεν είχε καν γίνει μέλος της ΕΕ (προσχώρησε το 2013) ενώ η Σλοβενία εισήλθε στην ΕΕ το 2004 μαζί με την Κύπρο και άλλες 8 ανατολικές χώρες, με την διεύρυνση των Αθηνών, ενώ Βουλγαρία και Ρουμανία προσχώρησαν τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2007. Εύκολα, συμπεραίνεται ο διαχρονικός κομβικός ρόλος της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή πορεία της περιοχής, όχι μόνο των Δυτικών Βαλκανίων αλλά όλης της ΝΑ Ευρώπης.
Τον ρόλο αυτό θέλησε ο Έλληνας πρωθυπουργός να υπενθυμίσει αλλά και να υπογραμμίσει όχι μόνο στους προσκεκλημένους ηγέτες της περιοχής αλλά και στην ίδια τη Κομισιόν και ιδίως στον Ουκρανό πρόεδρο και την πρόεδρο της Μολδαβίας, δυο υπό ένταξη χώρες και ήδη, εδώ και μερικά χρόνια,ενεργά μέλη του ευρωπαϊκού Energy Community. Εξ άλλου, όπως πληροφορείτε το Energia.gr, το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας, μαζί με αυτό της αμυντικής συνεργασίας, επικράτησε κατά την διάρκεια της ολομέλειας της Δευτέρα το βράδυ αλλά και στις κατ´ίδιαν συναντήσεις του Έλληνα πρωθυπουργού με τους ομολόγους του.
Όπως εξ άλλου σημειώνουν πηγές στου Μαξίμου « η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης και οι κινήσεις του Έλληνα πρωθυπουργού έχουν καταστήσει την Ελλάδα, μέσα σε λίγα χρόνια, πρωταγωνίστρια των διεθνών και ευρωπαϊκών εξελίξεων» Ειδικά για την περιοχή, σύμφωνα με τι ίδιες πηγές, η « σύναξη» των ηγετών της Βαλκανικής « σηματοδοτεί το πόσο έχει ενισχυθεί το γεωπολιτικό και ενεργειακό αποτύπωμα της Ελλάδας το τελευταίο διάστημα, ιδίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία» Μπορεί μετά την συνάντηση η επικρατούσα ευφορία στους κόλπους της κυβέρνησης να μετριάστηκε από τον πύρινο κλειό στον οποίο έχει αίφνης βρέθηκε η χώρα - με άψογο το timing των εμπρηστών- όμως η ενίσχυση των ενεργειακών δυνατοτήτων της χώρας το τελευταίο διάστημα δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Σε αυτό έχουν ήδη συμβάλλει, και θα το ενισχύσουν περαιτέρω, ο Ελληνο-Βουλγαρικός διασυνδετήριος αγωγός (ICGB) που τέθηκε σε λειτουργία τον Οκτώβριο 2022, ο σταθμός FSRU στην Αλεξανδρούπολη, που πρόκειται να λειτουργήσει τον Δεκέμβριο εφέτος, η επέκταση και αναβάθμιση του εθνικού δικτύου, συμπεριλαμβανομένου και του υπό ανάπτυξη διασυνδετηρίου αγωγού αερίου Θεσσαλονίκης- Σκοπίων, η νέα ηλεκτρική διασύνδεση με την Βουλγαρία, η προώθηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων σε όλο τον νησιωτικό χώρο και με την Κύπρο ( βλέπε EuroAsia Interconnector), οι τέσσερις νέες μεγάλες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο και πληθώρα άλλων έργων που είτε έχουν ολοκληρωθεί (βλέπε νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής 826 MW της Mytilineos στον Αγ.Νικόλαο Βοιωτίας), είτε είναι υπό κατασκευή η σε ώριμο αδειοδοτική στάδιο (βλέπε αγωγός αερίου East Med).
Σε πρώτο πλάνο είναι η ήδη αυξηθείσα ικανότητα της Ελλάδας για εξαγωγές αερίου στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, κάτι που θα ενισχυθεί περαιτέρω με την εμπορική λειτουργία της νέας μονάδας LNG της Gastrade στην Αλεξανδρούπολη το 2024, του σταθμού FSRU στους Αγίους Θεόδωρους από την Motoroil το 2025 και του FSRU της Elpedison στην Θεσσαλονίκη το 2026. Να σημειώσουμε ότι το 2022 η Ελλάδα επέτυχε εξαγωγές αερίου 2.9 bcm, σημαντικά αυξημένες, κατά +288,68%, σε σύγκριση με το 2021. Οι ποσότητες αυτές κατευθύνθηκαν κυρίως προς την Βουλγαρία η οποία από τον Απρίλιο 2022 διέκοψε πλήρως τις εξαγωγές Ρωσικού αερίου. Με την πλήρη ενεργοποίηση του ICGB οι εξαγωγές αυξήθηκαν περαιτέρω το τρέχον έτος με όγκους αερίου να διοχετεύονται μέσω του vertical corridor και να φθάνουν μέχρι την Ρουμανία και Μολδαβία. Με την περαιτέρω μείωση η και τον μηδενισμό Ρωσικών εξαγωγών αερίου προς τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, και αύριο προς την κεντρική Ευρώπη, η δυνατότητα της Ελλάδος να εξάγει αέριο όρος βορρά αποκτά τεράστια γεωστρατηγική σημασία.
Εμπόδιο στα σχέδια της ΕΕ αλλά και της Αθήνας για ενίσχυση των εξαγωγών και τροφοδοσίας της ΝΑ Ευρώπης,μέσω Ελλάδος, είναι η Τουρκία η οποία με μεγαλύτερες υποδομές και απευθείας τροφοδοσία από τις παραγωγούς χώρες (βλέπε αγωγό TANAP με Αζερμπαιτζάν, TurkStream με Ρωσία, διασυνδετήριο με Ιράν και 5 LNG terminals) είναι σε προνομιακή θέση αποτελώντας την μεγάλη ενεργειακή δύναμη της περιοχής. Ήδη ο ανταγωνισμός έχει ξεκινήσει και πρόκειται να ενταθεί μετά την υπογραφή μακροπρόθεσμης σύμβασης, στα τέλη του 2022, μεταξύ της Τουρκικής BOTAS και της Bulgartrnansgaz για μεταφορά σημαντικών ποσοτήτων αερίου προερχόμενου από την Τουρκία (βλέπε Turkish Basket) προς Βορρά, μέσω του διασυνδετηρίου Βουλγαρίας - Τουρκίας.
Σύμφωνα με παράγοντες της ελληνικής ενεργειακής αγοράς η εν λόγω συμφωνία στην πράξη υποσκάπτει την λειτουργία του ICGB αφού τον στερεί, δυνητικά, από ορισμένες συμφωνηθείσες με την Βουλγαρία ποσότητες αερίου. Με τέτοιου είδους κτυπήματα κάτω από την ζώνη από δήθεν συμμάχους,και ποιός ξέρει τι άλλες δυσκολίες προκύψουν αύριο στην μεταφορά μέσω Βουλγαρίας, μένει να αποδειχθεί εάν οι Ελληνικές φιλοδοξίες να καταστεί η χώρα μας βασικός προμηθευτής αερίου στην ευρύτερη περιοχή θα ευδοκιμήσουν. Εάν τελικά υπερπηδηθούν τα οποία εμπόδια η Ελλάδα θα έχει, θεωρητικά, την δυνατότητα να πραγματοποιεί εξαγωγές της τάξης των 15-20 bcm τον χρόνο μέχρι το 2030.