ελαιολάδου, σταφυλιών, οινοστάφυλων και βρώσιμων, αλλά και άλλων φρούτων, όπως και μήλων, όσο και λαχανικών τροφοδοτώντας περαιτέρω το σπιράλ ακρίβειας.
Τιμές καυσίμων
Πιο συγκεκριμένα, στο μέτωπο της ενέργειας, η τιμή του αργού τύπου μπρέντ κινείται πέριξ των 90 δολαρίων το βαρέλι, το υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές του έτους, την ώρα που όντας σε χαμηλότερα επίπεδα πριν λίγες μέρες οι τιμές στα καύσιμα στην εσωτερική αγορά ήταν περιξ των 2 ευρώ, με πολλούς νομούς να κινούνται υψηλότερα.
Η τελευταία καταγεγραμμένη από το Παρατηρητήριο Υγρών Καυσίμων, μέση τιμή της αμόλυβδης πανελλαδικά μια “ανάσα” από τα δύο ευρώ στα 1,99 ευρώ ανά λίτρο και του ντίζελ κίνησης στο 1,76 ευρώ ανά λίτρο.
Πάντως, στο 60% και πλέον της χώρας οι τιμές έχουν ξεπεράσει το όριο αυτό με νησιά των Κυκλάδων να είναι πρωταθλητές της ακρίβειας αφού οι οδηγοί πληρώνουν την αμόλυβδη στα 2,24 ευρώ ανά λίτρο. Εξίσου υψηλά κινούνται οι τιμές και στα Δωδεκάνησα με την αμόλυβδη στα 2,154 ευρώ ανά λίτρο, την αμόλυβδη 100 οκτανίων στα 2,289 ευρώ ανά λίτρο και το diesel κίνησης στα 1,882 ευρώ ανά λίτρο. Πάνω από δύο ευρώ το λίτρο τιμολογούν την αμόλυβδη των 95 οκτανίων τα πρατήρια σε νησιωτικές περιοχές αλλά και στην ηπειρωτική χώρα όπως στους νομούς Ευρυτανίας, Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Αρτας, Γρεβενών, Κοζάνης κ.α.
Ερώτημα για το πώς θα κινηθεί η αγορά είναι η πτώση της ζήτησης, λόγω της ολοκλήρωσης της περιόδου διακοπών, αν και η αύξηση της τιμής του ντίζελ ενισχύει την ανησυχία για ώθηση των πληθωριστικών πιέσεων, λόγω της σημασίας του καυσίμου στην αλυσίδα αξίας.
Τα δεδομένα αυτά αναμένεται να σταθμιστούν εν όψει της σύνταξης του Προσχεδίου του Προϋπολογισμού, με εκπεφρασμένη, πάντως, τη τη βούληση για στήριξη των νοικοκυριών, κυρίως των ευάλωτων όσο διαρκεί η κρίση. Ήδη, στο τραπέζι, είναι, αλλαγές σε ό,τι αφορά το επίδομα θέρμανσης με στόχο να προστατευτούν οι ευάλωτοι και αυτοί που έχουν πραγματικά ανάγκη στην περίπτωση που δεν υποχωρήσουν οι τιμές του πετρελαίου, ενώ η πορεία των τιμών τόσο στο θέρμανσης όσο και στο ντίζελ κίνησης θα κρίνει ένα θα ληφθεί απόφαση για επιδότηση και εκεί στην “πηγή”.
“Φωτιά” τα κόστη
Συνεχίζεται, πάντως, η ανοδική πορεία του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων λόγω και της ενεργειακής ακρίβειας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με βάση τη δεύτερη έρευνα κλίματος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) για το 2023 που διεξάγει το Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ σε εξαμηνιαία βάση από τον Μάιο του 2009. Αυτή η άνοδος, βέβαια, αποτυπώνεται σταδιακά στις τιμές, όπου βέβαια καταλυτικό ρόλο παίζει και η ζημιά στην εγχώρια παραγωγική υποδομή από τα ακραία φαινόμενα του καιρού. Ήδη, σε εξέλιξη είναι οι καταγραφές, με την αγορά να είναι σε “αναμονή” ενσωμάτωσης της νέας αυτής κατάστασης.
Σύμφωνα, πάντως, με την έρευνα, οι επιπτώσεις από τις ανατιμήσεις α συνεχίζονται. Το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων αυξάνεται καθώς με βάση τα ευρήματα της έρευνας, μεσοσταθμικά το κόστος ενέργειας έκανε “άλμα” της τάξης του 20,8%, το κόστος προμήθειας πρώτων υλών και εμπορευμάτων αυξήθηκε κατά 19,5%, το κόστος καυσίμων οχημάτων κατά 17,3% και το κόστος προμήθειας εξοπλισμού και μηχανημάτων κατά 7,9%. Ως αποτέλεσμα, το 43,3% των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων δήλωσε ότι αύξησε τις τιμές του το πρώτο εξάμηνο του 2023. Το ποσοστό αυτό, αν και είναι μειωμένο σε σχέση με το δεύτερο και το πρώτο εξάμηνο του 2022 (49,1% και 59,2% αντίστοιχα), παραμένει εξαιρετικά υψηλό. Να σημειωθεί, πάντως, ότι με βάση την έρευνα, τα μεγαλύτερα ποσοστά επιχειρήσεων που δήλωσαν ότι αύξησαν τις τιμές τους εντοπίζονται στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, τις τιμές τους αύξησε το πρώτο εξάμηνο του 2023 το 48,7% των επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών πάνω από 300.000 €, το 48,3% των επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών 100.000-300.000, το 42,2% των επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών 50.000-100.000 € ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 50.000€ ήταν 35,9%.
Σε κλαδικό επίπεδο είχαμε σαφώς μικρότερα ποσοστά επιχειρήσεων που αύξησαν τις τιμές τους στους τομείς των υπηρεσιών (37,3%) και της μεταποίησης (41,2%), σε σχέση με τις επιχειρήσεις στον τομέα του εμπορίου (50,8%). Σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, μετά το ιστορικό ρεκόρ του 59,2% των επιχειρήσεων που είχαν δηλώσει ότι αύξησαν τις τιμές τους το πρώτο εξάμηνο του 2022, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δήλωσε ότι αύξησε τις τιμές του υποχώρησε το δεύτερο εξάμηνο του 2022 στο 49,1% και περαιτέρω στο 43,3% το πρώτο εξάμηνο του 2023.
Επίσης η ΓΣΕΒΕΕ τονίζει ότι, αν και με χαμηλότερο ρυθμό, το πληθωριστικό κύμα φαίνεται πως θα συνεχιστεί και το δεύτερο εξάμηνο του 2023, καθώς το 21,1% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι σκοπεύει να αυξήσει τις τιμές του έναντι μόλις 4,4% που δήλωσε ότι θα τις μειώσει. Φαίνεται λοιπόν πως οδεύουμε σταδιακά σε μία κατάσταση στην οποία οι τιμές θα έχουν σταθεροποιηθεί σε ένα νέο υψηλότερο επίπεδο με μικρά περιθώρια αποκλιμάκωσης.
Ο καιρός
Πάντως, η κλιματική αλλαγή και η αύξηση της ζήτηση από τον τουρισμό οδήγησε σε αύξηση κατά 13,2% τις εισαγωγές φρούτων και λαχανικών το οκτάμηνο του 2023. έφτασαν τους 455,1 χιλιάδες τόνους έναντι των 402,1 χιλιάδων τόνων το ίδιο διάστημα του 2022, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής Διακίνησης Φρούτων-Λαχανικών και Χυμών, Incofruit Hellas. Όπως σημειώνει ο Σύνδεσμος, το 2019 οι εισαγωγές φρούτων και λαχανικών είχαν καταγράψει ρεκόρ καθώς έφτασαν τους 433.620 τόνους.
Πάντως, συνολική εικόνα για τις ανάγκες εισαγωγών που θα λειτουργήσουν και ως “βαρόμετρο” τιμών θα υπάρξει μετά και την καταγραφή των ζημιών,που βέβαια θα δώσουν και το ύψος των αναγκαίων επιδοτήσεων. “Θα κάνουμε καταγραφή, εκεί βασικό ρόλο έχει ο ΕΛΓΑ, με τον επικεφαλής του ΕΛΓΑ, κ. Λυκουρέτζο. Από την ΕΕ υπάρχει το Ταμείο Ανάκαμψης, που υπάρχουν κατανεμημένοι πόροι. Υπάρχει το Ταμείο Αλληλεγγύης για τις φυσικές καταστροφές που δεν φημίζεται για την γενναιοδωρία του και υπάρχει και το ΕΣΠΑ. Ειδικά για το ΕΣΠΑ, μπορεί να γίνουν εσωτερικές ανακατανομές πόρων σε συνεννόηση μ την Ευρωπαϊκή Επιτροπή” ανέφερε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηζηδάκης.
Να σημειωθεί ότι με βάση τα παλαιότερα δεοδμένα το ΓΛΚ, απ’ όπου προκύπτει ότι κάθε χρόνο απαιτούνται 500 εκ- 1 δισ ευρώ για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων από φυσικές καταστροφές, δηλαδή για αποζημιώσεις και αποκατάσταση ζημιών σε υποδομές, καλλιέργειες, επιχειρήσεις, νοικοκυριά, χωρίς να μπορούν να υπολογιστούν με ασφάλεια οι απώλειες από διαφυγόντα έσοδα π.χ. από τον Τουρισμό.