και να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη σταθερότητα των τιμών, αλλά και να ενισχυθεί η φθηνή παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Ωστόσο, η μεταρρύθμιση είχε βρει αρκετά εμπόδια. Αρχικά, προέκυψαν διαφωνίες σχετικά με τη γαλλική υποστήριξη για την παράταση της παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, με τη Γερμανία να προειδοποιεί ότι κάτι τέτοιο ενέχει τον κίνδυνο να στρεβλώσει την αγορά της ΕΕ.
«Χάρη στη συμφωνία αυτή, οι καταναλωτές σε ολόκληρη την ΕΕ θα επωφεληθούν από πολύ πιο σταθερές τιμές ενέργειας, λιγότερη εξάρτηση από την τιμή των ορυκτών καυσίμων και καλύτερη προστασία από μελλοντικές κρίσεις. Θα επιταχύνουμε επίσης την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μιας φθηνότερης και καθαρότερης πηγής ενέργειας για τους πολίτες μας», δήλωσε η ισπανίδα αντιπρόεδρος Teresa Ribera.
Η επίτροπος της ΕΕ για την ενέργεια Kadri Simson εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή της για τη συμφωνία, λέγοντας τα εξής: «Θα συμβάλει στην αύξηση της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε τυχόν μελλοντικούς κλυδωνισμούς των τιμών που προέρχονται από τις εντάσεις στις αγορές φυσικού αερίου, αλλά και στην προετοιμασία για ένα μέλλον απαλλαγμένο από τις ανθρακούχες εκπομπές».
Πρόσθεσε μάλιστα ότι θα έχει ως αποτέλεσμα προβλεψιμότητα για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που θα διευκολύνει τις επενδύσεις σε καθαρές υποδομές.
Διαφωνία για τον ανταγωνισμό
Το κατά πόσον οι αμφίδρομες συμβάσεις επί της διαφοράς θα δημιουργούσαν αθέμιτο ανταγωνισμό προκάλεσε διχόνοια ανάμεσα σε Γαλλία και Γερμανία, με τα μικρότερα κράτη μέλη να καλούν την ΕΕ να διατηρήσει τους ίσους όρους ανταγωνισμού.
Οι εν λόγω συμβάσεις έγιναν υποχρεωτικές σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, από τη στιγμή που επρόκειτο για κρατική στήριξη.
Ωστόσο, πολλοί φοβήθηκαν ότι η ενίσχυση για την παράταση της διάρκειας ζωής του υφιστάμενου πυρηνικού στόλου της Γαλλίας θα επέτρεπε ουσιαστικά στο Παρίσι να επιδοτεί τη φθηνή ενέργεια και θα έδινε αθέμιτο πλεονέκτημα στις γαλλικές βιομηχανίες.
Η Γερμανία εξέφρασε επίσης ανησυχίες για την έλλειψη ανταγωνισμού στη γαλλική πυρηνική αγορά, όπου η κρατική εταιρεία κοινής ωφέλειας EDF απολαμβάνει μονοπώλιο, αποκλείοντας τη δυνατότητα διεξαγωγής ανταγωνιστικών διαγωνισμών για τις συμβάσεις ανανέωσης της πυρηνικής ενέργειας.
«Είναι σημαντικό να μην στρεβλωθούν οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας και Κλίματος Robert Habeck.
«Αυτό αποτελεί ιδιαίτερη ανησυχία όταν τα επίπεδα [συμβολαίου έναντι διαφοράς] καθορίζονται με μια ρυθμιστική και μη ανταγωνιστική προσέγγιση και όταν τεράστιοι όγκοι εσόδων [συμβολαίου έναντι διαφοράς] μπορούν να διανεμηθούν σε βιομηχανίες όπως, σε επεκτάσεις διάρκειας ζωής», προειδοποίησε, προσθέτοντας ότι αυτό αποτελεί ανησυχία για πολλά κράτη μέλη.
Εν τω μεταξύ, η γαλλίδα υπουργός Agnès Pannier-Runacher δήλωσε πριν από τη συνεδρίαση ότι ήταν «ιδιαίτερα έκπληκτη» από τους ισχυρισμούς ότι οι συμβάσεις έναντι διαφοράς για τα πυρηνικά θα στρεβλώσουν την αγορά της ΕΕ.
«Δεν βλέπω πώς υπάρχει κίνδυνος στρέβλωσης του ανταγωνισμού, δεδομένου ότι η τιμή της πυρηνικής ενέργειας είναι περίπου ισοδύναμη με εκείνη των περισσότερων υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που ήδη υπάρχουν σήμερα», δήλωσε η ίδια, προσθέτοντας ότι η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει επίσης στη σταθεροποίηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι χώρες της ΕΕ έλυσαν το ζήτημα με ένα νέο κείμενο που υπέβαλε την τελευταία στιγμή η ισπανική Προεδρία, αντλώντας εν μέρει από μια γερμανική πρόταση.
Αυτό καθιστά προαιρετικές τις συμβάσεις για διαφορές σε υφιστάμενες υποδομές και θέτει την Επιτροπή υπεύθυνη για την εποπτεία της διαδικασίας ώστε να αποφευχθεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός, κάτι που ήδη κάνει για τις κρατικές ενισχύσεις.
Οι αμφίδρομες συμβάσεις έναντι διαφοράς θα παραμείνουν υποχρεωτικές για επενδύσεις σε «νέες εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας που βασίζονται στην αιολική ενέργεια, την ηλιακή ενέργεια, τη γεωθερμική ενέργεια, την υδροηλεκτρική ενέργεια χωρίς ταμιευτήρα και την πυρηνική ενέργεια» για να παρέχουν προβλεψιμότητα και ασφάλεια, σύμφωνα με δήλωση που εξέδωσε το Συμβούλιο.
«Τα έσοδα θα ανακατανέμονται στους τελικούς καταναλωτές και μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση του κόστους του σχήματος της άμεσης στήριξης των τιμών ή των επενδύσεων με στόχο να μειωθεί το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας για τους τελικούς καταναλωτές», προσθέτει.
Γαλλία και Γερμανία ευχαριστημένες
Μετά τη συνάντηση, η Pannier-Runacher χαιρέτισε τη συμφωνία. «Χαιρετίζω αυτή τη συμφωνία, η οποία, εν ολίγοις, προστατεύει τους καταναλωτές, θέτει τα θεμέλια για μαζικές επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και διασφαλίζει τη διατήρηση του περιουσιακού στοιχείου που αποτελεί τη γαλλική πυρηνική ενέργεια», δήλωσε.
Ο Habeck εξήρε επίσης τη συμφωνία, λέγοντας ότι η Ευρώπη απέδειξε την ικανότητά της να δράσει.
«Παρά τις μεγάλες επιβαρύνσεις, καταφέραμε από κοινού να διασφαλίσουμε την ασφαλή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις ηλεκτρικής ενέργειας στην ευρωπαϊκή ιστορία. Με τον νέο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ενισχύουμε περαιτέρω το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας», δήλωσε.
Η συμπερίληψη του άνθρακα αποτελεί λάθος μήνυμα για την COP28
Το μεγαλύτερο μέρος της μεταρρύθμισης, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης στήριξης των συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της προστασίας των καταναλωτών, συμφωνήθηκε τον Ιούνιο. Ωστόσο, δύο εκκρεμή σημεία ήταν οι συμβάσεις επί της διαφοράς και η παρέκκλιση για τον άνθρακα ως εφεδρική πηγή ηλεκτροπαραγωγής.
Οι χώρες που υπερασπίζονται τη φιλόδοξη δράση για το κλίμα προειδοποίησαν ότι αυτό θα έδινε λάθος μήνυμα ενόψει της διεθνούς διάσκεψης για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάι, όπου η ΕΕ θα πιέσει για τη σταδιακή κατάργηση των αμείωτων εκπομπών.
«Αυξάνουμε τις εκπομπές για να επιτευχθεί η πλειοψηφία. Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ και στέλνει εντελώς λανθασμένο μήνυμα και για την COP28», δήλωσε ο Habeck.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των χωρών της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξεκίνησαν την Πέμπτη (19 Οκτωβρίου) για την οριστικοποίηση του νόμου, με την ισπανική Προεδρία να ελπίζει ότι η μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.
euractiv.gr