Ο Πρόεδρος της Πορτογαλίας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, καλείται τώρα να αποφασίσει αν θα προχωρήσει στη διάλυση της Βουλής και θα προκηρύξει νέες εκλογές, ή αν θα επιλέξει νέο πρωθυπουργό από τις τάξεις του Σοσιαλιστικού κόμματος του Αντόνιο Κόστα.
Τί προκάλεσε όμως την αιφνιδιαστική αποχώρηση ενός πρωθυπουργού που κυριαρχεί στα πολιτικά πράγματα της Πορτογαλίας από το 2015; O σοσιαλιστής πολιτικός ο οποίος έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια φέρεται να έχει εμπλακεί σε μια «περίεργη» υπόθεση που άπτεται της πράσινης ενέργειας και της εξόρυξης λιθίου!
Συγκεκριμένα η παραίτηση του πρωθυπουργού ήρθε λίγες ώρες αφότου η αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στην κατοικία του καθώς και σε διάφορα κτίρια υπουργείων σχετικά με δύο ξεχωριστές έρευνες για υποθέσεις διαφθοράς που συνδέονται με έργο εξόρυξης λιθίου στα βόρεια της χώρας, καθώς και με ένα μεγαλεπήβολο έργο παραγωγής πράσινου υδρογόνου στο λιμάνι του Σίνες.
Σημειώνουμε ότι έχουν συλληφθεί ως εμπλεκόμενοι στο φερόμενο σκάνδαλο, ο προσωπάρχης του Αντόνιο Κόστα, ενώ έχουν ήδη απαγγεΛθεί κατηγορίες σε βάρος του υπουργού Υποδομών, Ζοάο Γκαλάμπα, του επικεφαλής της Πορτογαλικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, Νούνιο Λακάστα και του Δημάρχου του Σίνες!
Οι συλληφθέντες φέρονται να επικαλέστηκαν το όνομα και την εξουσία του Πρωθυπουργού της χώρας για να προχωρήσουν οι διαδικασίες για την εξόρυξη λιθίου, ενώ προέβησαν, σύμφωνα με το αρχικό κατηγορητήριο, σε πράξεις όπως «κακή χρήση κονδυλίων, ενεργητική και παθητική δωροδοκία από πολιτικά πρόσωπα, καθώς και άσκηση επιρροής.»
Όπως αναφέρει το Politico η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Κόστα είχε υποστηρίξει με ενθουσιασμό τα σχέδια για εξόρυξη λιθίου σε διάφορες περιοχές της χώρας, κάτι που πυροδότησε ισχυρές αντιδράσεις σε τοπικό επίπεδο εξαιτίας, αφενός της αντιπαράθεσης για τη χαμηλή ποιότητα της πρώτης ύλης και της δυσανάλογης περιβαλλοντικής ζημίας που θα επέφεραν οι εργασίες εξόρυξης.
H κυβέρνηση Κόστα φιλοδοξούσε να προβεί σε εξόρυξη λιθίου, και να συμβάλει στον ευρύτερο σχεδιασμό της ΕΕ για εξασφάλιση ζωτικής σημασίας πρώτων υλών και απεξάρτηση από τρίτες χώρες, ιδίως την Κίνα. Το σχέδιο Κόστα αφορούσε στην αύξηση της εγχώριας παραγωγής από τους 900 τόνους ετησίως, στους 5.000 τόνους στα αμέσως επόμενα χρόνια.
Με περισσότερα από 60.000 τόνους γνωστών αποθεμάτων λιθίου, η Πορτογαλία θεωρείται κομβική για την προσπάθεα της ΕΕ να εξασφαλίσει μεγαλύτερο μέρος της αλυσίδας αξίας των μπαταριών Η/Ο και να μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές.
Έγινε μάλιστα γνωστό ότι το ορυχείο, θα παρείχε λίθιο αρκετό για να παραχθούν περί τις 500.000 μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων στα 14 χρόνια που αναμενόταν να λειτουργήσει.
Όμως, οι αντιδράσεις για τη χαμηλή ποιότητα του μεταλλεύματος, το υψηλό κόστος της εξόρυξης, λόγω της μεθόδου που επιλέχθηκε, αλλά και το πλήγμα στο περιβάλλον, καθώς οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι στην περιοχή διαμαρτύρονταν ότι για να βρεθεί το λίθιο θα έπρεπε να χάσουν τα χωράφια και τα βοσκοτόπια τους, οδήγησαν στην παρέμβαση των Αρχών.
Παρά τις αλλαγές σχεδίων και τις διαβεβαιώσεις από την εταιρεία που είχε αναλάβει την εξόρυξη ότι θα φροντίσει να μην υπάρξουν σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις δραστηριότητές της, οι κάτοικοι της περιοχής παρέμεναν αμετάπειστοι. Παρά τις αντιδράσεις, η Πορτογαλική Υπηρεσία Περιβάλλοντος χορήγησε, φέτος, τις άδειες για την εξόρυξη!
Η δεύτερη υπόθεση, αφορά σε μια αμφιλεγόμενη επένδυση ύψους άνω του 1,5 δισ. ευρώ, για την εγκατάσταση μονάδας πράσινου υδρογόνου στο λιμάνι του Σίνες. Η προοπτική ήταν να μετατραπεί έως το 2025 ένας σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα που είχε κλείσει, σε εργοστάσιο παραγωγής πράσινου υδρογόνου, και άλλων εναλλακτικών καυσίμων.
Σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο, η μονάδα υδρογόνου θα παρήγαγε μέχρι και 15 χιλιάδες τόνους πράσινου καυσίμου ετησίως, κάτι που θα επέτρεπε στην Πορτογαλία να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά περισσότερους από 100.000 τόνους.