Πίσω Από τα Χαμόγελα

Χωρίς αμφιβολία η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την περασμένη Πέμπτη στην Αθήνα χαρακτηρίστηκε επιτυχημένη απ’ το εγχώριο και διεθνές κατεστημένο. Τα πλατιά χαμόγελα των Ερντογάν και Κυρ. Μητσοτάκη μπροστά στις κάμερες δεν έκρυβαν την εκατέρωθεν χαρά και ικανοποίηση, χαρακτηριστικά του πολύ θετικού κλίματος που επικράτησε καθ’ όλη την διάρκεια της επίσκεψης της τουρκικής αντιπροσωπείας. Καλά προετοιμασμένη και από τις δύο πλευρές και με άριστη χορογραφία, η συνάντηση απέφυγε επιμελώς να θίξει τα θέματα μείζονος σημασίας που απασχολούν τις δύο χώρες, όπως είναι η ΑΟΖ στο Αιγαίο, το Κυπριακό, το μεταναστευτικό και η Μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη την οποία η Άγκυρα επιμένει να αποκαλεί Τουρκική παρά τα όσα προβλέπει η συνθήκη της Λωζάννης

energia.gr
Σαβ, 9 Δεκεμβρίου 2023 - 15:50

Και οι όποιες ελάχιστες αναφορές έγιναν, έμειναν σκόπιμα αναπάντητες από την άλλη πλευρά. Αφού κοινή συμφωνία και δέσμευση a priori ήταν να σταλεί προς τα έξω (κυρίως προς Ουάσινγκτον και Βρυξέλλες) ένα απόλυτα θετικό μήνυμα. Δηλαδή ότι οι δυο χώρες αποφάσισαν (αίφνης) να κάνουν μια νέα αρχή, κτίζοντας μια εικόνα ειρηνικής συνύπαρξης, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας θάβοντας, προς το παρόν, κάτω από το χαλί ότι τους χωρίζει.

Αλλά ας σταθούμε λίγο και ας αναρωτηθούμε πόσο ειλικρινής - και ποσό πολύ μπορεί να κρατήσει - αυτή η ωραία ατμόσφαιρα ευφορίας και ελπίδας που μόλις γευτήκαμε. Εάν δεν κάνουμε λάθος, έχουμε ξαναζήσει παρόμοιες καταστάσεις μεταξύ Τουργκούτ Οζαλ και Ανδρέα Παπανδρέου στο Νταβός το 1988, και αργότερα μεταξύ Ισμαήλ Τζεμ και Γιώργου Παπανδρέου το 1999 και κατόπιν μεταξύ Κώστα Καραμανλή και Ταγιπ Ερντογάν το 2007 όταν εγκαινίασαν τον Ελληνο-Τουρκικό αγωγό αερίου στον Έβρο. Τις πολύ θετικές αυτές σκηνές, όμως, πολύ γρήγορα τις διαδέχθηκε ένα κλίμα υπόνοιας, διχόνοιας, έλλειψης εμπιστοσύνης, αυταρχισμού και ακραίων συμπεριφορών (από πλευράς Τουρκίας) με συνεχείς υπερπτήσεις στο Αιγαίο με αποκορύφωμα το Τούρκο-Λιβυκό μνημόνιο με την αυθαίρετη επέκταση της Τουρκικής ΑΟΖ (2019) και τις έρευνες της Άγκυρας για υδρογονάνθρακες εντός της Ελληνικής (ακήρυκτης) ΑΟΖ (Αύγουστος 2020).

Είναι πράγματι δύσκολο να εξηγήσουμε στον μέσο αναγνώστη τι ακριβώς ετοιμάζεται στις διεθνείς σχέσεις όταν υπάρχει η δύναμη της εικόνας, τα « Κυριάκο, φίλε μου» και τα χαμόγελα. Ωστόσο η στήλη, που έχει επανειλημμένα διακηρύξει ότι δεν συμμετέχει στον ομαδικό υπνωτισμό, οφείλει να επισημάνει ότι οι φιέστες, και το άκρατο κλίμα αισιοδοξίας που επικράτησε από πλευράς μας, δεν αναιρεί στο ελάχιστο το γεγονός η Τουρκία παραμένει μια αναθεωρητική δύναμη και δεν έχει κάνει πίσω ούτε σπιθαμή στις διεκδικήσεις εις βάρος της εθνικής μας κυριαρχίας σε ξηρά και θάλασσα.

Μπορεί μεν κατά την επίσκεψη του Τούρκου προέδρου να υπεγράφη η Διακήρυξη των Αθηνών -στην ουσία ένα γενικόλογο κείμενο Καλής Γειτονιάς και καλών προθέσεων και τίποτα παραπάνω – όμως, η Άγκυρα δεν έπραξε το ελάχιστο σε ένδειξη καλής θέλησης πριν την υπογραφή του. Λ. χ. δεν πήρε πίσω το γνωστό casus belli για την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Αιγαίο μέχρι τα 12 ν. μ., ούτε ακύρωσε το παράνομο Τούρκο-Λιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ της στην περιοχή νότια της Κρήτης ούτε δήλωσε το παραμικρό για το μεταναστευτικό.

Μεταξύ άλλων, το κείμενο της Διακήρυξης προβλέπει ότι: «… τα μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία η ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της διακήρυξης και να θέσει σε κίνδυνο την διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή». Κάτι παρόμοιο προέβλεπε η Συμφωνία της Μαδρίτης του 1997 ενώ ο Ερντογάν έχει ξεκαθαρίσει τι θεωρεί απειλή: Τα 12 μίλια και την στρατικοποίηση των νησιών. Η Ελλάδα δεν υπενθύμισε τις θέσεις της για την οχύρωση τους. Τι θα συμβεί εάν η Τουρκία θεωρήσει ως πρόκληση την επιστροφή των αρμάτων «Μάρντερ» στα νησιά; Με άλλα λόγια, η εν λόγω Διακήρυξη μάς ακινητοποιεί με λογική Μαδρίτης, μέχρι την τελική διαπραγμάτευση μέχρι τον Ιούνιο του χρόνου, με την Ελλάδα να μην μπορεί να προχωρήσει σε ανακήρυξη της ΑΟΖ της ή στην επέκταση των χωρικών της υδάτων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα της UNCLOS, ούτε καν στην ακτογραμμή του Θερμαϊκού ή της Πιερίας.

Συμπερασματικά, για μια ακόμα φορά η Ελλάδα προκειμένου να ικανοποιήσει το αίτημα των Δυτικών δυνάμεων για ηρεμία στην ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ, υποχώρησε χωρίς να αποκομίσει το παραμικρό απτό αντάλλαγμα πέρα της έωλης υπόσχεσης περί ηρεμίας και αποφυγής παραβίασης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Μόνο, όπως έχουμε επανειλημμένα επισημάνει μέσα από την στήλη, ούτε αυτά δεν έχουμε προσδιορίσει αφού συστηματικά αποφεύγουμε - όπως φοβάται ο διάβολος το λιβάνι… - να δημοσιεύσουμε χάρτη ή χάρτες με το τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στην ΑΟΖ μας που κατά διαστήματα καταπατεί η γείτονα Τουρκία.