γνωμοδοτικού χαρακτήρα στον τομέα της ενέργειας, οι οποίες – με τη σταδιακή ενσωμάτωση των Ευρωπαϊκών Οδηγιών- ενισχύθηκαν σημαντικά όσον αφορά τη ρύθμιση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Στους νέους τομείς, οι αρμοδιότητες είναι κυρίως γνωμοδοτικές/εισηγητικές, όπως η εισήγηση για τη μέθοδο κοστολόγησης και τιμολόγησης της παροχής υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Ωστόσο, η νέα Αρχή θα έχει και αποφασιστικές αρμοδιότητες προκειμένου για την έγκριση των τιμολογίων υπηρεσιών Ύδατος για τις εταιρίες Ε.ΥΔ.ΑΠ. ΑΕ και Ε.Υ.Α.Θ. ΑΕ. και της διαχειριστικής επάρκειας των ΦΟ.Δ.Σ.Α.
Κοινό σημείο αναφοράς των τριών κλάδων της Αρχής (Ενέργεια, Απόβλητα & Ύδατα), είναι η εποπτεία φορέων που διαχειρίζονται δίκτυα αγαθών δημοσίου συμφέροντος και συγκεκριμένα:
- Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς & Διαχειριστές Δικτύων Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας και Φυσικού Αερίου
- που κατέχουν και διαχειρίζονται δίκτυα στην ηλεκτρική ενέργεια και στο φυσικό αέριο ή διαχειρίζονται Α.Σ.Φ.Α.
- Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.)
- που κατέχουν και διαχειρίζονται υποδομές και εικονικά δίκτυα στερεών αποβλήτων
- Πάροχοι Υπηρεσιών Ύδατος (Ε.ΥΔ.ΑΠ., Ε.Υ.Α.Θ., Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης - Δ.Ε.Υ.Α. ή την επικείμενη μετεξέλιξη τους τις Μείζονες Δ.Ε.Υ.Α. -Μει.Δ.Ε.Υ.Α.)
- που κατέχουν και διαχειρίζονται δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης
Η μονοπωλιακή φύση της δραστηριότητας Διαχείρισης Δικτύων, στους τομείς της ενέργειας, των στερεών αποβλήτων και των υδάτων, πηγάζει από τη ζωτικότητα της διαχείρισης και ανάπτυξης των Δικτύων και κρίσιμων υποδομών με στόχο την ασφαλή, αδιάλειπτη, ποιοτική κι αποδοτική παροχή υπηρεσιών στους Καταναλωτές. Στους νέους κλάδους συντελείται πρωτοφανής μεταρρυθμιστική προσπάθεια και υλοποίηση επενδύσεων, καθώς σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων κ. Γραφάκο σε σχέση με τα έργα διαχείρισης στερεών (Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων/ Μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων- ΜΕΑ/ΜΕΒΑ) «Από 3 μονάδες σε λειτουργία το 2019, σήμερα υπάρχουν σε λειτουργία 11, ενώ από 5 μονάδες σε κατασκευή, σήμερα κατασκευάζονται 17, ενώ άλλες 10 σημαντικές μονάδες βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία», ολοκληρώνοντας σε σύντομο χρονικό διάστημα το σύνολο σχεδόν του απαιτούμενου αριθμού μονάδων για την κάλυψη της χώρας που θα ανέρχεται σε 40. Τα έργα αυτά αναμένεται να αναιρέσουν τη σημαντική υστέρηση της χώρας μας στον τομέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Η επικείμενη μετεξέλιξη των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης Αποχέτευσης – σε Μείζονες Δ.Ε.Υ.Α. -Μει.Δ.Ε.Υ.Α αναμένεται επίσης να βελτιώσει τις υπηρεσίες ύδατος, δημιουργώντας φορείς με σχετική διαχειριστική επάρκεια. Τέλος, στον τομέα της ενέργειας, και μελλοντικά και στους άλλους τομείς, δρομολογείται η υλοποίηση των έξυπνων μετρητών και γενικότερα των «έξυπνων δικτύων», η οποία αναμένεται να μειώσει τις μη τεχνικές απώλειες δικτύων και να βελτιώσει ακόμη περισσότερο την απόδοση και την ασφάλεια μέσα από την αυτοματοποίηση και τον έλεγχο των παρεχόμενων υπηρεσιών.
Το πλεονέκτημα των Διαχειριστών Δικτύων, ήτοι η μονοπωλιακή τους δραστηριότητα εγγυημένης κερδοφορίας, δεν πρέπει ποτέ να μεταφράζεται σε αποκλειστική επιδίωξη μεγιστοποίησης του οφέλους των μετόχων. Διότι η ύπαρξη και η λειτουργία τους οφείλεται στην αναγνώριση ότι τα συμφέροντα των καταναλωτών εξυπηρετούνται βέλτιστα μέσω ενός φορέα που δεν λειτουργεί με κριτήρια κοινής εμπορικής εταιρείας αλλά αντίθετα προτάσσει το δημόσιο συμφέρον σε παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας υπό όρους οικονομικότητας. Μέτοχοι/Αποδέκτες των Υπηρεσιών των Διαχειριστών Δικτύων είναι οι Καταναλωτές και οι Διαχειριστές Δικτύων - ως διαχειριστές μονοπωλιακών δραστηριοτήτων στην ελληνική επικράτεια - είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει πάντα να υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον στους τομείς της ενέργειας, υδάτων και στερεών αποβλήτων.
Η Αρχή θα είναι πάντα εκεί να αναδεικνύει τη σημαίνουσα ευθύνη των Διαχειριστών Δικτύων και να διασφαλίζει την επιτυχή ανταπόκριση στο ρόλο τους, προς όφελος των καταναλωτών, της αγοράς και της εθνικής οικονομίας.
* Πρόεδρος της ΡΑ.Α.Ε.Υ., Αναπλ. Καθηγητής στην Οικονομική της Ενέργειας και των Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήμιο Πειραιώς