εξελίξεις επί του πεδίου είναι μάλλον αποθαρρυντικές. Στο COP28 συμφωνήθηκε όπως καταβληθεί προσπάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο ώστε μέχρι το 2050 η συνολική εγκατεστημένη ισχύ από πυρηνικούς αντιδραστήρες από τα 392,75 GW που είναι σήμερα φθάσει τουλάχιστον τα 1200 GW μέχρι το 2050.
Σήμερα η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από πυρηνικές μονάδες καλύπτει το 10% της παγκόσμιας παραγωγής ηλεκτρισμού ενώ αντιστοιχεί στο 25% της ενέργειας που παράγεται από καθαρές πηγές. Με προοπτική να καλύψει πολύ μεγαλύτερο μερίδιο τα επόμενα χρόνια. Παρά το γεγονός ότι την τρέχουσα περίοδο είναι υπό κατασκευή 65,5 GW πυρηνικών αντιδραστήρων, ωστόσο τα τελευταία 5 χρόνια έχει αποσυρθεί 106,3 GW εγκατεστημένης ισχύος. Με την δημοσιοποίηση, τις τελευταίες δυο εβδομάδες, σοβαρών προβλημάτων σε υπό κατασκευή αντιδραστήρες σε ΗΠΑ και Βρετανία και εν όψει των δυσκολιών που αντιμετωπίζει η ανάπτυξη μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (small modular reactors-SMR’s) (εδώ), παρατηρείται αντίστροφη του πολύ θετικού κλίματος που είχε επικρατήσει αμέσως μετά το COP 28.
Πιο συγκεκριμένα, στις ΗΠΑ η εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας Georgia Power αποκάλυψε τα σοβαρά τεχνικά προβλήματα που αντιμετώπισε τα τελευταία χρόνια καθώς ολοκληρώνονταν οι εργασίες κατασκευής του πυρηνικού σταθμού Vogle,που αποτελείται από 4 μεγάλους αντιδραστήρες ισχύος
1117 MW ο κάθε ένας. Τον περασμένο Ιούλιο οι τρεις μονάδες του σταθμού τέθηκαν σε λειτουργία και συνδέθηκαν με το τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο, όχι όμως η μονάδα 4 λόγω τεχνικών προβλημάτων στο σύστημα ψύξης. Αυτή αναμένεται να ξεκίνησει να λειτουργεί τον ερχόμενο Απρίλιο. Σύμφωνα με την Georgia Power το συνολικό κατασκευαστικό κόστος του πυρηνικού σταθμού Vogle εκτοξεύθηκε σχεδόν στα $ 30 δισεκ. από έναν αρχικό προϋπολογισμό $ 14 δισεκ. ενώ η παράδοση του από την κατασκευάστρια εταιρεία, την Westinghouse, καθυστέρησε επτά ολόκληρα χρόνια.
Παρόμοια προβλήματα φαίνεται ότι αντιμετωπίζει και ο πυρηνικός σταθμός Hinckley Point C στην επαρχία του Somerset στην Βρετανία, που κατασκευάζεται από την Γαλλική εταιρεία EDF. Όπως ανακοίνωσε πολύ πρόσφατα η εταιρεία σοβαρά τεχνικά προβλήματα εμποδίζουν την ολοκλήρωση των εργασιών στον σταθμό ο οποίος δεν προβλέπεται να λειτουργήσει πριν το 2029, από το 2025 που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο.
πηγή: Financial Times
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την σοβαρή υπέρβαση του αρχικού κατασκευαστικού κόστους από τις 18 δισεκ λίρες στις 46 δισεκ. Και στις δυο περιπτώσεις, σε ΗΠΑ και Βρετανία, βλέπουμε ότι οι πολύχρονες καθυστερήσεις επηρεάζουν σοβαρά το κόστος κατασκευής με αρνητικό αντίκτυπο στην κεφαλαιουχική απόδοση του project και στο κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
Εκπρόσωποι της πυρηνικής βιομηχανίας υποστηρίζουν ότι ναι μεν το κόστος κατασκευή έχει αυξηθεί σημαντικά αλλά οι νέας γενιάς αντιδραστήρες που κατασκευάζονται σήμερα ( ο ΑP 1000 της Westinghouse και ο PWR της Γαλλικής Framatome) είναι πολύ ποιο ασφαλείς, σε σχέση με αυτούς της προ Φουκουσίμα περιόδου, και πλέον εύκολοι στην λειτουργία τους έχοντας ενσωματώσει όλα τα μαθήματα των τελευταίων 70 ετών. Όμως σύμφωνα με μια τελευταία έκθεση του ΙΕΑ, η κατασκευή ίδιου τύπου πυρηνικών αντιδραστήρων στην Κίνα είναι πολύ ποιο γρήγορη με ελάχιστες καθυστερήσεις πέρα από το συμφωνηθέν χρονοδιάγραμμα. (βλέπε γράφημα)
πηγή: Financial Times
Σύμφωνα με παράγοντες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας πυρηνικών αντιδραστήρων εκεί ακριβώς έγκειται το πρόβλημα. Δηλαδή ο μακρύς χρόνος κατασκευής και η αυστηρή τήρηση των αναθεωρημένων και πολύ δύσκολων προδιαγραφών, πράγμα που σημαίνει δυσκολία στην εξεύρεση ειδικευμένου τεχνικού προσωπικού και πολλές περισσότερες ανθρωποώρες καθώς επιμηκύνεται η περίοδος κατασκευής. Βάσει τελευταίων στοιχείων σήμερα παρατηρούμε μια σημαντική απόκλιση του κατασκευαστικού κόστους των πυρηνικών αντιδραστήρων μεταξύ Ανατολής (Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία, Ν. Κορέα) και Ευρώπης και ΗΠΑ όπως φαίνεται στο γράφημα που ακολουθεί (Costing the Splits)
πηγή: Economist
Το μεγάλο ερώτημα παραμένει εάν η νέα μέθοδος οργάνωσης και κατασκευής πυρηνικών αντιδραστήρων,όπως εισηγούνται οι βιομηχανίες που αναπτύσσουν τους SMR’s, θα συμβάλλει στην μείωση του κόστους και στην επιτάχυνση του χρόνου κατασκευής, όχι μόνο για τις χώρες της Ανατολής αλλά και στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α. Μέχρι σήμερα πάντως δεν έχει κατασκευαστεί ούτε ένας SMR με τα σχέδια κατασκευής στις ΗΠΑ να έχουν πάει πίσω ενώ στην Ευρώπη,βάσει τελευταίων πληροφοριών, μόνο η Ρουμανία προωθεί συγκεκριμένα projects. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι εάν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις σε επίπεδο αδειοδότησης τότε είναι πολύ πιθανό να δούμε τους πρώτους SMR’s να εγκαθίστανται στην ΝΑ Ευρώπη μέχρι το 2031/2032.