δημοσιογράφου, πρώην trader συναλλάγματος και επιτυχημένου συγγραφέα για τη νέα τάξη της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου, του οποίου αποσπάσματα δημοσίευσε πρόσφατα το oilprice.com.
Όπως αναφέρει, η ανακοίνωση την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου, των αποτελεσμάτων χρήσης της Saudi Aramco για το α' τρίμηνο του 2024 υπογραμμίζει και πάλι το σημείο αυτό, με μια προφανή διχοτόμηση μεταξύ μιας αξιοσημείωτης αύξησης των κεφαλαιουχικών δαπανών κατά τη διάρκεια του τριμήνου από τη μία πλευρά και της οδηγίας του Ιανουαρίου από το Υπουργείο Ενέργειας προς την εταιρεία να ακυρώσει μια προγραμματισμένη επέκταση της παραγωγικής ικανότητας πετρελαίου κατά 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα.
Αναρωτάται, συνεπώς, ο αρθρογράφος: αν υπάρχουν χρήματα για άλλες κεφαλαιουχικές δαπάνες, γιατί δεν υπάρχουν για την επέκταση της παραγωγικής ικανότητας; Μήπως επειδή η Σαουδική Αραβία γνωρίζει ότι δεν μπορεί να αυξήσει περαιτέρω την παραγωγική της ικανότητα αργού πετρελαίου; Ή μήπως επειδή το Αραβικό Βασίλειο δεν έχει, απλά την πολυτέλεια να αυξήσει την παραγωγική ικανότητα και τις δαπάνες για άλλα πράγματα; Στην πραγματικότητα, είναι και τα δύο αυτά πράγματα, τονίζει.
Σύμφωνα με τις αρχές του Ριάντ, η μέγιστη βιώσιμη παραγωγική ικανότητα πετρελαίου της χώρας ανέρχεται σήμερα, σε 12 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως.
Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία παρήγαγε κατά μέσο όρο 8,267 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως από το 1973 έως και την 1η Μαΐου 2024, σύμφωνα με στοιχεία του OPEC. Καθ’ όλη την ιστορική διαδρομή της, η χώρα έχει καταφέρει να παράγει 12 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως μόνο μία φορά, τον Απρίλιο του 2020 για να υποχωρήσει αμέσως μετά στα 8,49 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Σημειώνεται ότι εκείνος ο μήνας σηματοδότησε την έναρξη του πολύ σύντομου «τρίτου πολέμου» των τιμών του πετρελαίου, κατά τη διάρκεια του οποίου η Σαουδική Αραβία προσπάθησε για άλλη μια φορά να εμποδίσει την ανάπτυξη του τομέα παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, που αποτελεί άμεση απειλή για την οικονομική της ευημερία στο μέλλον.
Ωστόσο, ακόμη και αυτή η πολύ προσωρινή αύξηση της παραγωγής στα 12 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως δεν ήταν αυτό που φαινόταν, σύμφωνα τουλάχιστον με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους οποίους προσέγγισε το οilprice.com.
"Οι Σαουδάραβες χρησιμοποιούν σκόπιμα συγκεχυμένη γλώσσα για τον πετρελαϊκό τους τομέα, μιλώντας για "δυναμικότητα" και για "προσφορά στην αγορά" αντί για "παραγωγή" και αυτά δεν είναι καθόλου τα ίδια πράγματα", υποστηρίζουν αυτές οι πηγές που επικαλείται ο αρθρογράφος.
Πράγματι δεν είναι, συμπεραίνει ο ίδιος. Η πραγματική έννοια της "παραγωγής" στη διεθνή αγορά πετρελαίου είναι το αργό πετρέλαιο που εξορύσσεται. Η "πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα" αργού πετρελαίου, σύμφωνα με τον αποδεκτό όρο στις αγορές από την αμερικανική Energy Information Administration είναι, "ο όγκος παραγωγής που μπορεί να διατεθεί εντός 30 ημερών και να διατηρηθεί για τουλάχιστον 90 ημέρες".
Η εκδοχή της Σαουδικής Αραβίας για τους όρους αυτούς είναι σαφώς διαφορετική και, ως εκ τούτου, λανθασμένη. Το Αραβικό Βασίλειο χρησιμοποιεί τους όρους "δυναμικότητα" και "προσφορά στην αγορά" για να εννοήσει όχι μόνο την παραγωγή από τις πηγές των δικών του πετρελαιοπηγών, αλλά και τη χρήση των αποθεμάτων αργού πετρελαίου που βρίσκονται αποθηκευμένα ανά πάσα στιγμή στη χώρα.
Φαίνεται επίσης ότι η Σαουδική Αραβία εννοεί κάθε προμήθεια πετρελαίου που μπορεί να παρακρατηθεί από κυλιόμενες συμβάσεις και να επαναπροσανατολιστεί σε αυτές τις αποθηκευμένες προμήθειες.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου των τιμών του πετρελαίου την περίοδο 2014-2016, η Σαουδική Αραβία σχεδόν άδειασε τις αποθήκες της και περιέκοψε τις συμβάσεις προμήθειας πετρελαίου με πελάτες χαμηλής προτεραιότητας. Και φαίνεται επίσης να σημαίνει οποιαδήποτε προμήθεια πετρελαίου παρόμοιας ποιότητας αργού με τη δική της, την οποία η Σαουδική Αραβία μπορεί να αγοράσει από άλλα μέλη του ΟPEC, είτε απευθείας είτε μέσω μεσιτών και την οποία μπορεί στη συνέχεια να παρουσιάσει ως δική της προμήθεια.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους και traders της αγοράς, τα τελευταία δέκα χρόνια η Σαουδική Αραβία αγόρασε σημαντικές προμήθειες αργού πετρελαίου από το Ιράκ και άλλες χώρες όχι μόνο κατά τη διάρκεια του πολέμου των τιμών του πετρελαίου, αλλά και μετά τις επιθέσεις του Σεπτεμβρίου 2019 από τους υποστηριζόμενους από το Ιράν Χούτις, στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της στο Abqaiq και στο Khurais, καθώς και κατά τη διάρκεια του σύντομου πολέμου των τιμών του πετρελαίου, το 2020.
Κατά ειρωνικό τρόπο, δεδομένου ότι η Τεχεράνη βρισκόταν πίσω από τις επιθέσεις του 2019, ένα μέρος του πετρελαίου που αγόρασε η Σαουδική Αραβία μέσω μεσιτών που πίστευαν ότι προερχόταν από το Ιράκ, ήταν στην πραγματικότητα πετρέλαιο προέλευσης Ιράν, σύμφωνα με πηγή που συνεργάζεται στενά με το Υπουργείο Πετρελαίου του Ιράκ.
Έτσι, η ακύρωση της επέκτασης της παραγωγικής ικανότητας αργού πετρελαίου τον περασμένο Ιανουάριο αποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα, η Σαουδική Αραβία απλώς δεν μπορεί να αυξήσει αυτή τη δυναμικότητα από 12 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, σε 13 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως επειδή δεν διαθέτει αυτή την ικανότητα. Στην πραγματικότητα, εικάζει ο αρθρογράφος, δεν την είχε ποτέ.
Προφανώς, εάν υπήρχαν τα χρήματα, το Ριάντ θα μπορούσε να αυξήσει τη δυναμικότητα. Γιατί λοιπόν δεν το έκανε; Η απλούστερη απάντηση, για τον Simon Watkins είναι πιθανότατα η απλούστερη: είναι επειδή δεν έχει τα χρήματα για να το κάνει, καθώς η κατασκευή και η διατήρηση μιας τέτοιας δυναμικότητας είναι πολύ δαπανηρή!
Η Σαουδική Αραβία απέχει πολύ από το να διαθέτει αστείρευτες πηγές ρευστότητας, όπως θέλουν να πιστεύουν πολλοί, ενώ δεν έχει ακόμη ανακάμψει πλήρως οικονομικά από τις τρομακτικές επιπτώσεις που της επέφερε ο πόλεμος των τιμών του πετρελαίου την περίοδο 2014-2016, που η ίδια πυροδότησε. Επιπλέον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι έως και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, το 2022, η τιμή του σαουδαραβικού πετρελαίου ήταν υψηλότερη από εκείνη που πλήρωνε η αγορά, πράγμα που με απλά λόγια σήμαινε ότι δεν κέρδιζε αρκετά για να καλύψει τις εγχώριες δαπάνες της.
Αλλά ούτε και σήμερα είναι καλύτερα τα πράγματα για το Ριαντ, με δεδομένη την τιμή του Brent, του διεθνούς benchmark που ξεκίνησε από τα 96,17 δολάρια ανά βαρέλι, στην αρχή του έτους και διολισθαίνει έκτοτε για να κυμαίνεται σήμερα, Δευτέρα, 20 Μαΐου, πέριξ της ζώνης διακύμανσης των 84, 30 δολαρίων ανά βαρέλι. Είναι ενδεικτικό της κατάστασης ότι η Σαουδική Αραβία έχει προβλέψει για φέτος, δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 21,07 δισ. δολαρίων ΗΠΑ, το οποίο, μάλιστα, πολλοί αναλυτές κρίνουν υπέρμετρα αισιόδοξο!
Τα πράγματα επιδεινώνει η εγγύηση των τεράστιων μερισμάτων που υποσχέθηκε το Ριάντ προκειμένου να μπορέσει τελικά να διαθέσει στο επενδυτικό κοινό ποσοστό τουλάχιστον 1,5%, έναντι του αρχικά προγραμματισμένου 5%, στην αρχική δημόσια προσφορά της της Saudi Aramco.
Όπως εκτιμούν οι αναλυτές, αυτή η υπόσχεση ήταν τόσο παρωχημένη για τους επενδυτές στις αναπτυγμένες αγορέςς, ώστε η κυβέρνηση του σαουδαραβικού βασιλείου έπρεπε να εγγυηθεί την καταβολή μερίσματος ύψους 75 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ το 2020, το οποίο θα κατανεμόταν ισόποσα, σε πληρωμές της τάξης των 18,75 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ανά τρίμηνο. Είναι εντυπωσιακό ότι το ποσό αυτό αυξήθηκε, το 2023, σε 97,8 δισεκατομμύρια δολάρια και ενισχύθηκε με πρόσθετα μερίσματα που συνδέθηκαν «με την απόδοση».
Αυτά έχουν σχεδιαστεί για να στοχεύουν στο 50-70% των ετήσιων ελεύθερων ταμειακών ροών, χωρίς το βασικό μέρισμα και άλλα ποσά, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών επενδύσεων, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Aramco, Amin Nasser.
Το α' τρίμηνο του 2024, το βασικό μέρισμα ανερχόταν σε 20,3 δισ. δολάρια, το οποίο θα αυξηθεί με ακόμη μια διανομή μερίσματος ύψους 10,8 δισ. δολαρίων που συνδέεται με την απόδοση, κάτι που θα αυξήσει το συνολικό διανεμόμενο ποσό στα 31 δισ. δολάρια. Μόνο φέτος, η Saudi Aramco εκτιμάται ότι θα πρέπει να καταβάλει μερίσματα ύψους 124,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων!