Η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης των 95 οκτανίων πωλείται σήμερα προς 1,857 ευρώ ανά λίτρο, στα πρατήρια της Νομαρχίας Αθηνών, -δηλαδή, αμετάβλητη σε σύγκριση με τη διαμόρφωσή της, χθες Δευτέρα- με την υψηλότερη τιμή της να φθάνει στα 2,335 ευρώ ανά λίτρο! Ανάλογη είναι η εικόνα της αγοράς στην Θεσσαλονίκη, με την αμόλυβδη να πωλείται στο εύρος 1,857-2,068 ευρώ ανά λίτρο!
Την ίδια ώρα στα πρατήρια της Λευκωσίας, στην Κύπρο, που είναι προφανώς ένας άλλος πλανήτης, οι τιμές διάθεσης της αμόλυβδης των 95 οκτανίων διαμορφώνονται σήμερα μεταξύ 1,459 ευρώ ανά λίτρο, η χαμηλότερη και 1,599 ευρώ ανά λίτρο, η υψηλότερη!
Η κατάσταση δείχνει να «ξεφεύγει». Επισήμως, για την τελική τιμή του προϊόντος στα πρατήρια λαμβάνονται υπόψη οι εξής παράγοντες: η τιμή εισαγωγής καυσίμων, τα αποθέματα που διατηρούν υποχρεωτικώς οι εταιρείες και οι έμποροι πετρελαιοειδών και οι έμποροι, η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου έναντι του ευρώ, οι φόροι που επιβάλλει το κράτος και τέλος, το περιθώριο κέρδους των εταιρειών και των πρατηριούχων.
Πύραυλοι και Φτερά
Τον Νοέμβριο του 2022 η Επιτροπή Ανταγωνισμού άρχισε, επιτέλους, να ερευνά αν τηρούνται οι κανόνες περί υγιούς ανταγωνισμού σε όλη της αλυσίδα παραγωγής, διανομής και πώλησης υγρών καυσίμων στην ελληνική αγορά. Τα μέλη της είχαν «διαπιστώσει» ότι οι τιμές λιανικής αυξάνονταν αυτόματα, όταν ανέβαινε το Brent, αλλά έπεφταν με πολύ αργό ρυθμό στην αντίθετη περίπτωση. Πρόκειται για το φαινόμενο που είναι περισσότερο γνωστό με τον όρο «Rockets & Feathers» και περιγράφει μια κατάσταση κατά την οποία όταν υπάρχει άνοδος στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, οι τιμές των υγρών καυσίμων ανεβαίνουν σαν «πύραυλος», ενώ όταν παρατηρείται μείωση, πέφτουν σαν «φτερό»!!!
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, πρόκειται για μια οικονομική κοινοτοπία που αποτελεί μέρος του ευρύτερου μετασχηματισμού αυτού που οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν ως «δημιουργική καταστροφή» και τούτο επειδή μέσα από αυτή τη διεργασία γίνεται δυνατό να προσφερθούν νέα, βελτιωμένα προϊόντα και υπηρεσίες.
Αυτή η κοινοτοπία παρατηρείται κατά κόρον στις τιμές των υγρών καυσίμων ή στα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων. Ισχύει όμως και για πολλά άλλα καταναλωτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Όπως σημειώνει ο Jeff Hulett καθηγητής στο James Madison University της Βιρτζίνια, στη διάρκεια της περιόδου του υψηλού πληθωρισμού, αμέσως μετά την πανδημία του Covid 19, κυριαρχούσε το φαινόμενο «πύραυλος» των τιμών. Για περισσότερα από μια διετία, μέσω της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής, η αμερικανική κυβέρνηση διοχέτευσε υπερβολική ρευστότητα στην αγορά, με απώτερο σκοπό να προστατεύσει τους καταναλωτές από τους κινδύνους ενός κύματος αποπληθωρισμού που απειλούσε την οικονομία εξαιτίας των αλλεπάλληλων lockdown.
Το συμπέρασμα των αναλυτών είναι ότι σε μια ανταγωνιστική οικονομία της αγοράς, η κοινοτοπία "Rockets & Feathers" έχει απόλυτο νόημα, τόσο για τους προμηθευτές όσο και για τους καταναλωτές. Η οικονομική επιστήμη υπαγορεύει ότι οι υψηλότερες τιμές οδηγούν σε μείωση της ζήτησης. Βραχυπρόθεσμα, όμως, οι εταιρείες θα κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να καθυστερήσουν να ρίχνουν τις τιμές τους, ώστε να ενθαρρύνουν η ζήτηση, επειδή θα εξακολουθούν, πάντα, να θέτουν ως προτεραιότητα την αντιστάθμιση του υψηλότερου κόστους τους για να παραμείνουν βιώσιμοι.
Πρόκειται όντως για ένα μεγάλο αίνιγμα!
Τουλάχιστον, για να επιστρέψουμε στην εγχώρια αγορά, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ), εκτιμά ότι θα υπάρξει αύριο, Τετάρτη 5 Ιουνίου, σημαντική μείωση στις χονδρικές τιμές διυλιστηρίου για όλο το φάσμα των βενζινών, του πετρελαίου κίνησης και του υγραερίου κίνησης.