Χαρακτηριστικά είναι τα σχόλια του CEO της Energean κου Μαθιού Ρήγα ο οποίος μιλώντας στη ετήσια συνάντηση του East Mediterranean Gas Forum (EMGF) που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου αναφορικά με τους κινδύνους και τις αβεβαιότητες που συναντώνται στην προμήθεια αερίου στην Ευρώπη (εδώ). Όπως τόνισε ο κ. Ρήγας, «σήμερα υπάρχει σοβαρό έλλειμα προμήθειας στις χώρες τις ΕΕ που ανέρχεται στα 130 δισεκ. κυβ μέτρα ετησίως, ενώ νέα έργα ανάπτυξης κοιτασμάτων φυσικού αερίου ευρίσκονται σε εξέλιξη μόνο σε Ισραήλ και Ιταλία….Θα πρέπει επιτέλους να αρθεί η απαγόρευση στις τράπεζες για τη χρηματοδότηση απαραίτητων έργων για την ανάπτυξη εγχώριων κοιτασμάτων αερίου στην Ευρώπη.» Διαφορετικά η ΕΕ κινδυνεύει πολύ σύντομα να βρεθεί απόλυτα εξαρτημένη για την προμήθεια της από τις διεθνείς αγορές με ότι αρνητικό σημαίνει αυτό στις τιμές και τον απρόσκοπτο εφοδιασμό της.
Όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει μέσα από την στήλη η Ευρώπη, και ιδιαίτερα η ΕΕ, είναι απόλυτα εξαρτημένη από τεράστιες σε όγκο εισαγωγές αερίου. Από τα 350 bcm που κατανάλωσε η ΕΕ το 2023 (μειωμένη ποσότητα κατά 13% σε σύγκριση με το 2021) εισήγαγε το 77%, δηλαδή τα 272 bcm. Η εγχώρια παραγωγή, η οποία διαρκώς μειώνεται ανέρχεται στα μόλις 65 bcm και προέρχεται κυρίως από την Ολλανδία, την Γερμανία, την Δανία, την Πολωνία, την Ιταλία, την Κροατία και την Ρουμανία.
Το εισαγόμενο αέριο προέρχεται από την Νορβηγία (32.5%)κυρίως μέσω αγωγών, από τις ΗΠΑ (20.8%) αποκλειστικά μέσω LNG, από την Βόρειο Αφρική μέσω αγωγών και LNG, ( 15.2%), από την Βρετανία (6.1%) , από το Κατάρ μέσω LNG ( 5.7%) και από το Αζερμπαϊτζάν μέσω αγωγών (3.7%).
Η ΕΕ εξακολουθεί να εισάγει αέριο από την Ρωσία
Παρά τι όποιες προσπάθειες απομόνωσης η ΕΕ εξακολουθεί και εισάγει από την Ρωσία αξιόλογες ποσότητες που το 2023 έφθασαν συνολικά τα 42.9 bcm και προήλθαν 25.1 bcm μέσω αγωγών (δια της Ουκρανίας και της Τουρκίας) και 17.8 bcm μέσω LNG.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία (Φεβρουάριος 2022) και μέσα στα επόμενα δύο χρόνια η Ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου άλλαξε για καλά. Τα πάνω ήρθαν κάτω με κύριο χαρακτηριστικό τον εξοβελισμό της Ρωσίας ως του βασικού προμηθευτή αερίου όπου από ένα 40% περίπου μερίδιο αγοράς σήμερα αυτό έχει μειωθεί λίγο κάτω του 16%. Τη θέση της Ρωσίας κατέλαβαν εισαγωγές από την Νορβηγία, τις ΗΠΑ και το Κατάρ.
Το ανακάτεμα της τράπουλας μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα δεν άφησε ανεπηρέαστες τις τιμές όπου στην κορύφωση της κρίσης το καλοκαίρι του 2022 τις είδαμε να φθάνουν στα €340/MWh για να αποκλιμακωθούν αργότερα στα € 75/MWh στις αρχές του 2023 με μέσο όρο στα € 42/MWh για όλο το περασμένο έτος. Το δε πρώτο τρίμηνο του 2024 οι τιμές του αερίου υποχώρησαν περαιτέρω στα €28.45/MWh. Σήμερα, αρχές καλοκαιριού, η κατάσταση από πλευράς τιμών αερίου φαίνεται να αλλάζει για μια ακόμα φορά αφού είναι ξεκάθαρη η είσοδος σε ένα νέο ανοδικό κύκλο. Σήμερα (6/6) η τιμή στο TTF για τα μηνιαία συμβόλαια ξεκίνησε στα € 33.60/MWh ενώ την Δευτέρα (3/6) έφθασε τα €36.00/MWh, σημειώνοντας άνοδο 28% από την μέση τιμή του Μαρτίου.
Η έντονη ανοδική τάση που παρατηρείται τις τελευταίες εβδομάδες στις τιμές του αερίου στην Ευρώπη, δεν άφησε αλώβητες τις τιμές του ηλεκτρισμού στις διάφορες αγορές στα χρηματιστήρια ενέργειας όπου διαμορφώνονται οι χονδρεμπορικές τιμές σε καθημερινή βάση. Έτσι την εβδομάδα που πέρασε η μέση ΤΕΑ στο ΕΧΕ διαμορφώθηκε στα € 86.47 / MWh, σημαντικά υψηλότερη από την μέση τιμή του Απριλίου στα € 52.99 / MWh και στα € 68.22/MWh τον Μάρτιο. Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που οδήγησε τους προμηθευτές στην λιανική να αυξήσουν τα τιμολόγια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για τον μήνα Ιούνιο όπως αναφέραμε σε σχετικό ρεπορτάζ (εδώ).
Με τις αυξήσεις στην λιανική για τα πράσινα τιμολόγια για τον Ιούνιο να κυμαίνονται από 12% στα 70% είναι εύλογη η ανησυχία των καταναλωτών αλλά και της κυβέρνησης για την επόμενη ημέρα. Δεν είναι λίγοι που αναφέρονται σε φαινόμενα κερδοσκοπίας και πολιτικής σπέκουλας. Όμως η αλήθεια για τις αυξήσεις είναι πλέον πεζή και πρέπει να αναζητηθεί στις προβλέψεις που είναι υποχρεωμένοι να κάνουν οι πάροχοι για την πορεία της τιμής του αερίου και την επίδραση της στις τιμές του ηλεκτρισμού.