Για αρκετούς αναλυτές, αλλά και τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, οι αγώνες του Παρισιού αποτελούν ένα πείραμα για το κατά πόσο τέτοιου είδους μεγάλες διοργανώσεις μπορούν να έχουν χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Στην πραγματικότητα, το θέμα της κλιματικής αλλαγής και η επικράτηση του Παρισιού έναντι των άλλων πόλεων που είχαν υποβάλει αιτήματα στη ΔΟΕ είναι άρρηκτα συνδεδεμένα. Το 2017, όταν τα μέλη της ΔΟΕ κλήθηκαν να αποφασίσουν τον τελικό διοργανωτή για τους αγώνες του 2024, το Παρίσι και το Λος Άντζελες βρίσκονταν πολύ κοντά. Εξάλλου, και οι δύο πόλεις έχουν διοργανώσει Ολυμπιακούς στο παρελθόν και έχουν την απαραίτητη τεχνογνωσία. Το στοιχείο που αποδείχθηκε ως «στρατηγικό πλεονέκτημα» για το Παρίσι ήταν η δέσμευση της οργανωτικής επιτροπής να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50% σε σχέση με τις προηγούμενες διοργανώσεις.
Οι εκπομπές ρύπων των Ολυμπιακών Αγώνων. Πηγή: Financial Times.
Μία τέτοια δέσμευση δεν είναι εύκολο να υλοποιηθεί: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι αδιαμφισβήτητα το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός σε παγκόσμιο επίπεδο, φέρνοντας μαζί δεκάδες χιλιάδες αθλητές, χιλιάδες υποστηρικτικό προσωπικό, και αντίστοιχο αριθμό εθελοντών. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν καθημερινές ανάγκες όπως η σίτιση, ενώ ένας μεγάλος αριθμός αυτών πρέπει να ταξιδέψει εκατοντάδες ή χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσει στη διοργανώτρια πόλη. Φυσικά, δεν πρέπει κανείς να ξεχνά και τους ανθρώπους που ταξιδεύουν μέχρι εκεί ώστε να παρακολουθήσουν τη διοργάνωση. Πέρα από την ανθρώπινη παρουσία, υπάρχουν και οι υλικοτεχνικές ανάγκες. Οι αγώνες μεταδίδονται για πολλές ώρες την ημέρα σε δισεκατομμύρια θεατών. Οι χώροι των αγώνων, είτε είναι στάδια, είτε υποστηρικτικές υποδομές, πρέπει να προμηθεύονται ενέργεια αδιάλειπτα.
Για να πετύχει τον στόχο της, η οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού εξέτασε σοβαρά την προέλευση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της διοργάνωσης. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους, η επιβάρυνση εξαιτίας των αγώνων μπορεί να χωριστεί σε τρεις πηγές, οι οποίες είναι σχεδόν ίσες. Αυτές είναι η κατασκευή, η μεταφορά, και η λειτουργία της διοργάνωσης. Προχωρώντας περαιτέρω, καθεμία από αυτές τις πηγές περιβαλλοντικών επιπτώσεων μπορεί να χωριστεί σε μικρότερα κομμάτια, όπως για παράδειγμα η μεταφορά των αθλητών και η μεταφορά των θεατών. Έχοντας αυτά τα δεδομένα, η οργανωτική επιτροπή του Παρισιού κατάφερε να βρει τρόπους ώστε να μειώσει τις αναμενόμενες εκπομπές αερίων.
Οι πηγές του αποτυπώματος άνθρακα των Ολυμπιακών Αγώνων. Πηγή: MIT Sloan Management Review.
Πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτήν την προσπάθεια θα διαδραματίσουν οι χορηγοί. Λόγου χάρη, στο κομμάτι της ενέργειας, η παράδοση ήταν να υπάρχουν γεννήτριες ντίζελ προκειμένου να διασφαλίζεται η συνεχής προμήθεια ενέργειας. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2012 στο Λονδίνο είχαν κάψει 4 εκατομμύρια λίτρα ντίζελ. Αντιθέτως, οι διοργανωτές στο Παρίσι διαμόρφωσαν ένα ενεργειακό δίκτυ ασφαλείας: Στο πρώτο επίπεδο, όλες οι υποδομές θα συνδέονται με το γαλλικό δίκτυο ηλεκτροδότησης, το οποίο είναι 95% καθαρό από εκπομπές αερίων, διότι η ισχύς παράγεται από πυρηνική ενέργεια και ΑΠΕ. Στο δεύτερο επίπεδο, οι αρχές του Παρισιού κατασκεύασαν ένα εναλλακτικό δίκτυο σύνδεσης των υποδομών με τους παρόχους ενέργειας. Στο τρίτο επίπεδο, και αν οι δύο προηγούμενες δικλείδες ασφαλείας έχουν αποτύχει, υπάρχουν διαθέσιμες γεννήτριες που λειτουργούν με βιοντίζελ και υδρογόνο. Το σχέδιο αυτό ενδεχομένως να μην μπορούσε να υλοποιηθεί αν η Enedis, δηλαδή η διαχειρίστρια του γαλλικού δικτύου, δεν ήταν χορηγός των Αγώνων.
Άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου περιλαμβάνουν την κατανάλωση προϊόντων διατροφής από περιοχές κοντά στο Παρίσι, ώστε να μην απαιτείται μεταφορά σε μεγάλη απόσταση και συντήρησή τους. Παράλληλα, οι διοργανωτές έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τα ζωικά προϊόντα— τα οποία συνδέονται με την παραγωγή μεθανίου— με φυτικά. Όσον αφορά τον κλάδο των κατασκευών, ο οποίος είναι αναμενόμενα ένας από τους πιο ρυπογόνους, οι διοργανωτές στράφηκαν στη χρήση υφιστάμενων υποδομών, ενώ στα δύο νέα στάδια που κατασκευάστηκαν για τις ανάγκες των Αγώνων χρησιμοποιήθηκαν βιώσιμα υλικά. Κρίσιμος είναι και ο ρόλος της ανακύκλωσης, καθώς πολλά από τα αναλώσιμα που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκειά τους, θα ανακυκλωθούν στη συνέχεια.
Εντούτοις, η σχέση των Ολυμπιακών Αγώνων και της κλιματικής αλλαγής δεν περιορίζεται στο Παρίσι. Για πολλούς αναλυτές, ένα τόσο μεγάλο γεγονός έχει αναπόφευκτα ένα αντίστοιχα μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ειδικά όταν η συντριπτική πλειοψηφία των δραστηριοτήτων συγκεντρώνεται σε μία πόλη. Από την άλλη πλευρά, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής έχουν ήδη προκαλέσει προβλήματα στο αθλητικό πεδίο. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες όπως οι καύσωνες και η υψηλότατη υγρασία δυσχεραίνουν την αποστολή των αθλητών, θέτοντάς τους σε κίνδυνο πολλές φορές. Παράλληλα, η χαμηλή χιονόπτωση και το λιώσιμο των παγετώνων καθιστά όλο και πιο δύσκολη τη διοργάνωση των Χειμερινών Ολυμπιακών. Παρά τα φιλόδοξα σχέδια των διοργανωτών, φαίνεται πως οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα αναγκαστούν εντέλει να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής.