Αναπόφευκτα, η πρώτη ερώτηση αφορούσε τη σχέση του με τον αθλητισμό. Ο κ. Φίλης αναφέρθηκε, κατ’ αρχάς, στη σχέση του με τον αθλητισμό ως φιλάθλου, καθώς ήδη από τα τα τρία του χρόνια και οι δύο γονείς του τον έπαιρναν μαζί στο γήπεδο. Ακολούθησε όμως και συνέχεια. «Υπήρξα αθλητής στο μπάσκετ του Παναθηναϊκού από τα μίνι μέχρι τα εφηβικά. Ημουν αρχηγός της ομάδας τις περισσότερες χρονιές, έχω πάει σε κλιμάκια της Εθνικής Ελλάδος. Hμουν ένα σημείο αναφοράς στην ηλικία μου για τον ΠΑΟ», λέει και συμπληρώνει ότι ταυτόχρονα ήταν και αθλητής στίβου, στις μικρές αποστάσεις. «Είχα ως γυμναστή και προπονητή στο σχολείο έναν καταπληκτικό πρώην βαλκανιονίκη, τον Ηλία Μελισσαρόπουλο, ο οποίος δυστυχώς έφυγε πριν από λίγα χρόνια από τη ζωή. Επέμενε ότι έπρεπε να ασχοληθώ με τον στίβο και όχι με το μπάσκετ. Μάλιστα, μου έλεγε ότι έχω σωματότυπο δυνάμει δεκαθλητή», αναφέρει.
Τελικά ο Κωνσταντίνος Φίλης δεν έγινε πρωταθλητής, ωστόσο, ως άνθρωπος του αθλητισμού, βρέθηκε σε διάφορα πόστα. Το 2010 διορίστηκε από τον πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ) διευθυντής του Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας (ΔΚΟΕ). Εδωσε εξαρχής έμφαση στα εκπαιδευτικά προγράμματα με στόχο την ανάπτυξη μιας κουλτούρας ειρήνης από τη νέα γενιά. Ακολούθησε η συμμετοχή του ΔΚΟΕ σε σειρά ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Αποκορύφωμα υπήρξε η συμφιλίωση που επιτεύχθηκε ανάμεσα σε νέους από Βόρεια και Νότια Κορέα σε σχετική κατασκήνωση που διοργανώθηκε στην Αρχαία Ολυμπία, καθώς και τα προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά πρόσφυγες.
Στη συνέχεια τον ρωτώ ποια θα είναι η προτεραιότητά του στον ΣΕΓΑΣ και η συζήτηση είναι πραγματικά πολύ εκτενής για να χωρέσει σε μια σελίδα. Η πεμπτουσία της, ωστόσο, συνοψίζεται περίπου στην εξής πρόταση: «Η πεμπτουσία του αθλητισμού είναι τα παιδιά να μένουν στα στάδια και να απολαμβάνουν αυτά που ο αθλητισμός προσφέρει: στοχοπροσήλωση, ομαδικό πνεύμα και πειθαρχία. Και να μένουν μακριά από λάθος επιλογές στη ζωή. Πρωταθλητές μπορεί να είναι λίγοι, αθλητές μπορεί να είναι οι περισσότεροι. Ο αθλητισμός είναι συμπεριληπτικός, δεν χωρούν αποκλεισμοί».
Μπαίνουμε όμως και στα πιο συγκεκριμένα. Ο κ. Φίλης κατεβαίνει για την προεδρία του ΣΕΓΑΣ με μια ομάδα έμπειρων στελεχών, όπως λέει, με κύριο στόχο να βάλουν την ατζέντα. «Eχουμε καταλήξει σε 11+1 βασικούς άξονες, με συγκεκριμένες προτάσεις, που ήδη κοινοποιούμε και στα σωματεία. Θέλουμε να αποκαταστήσουμε τη θεσμική λειτουργία του ΣΕΓΑΣ, αλλά και να βάλουμε μια προγραμματική ατζέντα, που ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών θα επηρεάσει τις εξελίξεις στον αθλητισμό». Στην ερώτηση γιατί θέλει να μπλέξει με μια τόσο περίπλοκη και δύσκολη κατάσταση, ο κ. Φίλης λακωνικά τονίζει ότι στη ζωή προτιμά «την αβεβαιότητα αλλά και την προσδοκία της ανάληψης δράσης παρά την πλήρη ασφάλεια της αδράνειας».
Θα προχωρήσουμε σε σταδιακή αύξηση χρηματοδότησης των σωματείων κατά 8% τον χρόνο και θα αυξήσουμε τις υποτροφίες για σπουδές, κάτι πολύ σημαντικό, αφού δίνει κίνητρο σε έναν αθλητή να συνεχίσει.
Στην ερώτηση για τη χρηματοδότηση, ο κ. Φίλης συμφωνεί με την ανάγκη να αυξηθεί η επιδότηση από το κράτος (μόλις 2,5 εκατ. ευρώ ετησίως από 12,5, που ήταν πριν από λίγα χρόνια), αλλά και να ενταθεί η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα με χορηγίες. Γενικά, η κατάσταση είναι δύσκολη και, όπως σημειώνει, «αυτό σημαίνει ότι πρέπει και επινοητικός να είσαι και ανοιχτός σε προτάσεις». Αναφέρεται και σε πιο συγκεκριμένες δράσεις. «Το μεγάλο δρώμενο που φέρνει τα πολλά έσοδα στο ΣΕΓΑΣ είναι ο Αυθεντικός Μαραθώνιος, από τον οποίο μπορείς να αυξήσεις έτι περαιτέρω τα έσοδα. Υπάρχουν μεγάλες προοπτικές για την ανάπτυξή του, όπως, άλλωστε, και για τον Ημιμαραθώνιο και τους αγώνες του Run Greece. To πώς θα αξιοποιηθούν τα αυξημένα έσοδα για να στηριχθούν περισσότερο τα σωματεία, αθλήτριες, αθλητές και προπονητικό έργο, είναι δουλειά του ΣΕΓΑΣ. Με αυξημένα ίδια έσοδα, αλλά και ανακατανομή των πόρων που υπάρχουν και εξοικονομήσεις, θα προχωρήσουμε σε σταδιακή αύξηση της χρηματοδότησης των σωματείων κατά 8% τον χρόνο, ώστε να ενισχυθούν οι προπονητές. Οι περισσότεροι προπονητές των προηγούμενων δεκαετιών ήταν γυμναστές, διορισμένοι στα σχολεία, οπότε είχαν τα προς το ζην και το απόγευμα μπορούσαν να αφιερώνουν χρόνο για να προπονήσουν αθλητές και πρωταθλητές. Πλέον, αυτό δεν συμβαίνει στις περισσότερες των περιπτώσεων. Δεν μπορείς να περιμένεις έργο από προπονητές που αμείβονται με 200 ευρώ τον μήνα. Στοχεύουμε, επίσης να ενισχύσουμε σημαντικά τη στήριξη των αθλητριών και των αθλητών. Οχι μόνο σε οικονομικό επίπεδο. Για παράδειγμα, να αυξήσουμε τις υποτροφίες για σπουδές, κάτι πολύ σημαντικό, αφού δίνει κίνητρο σε έναν αθλητή να συνεχίσει», αναφέρει ο κ. Φίλης, ο οποίος προσθέτει και το πολύ σοβαρό πρόβλημα των υποδομών, το οποίο δεν είναι δουλειά του ΣΕΓΑΣ, αλλά της πολιτείας και της αυτοδιοίκησης, καθώς και πιο ειδικά ζητήματα. Οπως, για παράδειγμα, ότι ένας αθλητής που επιτυγχάνει σε μια στρατιωτική σχολή ή μπαίνει στα Σώματα Ασφαλείας δεν έχει τη δυνατότητα να προπονείται παρά μόνο μία φορά την εβδομάδα. «Είναι σαν να του λέμε “σταματάς εδώ”», εξηγεί ο κ. Φίλης.
Ρωτώ κατόπιν για κάτι που στον έμπειρο παρατηρητή είναι προφανές. Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι πρώτα εκπαιδευτικός με ενδιαφέρον για τους φοιτητές του και μετά οτιδήποτε άλλο. «Δεν με διαφοροποιεί ότι μπορεί να έχω περισσότερες γνώσεις σε ένα γνωστικό αντικείμενο από άλλους συναδέλφους. Υπάρχουν άριστοι γνώστες, με καλύτερες σπουδές και περισσότερες παραστάσεις. Δεν με διαφοροποιεί καν η μεταδοτικότητά μου. Με διαφοροποιεί ότι είμαι αυθεντικά κοντά στους φοιτητές μου. Κάθε φορά που βρίσκομαι στην αίθουσα, αναζωογονούμαι. Είμαι εκεί για να βοηθήσω τους φοιτητές μου, όχι για να τους τιμωρήσω. Είμαι εκεί για όλους: ενθαρρύνω τους πιο ικανούς και ενισχύω τους πιο αδύναμους. Η πρόοδός τους είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Μάλιστα, σημειώνει ότι ο μεγαλύτερος τίτλος τιμής στη ζωή του θα ήταν να φτάσει κάποια στιγμή να τον αποκαλούν «δάσκαλο». Οχι καθηγητή αλλά δάσκαλο.
«Πολυκεντρικός κόσμος»
Αναπόφευκτα, η συζήτηση κύλησε στην εξωτερική πολιτική, καθώς ο κ. Φίλης ως καθηγητής Διεθνών Σχέσεων συμμετέχει ως επιστημονικός συνεργάτης στο Κέντρο Ανάλυσης και Σχεδιασμού του υπουργείου Εξωτερικών. Ερωτάται, βασικά, αν θεωρεί ότι η παραδοσιακή τάση «στάτους κβο» της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι αρκετή για σήμερα. «Για μένα δεν ήταν αρκετή ποτέ. Αλλά σήμερα δεν είναι σε καμία περίπτωση. Σήμερα, με τις δυναμικές και τις τάσεις που επικρατούν παγκοσμίως, η στάση αυτή δεν οδηγεί πουθενά». Στον πολυκεντρικό, όπως τον περιγράφει, σημερινό κόσμο, «δεν έχεις την πολυτέλεια να μην είσαι ενεργός». Ο κ. Φίλης εκτιμά πως «η Ελλάδα κέρδιζε πάντα σε σχέση με την Τουρκία όταν έπαιζε διπλωματική επίθεση και όταν έβρισκε τις κατάλληλες συμμαχίες».
Οπως επισημαίνει, «πρόκειται σε γενικές γραμμές για το σύστημα του Ελευθέριου Βενιζέλου, που πολλοί κυβερνήτες της χώρας επιχείρησαν να εφαρμόσουν». Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει, «υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά: Είμαστε πλέον σε ένα σύστημα, το δυτικό, το οποίο κλονίζεται εσωτερικά, αξιακά και βέβαια η απήχησή του στο διεθνές στερέωμα συρρικνώνεται». Οπως επεξηγεί, οι Αμερικανοί παραμένουν ισχυροί, αλλά αμφισβητούνται. «Τώρα βλέπουμε τοπικές δυνάμεις, ακόμη και παραδοσιακούς εταίρους των Αμερικανών, να τους αγνοούν, να μην ευθυγραμμίζονται μαζί τους. Να μένουν ουδέτεροι στο θέμα της Ουκρανίας. Και, κυρίως, να μπορούν να το κάνουν», σημειώνει. Ως παράδειγμα φέρνει τον Νετανιάχου, ο οποίος, όπως λέει, «αισθάνεται ότι μπορεί να βγάλει τη γλώσσα στους Αμερικανούς, αν και εξαρτάται από αυτούς. Αν το κάνει το Ισραήλ που είναι φίλος (όχι σύμμαχος), γιατί να μην το κάνει ένας αντίπαλος».
Ράμα ο «χαϊδεμένος»
Η κατάσταση στα Βαλκάνια είναι για τον κ. Φίλη απόδειξη για τον ισχυρισμό περί κλονισμού της Δύσης. «Ανεξάρτητα από τις δικές μας ευθύνες και τη φοβικότητά μας, τα Βαλκάνια είναι ο φυσικός χώρος της Ελλάδας. Βλέπουμε δύο χώρες, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, να συμπεριφέρονται έναντι της Ελλάδας με τρόπο μη αποδεκτό», αναφέρει ο κ. Φίλης, τονίζοντας ότι «σε αυτή τη φάση η στάση και των Ευρωπαίων και των Αμερικανών, δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Μάλιστα, μπορώ να πω ότι ο Ράμα έχει καταφέρει να είναι χαϊδεμένο παιδί Ευρωπαίων και Αμερικανών». «Εχει μια αυτοπεποίθηση, η οποία αναρωτιέμαι από πού πηγάζει. Εχει λάβει διαβεβαιώσεις ότι στο τέλος δεν θα υπάρξει εμπόδιο; Αισθάνεται, όπως και ο Μίτσκοσκι, ότι οι προτεραιότητες της Δύσης είναι αλλού, οπότε έχουν τώρα τη δυνατότητα να τραβήξουν το σχοινί είτε για να ικανοποιήσουν τους εγχώριους εθνικιστές είτε για να δημιουργήσουν τετελεσμένες καταστάσεις;» διερωτάται ο κ. Φίλης.
Η συνάντηση
Βρεθήκαμε ένα τυπικά θερμό καλοκαιρινό μεσημέρι στο εστιατόριο NATU στον κήπο του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας στην Κηφισιά. Μοιραστήκαμε μια βουβαλίσια μπουράτα, με τοματίνια, κόκκινο κρεμμύδι, φινόκιο, σπαράγγια, φρέσκο βασιλικό, αγουρέλαιο, κρουτόν από φοκάτσια και παλιωμένο ξίδι από τη Μόντενα. Ο κ. Φίλης απόλαυσε ριζότο με ψητό αστακό, φρέσκο θυμάρι, πελτέ τομάτας Σαντορίνης, βασιλομανίταρα και ελληνική καλοκαιρινή τρούφα, ενώ εγώ διάλεξα φρέσκο σολομό, μαριναρισμένο σε χυμό από παντζάρι, με μέλι, πράσινο μήλο και λουίζα, με πουρέ από άγριο μαϊντανό και ρίζες λαχανικών. Ο κ. Φίλης συνόδευσε το φαγητό του με μια Sprite κι εγώ με ένα ποτήρι Ξινό Νερό Φλωρίνης. Ο λογαριασμός για το γεύμα μας ήταν 98,50 ευρώ.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")