τη φιλοξενία του καγκελάριου της Γερμανίας Ολαφ Σολτζ στο Βελιγράδι, όπου οι δύο ηγέτες θα υπογράψουν συμφωνία για την ανάπτυξη του μεγαλύτερου ορυχείου λιθίου στην Ευρώπη.
Ο Βούτσιτς αναμένεται επίσης να υπογράψει μνημόνιο κατανόησης για τη δημιουργία «στρατηγικής εταιρικής σχέσης» με την ΕΕ που θα καλύπτει κρίσιμες πρώτες ύλες, αλυσίδες αξίας μπαταριών και ηλεκτρικά οχήματα.
Η ανάπτυξη του κοιτάσματος Jadar, στη βορειοδυτική Σερβία, αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση στην ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλεκτρικών οχημάτων. Ο Βούτσιτς λέει ότι η Σερβία θα παράγει 58.000 τόνους λιθίου ετησίως, ή το 17% της ζήτησης της ΕΕ. Αυτό θα ήταν αρκετό για 1,1 εκατ. ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Ο Βούτσιτς δήλωσε ότι οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες είχαν εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά του λιθίου, αλλά «τους είπαμε ότι συζητάμε αυτό το θέμα με τους Ευρωπαίους. Είμαστε πιστοί στην Ευρώπη... Η ΕΕ χρειάζεται το λίθιο και θέλουμε να ενισχύσουμε τη σχέση μας με την ΕΕ».
Η Σερβία ακύρωσε το έργο λιθίου πριν από δύο χρόνια, αλλά τώρα θα δώσει στην Rio Tinto το πράσινο φως για την ανάπτυξή του, αφού λάβει εγγυήσεις από την αγγλοαμερικανική μεταλλευτική εταιρεία και την ΕΕ που αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες της χώρας σχετικά με τα περιβαλλοντικά πρότυπα του ορυχείου.
Σημαντικό μήνυμα ευθυγράμμισης
Η αναβίωση της συμφωνίας με τη Rio Tinto και η εμπλοκή της ΕΕ θεωρούνται από δυτικούς αξιωματούχους ως ένα σημαντικό μήνυμα της γεωπολιτικής ευθυγράμμισης της Σερβίας σε μια εποχή που η χώρα φλερτάρεται από την Κίνα, τη Ρωσία και τα κράτη του Κόλπου.
Η Σερβία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ για περισσότερο από μια δεκαετία, αλλά η διαδικασία ένταξης έχει επιβραδυνθεί από τις ανησυχίες των Βρυξελλών σχετικά με τη δέσμευση της χώρας στο κράτος δικαίου, τη διαφθορά και το καθεστώς της πρώην επαρχίας της, του Κοσσυφοπεδίου. Είναι μία από τις δύο μόνο ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία λόγω της πλήρους εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία.
Ο Vučić δήλωσε ότι η Σερβία επιθυμεί να αναπτύξει μια πλήρη αλυσίδα αξίας λιθίου στο εσωτερικό της, συμπεριλαμβανομένων των εργοστασίων μπαταριών, και έτσι θα πωλεί μόνο μέρος του λιθίου που εξορύσσεται στην τοποθεσία Jadar στο εξωτερικό ως πρώτη ύλη.
Είπε ότι η χώρα έλαβε «θετική ανταπόκριση» από τις συνομιλίες της με ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένων των Mercedes, VW και Stellantis.
Η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία χαιρέτισε την απόφαση της Σερβίας να αναπτύξει το ορυχείο. Η Hildegard Müller, επικεφαλής του VDA, του κύριου λόμπι αυτοκινήτων της Γερμανίας, τη χαρακτήρισε «σημαντικό και σωστό μήνυμα» για την εξασφάλιση των πρώτων υλών που είναι «απαραίτητες» για τα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Ωστόσο, η εγχώρια αντίδραση στο σχέδιο λιθίου παραμένει ισχυρή στη Σερβία. Το αντιπολιτευόμενο περιβαλλοντικό κίνημα Kreni-Promeni (Κίνηση, Αλλαγή), το οποίο απέκλεισε δρόμους και λεωφόρους για να αναγκάσει την κυβέρνηση να ματαιώσει το έργο πριν από δύο χρόνια, δήλωσε ότι το ορυχείο θα είχε ως αποτέλεσμα την «οικολογική καταστροφή της Σερβίας».
Ερευνητικό ινστιτούτο
Δημοσκόπηση του ερευνητικού ινστιτούτου «Νέα Σερβική Πολιτική Σκέψη» έδειξε ότι περισσότεροι από τους μισούς Σέρβους αντιτίθενται στο ορυχείο λιθίου. Μόλις το ένα τέταρτο υποστηρίζει το έργο, πρόσθεσε, αν και ο αριθμός αυτός αυξάνεται στο 33% όταν συνυπολογίζονται οι περιβαλλοντικές εγγυήσεις της Γερμανίας και της ΕΕ.
Οι αντίπαλοι είναι απογοητευμένοι από αυτό που θεωρούν ότι η Δύση δίνει προτεραιότητα στα οικονομικά συμφέροντα έναντι των δημοκρατικών διαπιστευτηρίων της Σερβίας.
«Δεν χρειαζόμαστε τον Σολτς να έρθει και να μας εγγυηθεί τι θα συμβεί στη Σερβία», δήλωσε ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Dragan Đilas στο ειδησεογραφικό κανάλι N1. «Ο Σολτς εγγυάται πράγματα στους πολίτες της Γερμανίας ... Οι αρχές στη Σερβία κλέβουν τις εκλογές, διώκουν τους πολιτικούς αντιπάλους, λένε συνεχώς ψέματα, λέγοντας στους πολίτες ότι ζούμε σε μια πρωτοφανή οικονομία».
Ο Milos Damnjanovic, αναλυτής στο BIRN, μια δεξαμενή σκέψης του Βελιγραδίου, δήλωσε ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τη λαϊκή εμπιστοσύνη. «Πιστεύετε τον Βούτσιτς όταν λέει ότι θα φέρει τις επενδύσεις και στη συνέχεια θα θέσει το Ρίο προ των ευθυνών του για το περιβάλλον; Αν το πιστεύετε, θα το υποστηρίξετε, αν όχι, θα είστε εναντίον του».
Ο Damnjanovic πρόσθεσε: «Εάν οι άνθρωποι μπλοκάρουν ξανά τις γέφυρες και τους αυτοκινητόδρομους - και εάν ο Vučić αισθανθεί ότι υπάρχει υποστήριξη από πίσω τους - το έργο θα μπορούσε να σταματήσει».