Οι Τιμές της Ηλεκτρικής Ενέργειας Δεν Μπορεί να Στηρίζονται Εσαεί σε Επιδοτήσεις και στις Υπερφορολογήσεις Εταιρικών Κερδών

Η αναστάτωση που προκλήθηκε τις τελευταίες ημέρες στους καταναλωτές, οικιακούς και επιχειρήσεις, με τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας με αφορμή τις δήθεν «απρόσμενες» αυξήσεις, απέδειξε για μια ακόμα φορά την ανεπάρκεια της κυβερνητικής πολιτικής στον ενεργειακό τομέα. Ένας τομέας με τεράστια στρατηγική σημασία για την οικονομία αφού η σωστή ή μη διαχείρισή του επηρεάζει, μέσω των τιμών καυσίμων (πετρέλαιο, φ. αέριο, ηλεκτρισμός) την ευρύτερη οικονομία. Όπως αυτό φάνηκε ξεκάθαρα τα τελευταία χρόνια της ενεργειακής κρίσης (2021-2023), όπου είδαμε τις τιμές φυσικού αερίου στην Ευρώπη να εκτοξεύονται σε απρόσμενα επίπεδα, λόγω του Ρώσο-Ουκρανικού πολέμου, και την ΕΕ να υιοθετεί σε μεγάλη κλίμακα και με κατάφορη παράβαση των προβλεπόμενων κανόνων της εσωτερικής αγοράς, κρατικές επιδοτήσεις ως μέσο για την αποφυγή κοινωνικών αναταραχών

energia.gr
Τετ, 24 Ιουλίου 2024 - 16:02

Με αλλά λόγια, η ΕΕ εγκλωβισμένη στο άκαμπτο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που η ίδια δημιούργησε, το γνωστό target model, επανέφερε εσπευσμένα από το χρονοντούλαπο της ιστορίας άμεσες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς των καταναλωτών οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση θα έπρεπε να επιλέξουν μεταξύ ηλεκτροδότησης-θέρμανσης και ασιτίας...

Σε ότι αφορά δε τις δήθεν «απρόσμενες» αυξήσεις στις τιμές της χονδροεμπορικής τιμής του ηλεκτρικού, κάθε άλλο παρά απρόσμενες είναι, αφού οι αυξομειώσεις των τιμών χονδροεμπορικής, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη αποτελεί καθημερινό φαινόμενο. Αυτές δε ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν ανάλογα, (α) με τα καιρικά φαινόμενα, που επηρεάζουν άμεσα την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και την παραγωγή των μονάδων ΑΠΕ, (β) το κόστος του αερίου και των λιγνιτικών μονάδων (που, με τη σειρά τους, επηρεαζόνται από τις διεθνείς τιμές και από το κόστος των ρύπων μέσω του Ευρωπαϊκού συστήματος (ΕTS), και (γ) από τις επικρατούσες τιμές χονδροεμπορικής στις γειτονικές χώρες, μέσω της διασύνδεσης τους με την Ελληνική αγορά (βλέπε market coupling).

Με την σειρά τους, οι χονδροεμπορικές τιμές επηρέαζουν τις τιμές λιανικής και γι' αυτό οι πάροχοι κάθε μήνα αναπροσαρμόζουν ανοδικά ή καθοδικά, με μικρές ή μεγάλες αποκλίσεις, τις τιμές λιανικής (retail prices) Εάν οι τιμές χονδροεμπορικής παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, όπως συμβαίνει ακριβώς την τρέχουσα περίοδο (Ιούνιος-Ιούλιος), οι πάροχοι αφού λάβουν υπ´οψη τους την τρέχουσα συγκυρία από άποψη ζήτησης και γεωπολιτικής (που συνήθως επηρεάζει τις τιμές αερίου), ετοιμάζονται για αναπροσαρμογές τιμολογίων προς τα άνω ή ακόμα μπορούν να τις αφήσουν αμετάβλητες (όπως ήδη συμβαίνει), απορροφώντας τις οποίες πρόσκαιρες ζημίες, προτιμώντας να κρατήσουν τους καταναλωτές ευχαριστημένους και να μειώσουν τις πιθανότητες μετακίνησης τους προς άλλους παρόχους.

Όλα τα ανωτέρω είναι γνωστά και αναμενόμενα και γι' αυτό εκπλήσσει πραγματικά η σπουδή της κυβερνήσης να σπεύσει να ανακοινώσει μελλοντικές επιδοτήσεις (σε τιμες λιανικής που δεν έχουν καν ανακοινωθεί), και μάλιστα στο πλαίσιο μιας ακατανόητης λαϊκίστικης πολιτικής να προαγγέλλει επιπλέον φορολόγηση στα υποτιθέμενα κέρδη των παρόχων.

Το έκανε στην περίπτωση των διυλιστηρίων για δεύτερη συνεχή χρονιά δημιουργώντας αλγεινές εντυπώσεις σε κύκλους διεθνών επενδυτών, ενισχύοντας το ήδη αρνητικό επενδυτικό κλίμα.

Ασφαλώς και η λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα δεν είναι η καλύτερη σε σχέση με άλλες αγορές στην Ευρώπη, καθώς υποφέρει απο έντονες αποκλίσεις στις τιμές χονδροεμπορικής και έλλειψη ουσιαστικού ανταγωνισμού. Αυτό, όπως είναι φυσικό, επηρεάζει τον καθορισμό των τιμών λιανικής και, άρα, πλήττει τον μέσο καταναλωτή. Η λύση δεν είναι η κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας (του ΕΧΕ) όπως εισηγούνται ελαφρά τη καρδία ορισμένοι (εδώ), οι οποίοι προφανώς αγνοούν την δομή και οργάνωση της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος. Ούτε αποτελεί λύση η συνεχής κρατική παρέμβαση μέσω επιδοτήσεων και η επιβολή έκτακτης φορολογίας κατά το δοκούν στις εταιρείες εν είδει χαρατσιού. Αυτό είναι χαρακτηριστικό ανώριμων οικονομιών και πανικόβλητων ηγεσιών.

Η λύση προφανως βρίσκεται στην καλύτερη κατανόηση από πλευράς κυβέρνησης του τρόπου λειτουργίας της αγοράς, στη βελτίωση του target model σε ευρωπαικό επίπεδο (βλέπε electricity market reform), στην αυστηρή εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού και στη εισαγωγή δικλείδων ασφαλείας σε συνεργασία με τους παρόχους, βάσει των όσων έχουν εδώ και καιρό εισηγηθεί στο ΥΠΕΝ, για την εισαγωγή ενός μόνιμου μηχανισμού που αποβλέπει ακριβώς στην εξομάλυνση των μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές (βλέπε capacity renumeration mechanism).