Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά, τα συμπεράσματα μελέτης του ΥΠΕΝ η οποία αποτελεί την πυξίδα για την ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων, ενώ υπήρξε επίσης και αναλυτική ενότητα για το επικείμενο, νέο θεσμικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο.
Ο οδικός χάρτης της ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων
Υιοθετείται «επιθετική» στρατηγική ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων με την παραδοχή, ότι μόνον η Διαλογή στην Πηγή, όσο εκτεταμένη και επιτυχής και να είναι, δεν επαρκεί για την επίτευξη του στόχου του 10% κατά μέγιστο διάθεση των ΑΣΑ σε ΧΥΤΑ έως το 2030.
Άμεσες προτεραιότητες στην παρούσα φάση, είναι η αναβάθμιση των εν λειτουργία Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) σε Μονάδες Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ), η μεγαλύτερη αξιοποίηση από την τσιμεντοβιομηχανία δευτερογενών καυσίμων και η ταχύτατη προετοιμασία των διαγωνισμών για έξι μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων.
«Επιθετική» στρατηγική για την ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων
Τα παραπάνω, αφορούν συνοπτικά συμπεράσματα από το 2ο Φόρουμ «Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο» και ειδικότερα από την ενότητα με θέμα «Η Ενεργειακή Αξιοποίηση ως Κρίκος της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων».
Το επιχειρηματικό-επιστημονικό φόρουμ διοργανώθηκε πρόσφατα στην Αθήνα από την Α Energy, με τη συνεργασία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον επιστημονικό συντονισμό της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), τη συμμετοχή πέντε περιβαλλοντικών-επιχειρηματικών φορέων και των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων και επενδυτών.
Υλοποίηση / χωροθέτηση των 6 νέων μονάδων: Τι προβλέπει η μελέτη του ΥΠΕΝ
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τα συμπεράσματα της μελέτης του ΥΠΕΝ, η οποία αποτελεί πυξίδα για την ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων, προβλέποντας ανάμεσα σε άλλα, πώς θα ακριβώς θα πρέπει να γίνουν τα νέα εργοστάσια. Υπήρξε επίσης, αναλυτική ενότητα για το επικείμενο, νέο θεσμικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο, τα συμπεράσματα της οποίας παρατίθενται ξεχωριστά.
Τι είπαν οι Ομιλητές
Στους διακεκριμένους συμμετέχοντες που έλαβαν μέρος στην πρώτη θεματική ενότητα, περιλαμβάνονται:
Ο κ. Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, ο οποίος εξήγησε αναλυτικά πώς θα προχωρήσει η χωροθέτηση έξι νέων μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αλλά και η προετοιμασία για την διαγωνιστική διαδικασία. Δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «Πατάμε σε στέρεο έδαφος» και τόνισε τη σημασία του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση βιοαποβλήτων συνολικότερα.
Ο κ. Χρήστος Τσομπανίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της ENVIROPLAN Α.Ε, παρουσίασε τους βασικούς άξονες και τι προβλέπει η μελέτη του ΥΠΕΝ για τις νέες μονάδες. Η σχετική μελέτη ολοκληρώθηκε πολύ πρόσφατα από τις αναδόχους ENVIROPLAN Α.Ε και ΕΠΤΑ και αποτελεί πυξίδα για την ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων, αλλά και για το πώς πρέπει να γίνουν τα νέα εργοστάσια.
Ο κ. Γιώργος Ηλιόπουλος, Πρόεδρος της ΕΕΔΣΑ (Ελληνική Εταιρεία Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων), κάνοντας τα εισαγωγικά σχόλια της ενότητας, αναφέρθηκε σε «επιθετική» στρατηγική για την ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων, διευκρινίζοντας ότι «ακόμα κι αν πετύχουν οι στόχοι της ανακύκλωσης, η συνύπαρξη με την ενεργειακή αξιοποίηση είναι αναγκαία».
Ο κ. Μιχάλης Γεράνης, Πρόεδρος του Περιφερειακού Συνδέσμου Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Κεντρικής Μακεδονίας (Φο.Δ.Σ.Α. ΚΜ), ανέφερε ότι και οι 38 Δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας, συμφωνούν στην ενεργειακή αξιοποίηση ως αναγκαία λύση.
Ο κ. Βασίλης Βυζηργιαννάκης, Μέλος ΔΣ ΕΕΔΣΑ, Τομεάρχης για θέματα Βιομηχανικής Συμβίωσης, εξήγησε πώς συνδέεται ο τομέας της βιομηχανικής συμβίωσης με την ενεργειακή αξιοποίηση και γιατί αποτελεί προϋπόθεση επιτυχίας των νέων μονάδων.
Ο κ. Κωνσταντίνος Ψωμόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και Τομεάρχης Κυκλικής Οικονομίας της ΕΕΔΣΑ, κινούμενος στο ίδιο πλαίσιο, ανέφερε χαρακτηριστικά παραδείγματα μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης στο εξωτερικό, οι οποίες αξιοποιούν με έξυπνο τρόπο την θερμότητα και τον ατμό που τους περισσεύει, προκειμένου να εξυπηρετούνται και άλλες επιχειρήσεις.
Ο κ. Αλέξανδρος Υφαντής, Διευθυντής Ανάπτυξης Εναλλακτικών Καυσίμων & Πρώτων Υλών, ΤΙΤΑΝ Ελλάδας, αναφέρθηκε στον αυξανόμενο ρόλο στην ενεργειακή αξιοποίηση της τσιμεντοβιομηχανίας και στο φιλόδοξο πρόγραμμα του ΤΙΤΑΝ για αξιοποίηση πάνω από 400 χιλιάδες τόνους δευτερογενούς καυσίμου σε ορίζοντα 10ετίας.
Η κα. Μαρία Θεολόγη, Διευθύντρια Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης, ΗΡΑΚΛΗΣ Α.Ε., παρουσίασε τους επίσης φιλόδοξους στόχους της ΗΡΑΚΛΗΣ Α για τα δευτερογενή καύσιμα και το έργο «Olympus», που στοχεύει στον πράσινο μετασχηματισμό του εργοστασίου παραγωγής τσιμέντου στο Μηλάκι Ευβοίας.
Πώς μπορεί, αλλά και γιατί πρέπει να μετατραπεί μια ΜΕΑ (Μονάδα Επεξεργασίας Αποβλήτων) σε Μονάδα Ανάκτησης Ανακύκλωσης, εξήγησε, μέσω του παραδείγματος της ΜΕΑ Κοζάνης, ο κ. Παναγιώτης Γκουβούσης, Υπεύθυνος Λειτουργιών Έργων Επεξεργασίας Αποβλήτων της ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε.
Ο κ. Μανώλης Χατζάκης, Περιβαλλοντολόγος, Επικεφαλής Παραρτήματος Κρήτης της THALIS SA – ΜΕΜΒΕR OF ΜΟΤΟR OIL GROUP, παρουσίασε έργο εξάλειψης και ανάκτησης της λάσπης από την επεξεργασία των αστικών λυμάτων, στο Ηράκλειο Κρήτης.
Ο κ. Ιωάννης Φραντζής, Σύμβουλος Περιβαλλοντικών Έργων της I. Φραντζής και Συνεργάτες, αναφέρθηκε αναλυτικά στην εξέλιξη των διαγωνισμών για τα δυο έργα απορριμμάτων σε Ρόδο και Θήρα, τα οποία θα πραγματοποιηθούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ. Ο συντονισμός της ενότητας έγινε από την Άντα Σεϊμανίδη, Δημοσιογράφο και Επιστημονική Συντονίστρια της Α Energy και του ΣΔΙT FORUM.
Με επιθετική λογική η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων: Συνοπτικά Συμπεράσματα και διαπιστώσεις
Με βάση τις παρουσιάσεις, τοποθετήσεις, αλλά και τον διάλογο που έγινε, τα συνοπτικά συμπεράσματα της Α΄ Ενότητας «Η Ενεργειακή Αξιοποίηση ως Κρίκος της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Αποβλήτων» έχουν ως εξής:
Μόνον η Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ), όσο εκτεταμένη και επιτυχής και να είναι δεν επαρκεί για την επίτευξη του στόχου του 10% κατά μέγιστο διάθεση των ΑΣΑ σε ΧΥΤΑ έως το 2030, χωρίς ενεργειακή αξιοποίηση.
Η στρατηγική διαχείρισης των απορριμμάτων ακολουθεί «επιθετική» λογική στοχεύοντας σε τελικές λύσεις (μετατροπή ΜΕΑ σε ΜΑΑ και επακόλουθη ενεργειακή αξιοποίηση) χωρίς ενδιάμεσα στάδια.
Οδικός Χάρτης για την ενεργειακή αξιοποίηση, είναι η μελέτη δυο-τριών σταδίων που έχει ανατεθεί από το ΥΠΕΝ (σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 63, παρ. 1 του Ν. 4819/2021) στην ENVIROPLAN-ΕΠΤΑ. Η 1η φάση, όπως παρουσιάστηκε στο συνέδριο, κινήθηκε σε τρεις άξονες:
Οι τρεις άξονες της μελέτης του ΥΠΕΝ
Πρώτον, καθορισμός πλαισίου (demand analysis), με την εξέταση του σεναρίου αναβάθμισης των υπαρχόντων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) σε Μονάδες Ανάκτησης και Ανακύκλωσης (ΜΑΑ) (Recycling and Recovery Facilities – RRFs) και βελτιστοποίηση λειτουργίας τους για την ενίσχυση της παραγωγής δευτερογενών καυσίμων (Solid Recovered Fuel – SRF και Refuse-Derived Fuel – RDF).
Δεύτερον, ανάλυση αγοράς διάθεσης δευτερογενούς καυσίμου (market analysis) από την ενεργοβόρο βιομηχανία (με δέσμευση έως 3-4 έτη) και μελλοντικές μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης (έως 25 έτη).
Τρίτον, ανάλυση επιλογών (option analysis) για τον προσδιορισμό του αριθμού, της δυναμικότητας και της ενδεικτικής χωροθέτησης των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης
Οι ποσότητες δευτερογενών καυσίμων και οι 6 μονάδες ΕνΑξ
Σύμφωνα με την μελέτη, οι εκτιμώμενες ποσότητες δευτερογενών καυσίμων (RDF, SRG) που θα παράγονται στην Ελλάδα από τις μονάδες ΜΑΑ, τα ΚΔΑΥ, κλπ. ανέρχονται σε περ. 1,2-1,3εκατ. τόνοι RDF/έτος.
Από τις ποσότητες αυτές, ένα μέρος (περ. 110.000 τόνοι/έτος, κλάσης 3 και κάτω, δηλ. υψηλής ΚΘΔ) μπορούν να αξιοποιηθούν στην ενεργοβόρο τσιμεντοβιομηχανία – που ήδη εφαρμόζει εκτενώς την καύση RDF και έχει ιδιαίτερα φιλόδοξους στόχους για την τρέχουσα δεκαετία, όπως φάνηκε στις σχετικές παρουσιάσεις.
Περίπου 1,1 εκατ. τόνοι/έτος (κλάσης 3 και άνω, δηλ. χαμηλής ΚΘΔ) μπορούν να αξιοποιηθούν σε ένα δίκτυο 6 μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης (ΕνΑξ ή W2E).
Ο σχεδιασμός ανάπτυξης των 6 μονάδων γίνεται ήδη κεντρικά από το ΥΠΕΝ και θα είναι έτοιμες προς λειτουργία το 2028-2030 με συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών.
Η πιο αξιόπιστη τεχνική λύση για τις μονάδες, είναι εκείνη της κινούμενης εσχάρας (moving grate).
Η ανταγωνιστική διαδικασία είναι η μέθοδος που θα ακολουθηθεί για τους διαγωνισμούς και για την χωροθέτηση των μονάδων.
Σε ότι αφορά τη χωροθετική δυνατότητα, αλλού θα υποδειχθούν από την Πολιτεία ευρύτερες περιοχές και αλλού οικόπεδα από τους Προσφέροντες Οικονομικούς Φορείς.
Χωροθέτηση κοντά σε Βιομηχανικά Πάρκα/ Τι πρότειναν ΔΕΗ-ΜΕΤLEN
Άλλοι σημαντικοί παράγοντες για την χωροθέτηση, είναι η εφαρμογή της αρχής της εγγύτητας και του χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος.
Σε κάθε περίπτωση, οι μονάδες αυτές πρέπει (ορθολογικά) να χωροθετούνται σε ΒΙΠΕ (ή σε άλλα Επιχειρηματικά Πάρκα ή Πάρκα Εξυγίανσης και να εφαρμόζονται κατά το δυνατόν οι αρχές βιομηχανικής συμβίωσης.
Στο πλαίσιο αρχικής διαβούλευσης με την αγορά, παρελήφθησαν ήδη από το ΥΠΕΝ, δύο συγκεκριμένες προτάσεις για τη χωροθέτηση μονάδων W2E. Η πρώτη, προέρχεται από την ΔΕΗ (για την περιοχή της Κοζάνης) και η δεύτερη, προέρχεται από την Μυτιληναίος-METLEN (για την περιοχή Άσπρα Σπίτα), όπου θα αξιοποιηθεί και για συμπαραγωγή.
Η ένταξη των μονάδων W2E στην αλυσίδα διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί διεθνώς «κλειδί στην Κυκλικότητα» μέσω της αξιοποίησης της απορριπτόμενης θερμικής ενέργειας (ατμού υψηλής ενθαλπίας) σε κοντινές βιομηχανικές εφαρμογές για συμπαραγωγή.
Βιοαπόβλητα / ξεχωριστή τιμολόγηση/ ιδιωτικός τομέας
O ρόλος του ιδιωτικού τομέα, τόσο για την ανάπτυξη των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης, όσο και συνολικότερα στον τομέα των βιοαποβλήτων, είναι σημαντικός, καθώς, όπως αναφέρθηκε, «η Αυτοδιοίκηση δεν διαθέτει συχνά τη διαχειριστική, τεχνική και οικονομική επάρκεια για να πραγματοποιήσει τα απαιτούμενα έργα».
Η Κυβέρνηση πιστεύει στην Ιδιωτική Πρωτοβουλία και προτρέπει τους αρμόδιους φορείς (ΦοΔΣΑ ) να αναθέτουν έργα σε ιδιώτες μέσω ΣΔΙΤ.
Στο τραπέζι και υποστηριζόμενη από τον ΦοΔΣΑ της Κεντρικής Μακεδονίας και τους 38 Δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας, παραμένει η «ΕΓΝΑΤΙΑ των απορριμμάτων» για τη συν-διαχείριση του υπολειμματικού κλάσματος 5 περιφερειών.
Το ΥΠΕΝ ετοιμάζει εγκύκλιο για την ξεχωριστή τιμολόγηση βιοαποβλήτων στο πλαίσιο διαχείρισης των οποίων (Καφέ κάδος) μελετάται και η αναερόβια χώνευση, αν και το compost (digestate) όπως αναφέρθηκε δεν μπορεί να απορροφηθεί πλήρως από την αγορά.
Χρηματοδοτικό κενό- Επείγει η χρηματοδότηση των ΜΑΑ
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση: Επισημάνθηκε ότι στα έργα ΕΣΠΑ 2021-2027, έχει προκύψει χρηματοδοτικό κενό. Προκειμένου να επιτευχθεί η πλήρης και σαφής χρηματοδότηση των προβλεπόμενων δράσεων, προχωρούν «δύσκολες» συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή. Επιτροπή. Σε κάθε περίπτωση, αυτή πρέπει να αντιμετωπίσει οπωσδήποτε το θέμα μετατροπής των ΜΕΑ σε ΜΑΑ.
Gate–fee Mονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης – Σύνδεση στο Δίκτυο
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης του ΥΠΕΝ, λόγω του υψηλού CAPEX των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης και της δυσκολίας ανεύρεσης κοινοτικής χρηματοδότησης (δεν ευνοείται η καύση αφού δεν εντάσσεται στο σχετικό taxonomy της Ε. Επιτροπής), τα έσοδά τους πρέπει να προέρχονται από ένα συνδυασμό υψηλών σχετικά gate fees (από τη διάθεση του SRF/RDF των ΜΑΑ) και πωλήσεων ηλεκτρικής ενέργειας.
Δεν έγινε πάντως σαφές από τις παρουσιάσεις και τη σχετική συζήτηση, αν τελικά θα αυξηθεί το gate fee στις Μονάδες Ενεργειακής Αξιοποίησης και πόσο. Κάποιοι ομιλητές, προδιάγραψαν αύξηση του κόστους, κάποιοι όχι.
Ενόψει των Μονάδων Ενεργειακής Αξιοποίησης, θα πρέπει να ρυθμιστεί από την αρμόδια αρχή ΡΑΑΕΥ, η πρόσβαση των μονάδων στο Δίκτυο και ο τρόπος λειτουργίας τους το συντομότερο δυνατό.
Ρεαλιστικοί οι στόχοι για βιομεθάνιο στο ΕΣΕΚ: Ποιες επενδύσεις θα έχουν προτεραιότητα
Ρεαλιστικοί είναι οι στόχοι που έχουν τεθεί για το βιομεθάνιο στο ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα) δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της αγοράς και των δυσκολιών με την πρώτη ύλη. Το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, προβλέπει παραγωγή 2,1 TWh βιομεθανίου έως το 2030 και είναι το πρώτο από τα εναλλακτικά καύσιμα το οποίο θα αναπτυχθεί, γιατί είναι οικονομικό αλλά και ώριμο τεχνολογικά.
Το επικείμενο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για το βιομεθάνιο, που έρχεται σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της πρώτης ύλης και δίνει προτεραιότητα στην μετατροπή υπαρχουσών μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο, καθώς είναι πιο γρήγορες και οικονομικές επενδύσεις. Επιπλέον, λαμβάνει υπόψη το κρίσιμο θέμα βιοαποδομήσιμων αποβλήτων ως πρώτης ύλης για το βιομεθάνιο.
Η αγορά πάντως και οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, επισημαίνουν την ανάγκη παραπέρα βελτιώσεων στο ρυθμιστικό πλαίσιο, ανάμεσα στις οποίες: Η μη εισαγωγή ανταγωνιστικών διαδικασιών σε πρώτο τουλάχιστον στάδιο, γιατί θα επιβαρύνουν την βιωσιμότητα των μονάδων βιομεθανίου, αλλά και οι υψηλότερες τιμές στις εγγυήσεις προέλευσης, καθώς οι μονάδες βιομεθανίου, επιτυγχάνουν πολύ μεγαλύτερη μείωση εκπομπών CO2.
Η μετατροπή υπαρχουσών μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο είναι η πιο γρήγορη και οικονομική επένδυση
Τα παραπάνω, αφορούν συνοπτικά συμπεράσματα από το 2ο Φόρουμ «Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων, Βιομάζα, Βιομεθάνιο» και ειδικότερα από την ενότητα με θέμα «Εξελίξεις στον τομέα του Βιομεθανίου ενόψει ΕΣΕΚ-νέου Θεσμικού Πλαισίου- Συμβολή Βιομεθανίου στους στόχους για τα Βιοαπόβλητα- Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υγιών επενδύσεων – Προοπτική bio-Lng, bio Cng»
Το επιχειρηματικό-επιστημονικό φόρουμ, διοργανώθηκε πρόσφατα στην Αθήνα από την Α Energy, με τη συνεργασία του ΥΠΕΝ – Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, τον επιστημονικό συντονισμό της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ), του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), τη συμμετοχή πέντε περιβαλλοντικών-επιχειρηματικών φορέων και των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων και επενδυτών.
Ενόψει της διαβούλευσης για το νομοσχέδιο ΥΠΕΝ
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι κατευθύνσεις του ΥΠΕΝ αναφορικά με το νομοσχέδιο για το βιομεθάνιο, το οποίο βρίσκεται αυτήν την περίοδο σε φάση τελικής επεξεργασίας. Έγινε επίσης παρουσίαση του Μανιφέστου για την Βιοενέργεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Υπήρξε τέλος και αναλυτική ενότητα για τις τρέχουσες εξελίξεις στον τομέα ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων και τις έξι μονάδες που προγραμματίζονται, τα συμπεράσματα της οποίας παρατίθενται ξεχωριστά.
Τι είπαν οι Ομιλητές για το Βιομεθάνιο
Οι διακεκριμένοι συμμετέχοντες που έλαβαν μέρος στην Δεύτερη θεματική ενότητα για το Βιομεθάνιο, επεσήμαναν συνοπτικά τα εξής:
Ο κ. Δημήτρης Καρδοματέας, Πρόεδρος και Γενικός Διευθυντής του ΚΑΠΕ, αναφέρθηκε αναλυτικά στην τελική αγορά βιομεθανίου στο ΕΣΕΚ και στο σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ για το βιομεθάνιο, που έρχεται σύντομα σε δημόσια διαβούλευση αλλά και στις προϋποθέσεις επιτυχίας των επικείμενων επενδύσεων. Εξήγησε τους άμεσους και μακροπρόθεσμους στόχους του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναφορικά με το βιομεθάνιο και εξήγησε γιατί θα δοθεί βάρος στην μετατροπή υφιστάμενων μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο,
Πώς θα αξιοποιηθούν τα βιοαπόβλητα ως πρώτη ύλη για το βιομεθάνιο, προκειμένου να πετύχουν οι στόχοι του ΕΣΕΚ, εξήγησε ο κ. Χρήστος Ζαφείρης, Υπεύθυνος Έργων Βιοαερίου και Βιομεθανίου Τμήμα Βιομάζας, του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ)
Την ανάγκη γεφύρωσης του χάσματος που παρουσιάζεται ανάμεσα στη θεωρητική και στη δυνητική παραγωγή βιομεθανίου στην Ελλάδα, επεσήμανε ο κ. Αναστάσιος Τόσιος, Διευθυντής Στρατηγικής και Ανανεώσιμων Αερίων Enaon.
Το έργο βιομεθανίου της ΔΕΠΑ Εμπορίας που αναμένεται να λειτουργήσει στο τέλος του 2024, παρουσίασε η κ. Σέβη Σαξιώνη, Deputy Project Manager της ΔΕΠΑ Εμπορίας για να προσθέσει ότι, η ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι «ένα βήμα μπροστά», αναμένοντας πλέον την ολοκλήρωση της αδειοδότησης, την εγκατάσταση και την έναρξη λειτουργίας του πιλοτικού έργου, το οποίο αναπτύσσεται από κοινού με την εταιρεία «ΦΑΡΜΑ ΧΗΤΑΣ».
Τον καταλυτικό ρόλο του ΔΕΣΦΑ στην ανάπτυξη της αγοράς βιομεθανίου στην Ελλάδα, επεσήμανε η κα Εύα Τσουκαλίδου, διευθύντρια του Πιλοτικού Έργου Βιομεθανίου του Διαχειριστή. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε “Η ώρα είναι κατάλληλη για να εναρμονιστούμε με την ευρωπαϊκή πρακτική”, για να υπενθυμίσει ότι το βιομεθάνιο είναι βασικός πυλώνας του RePowerEU, και αναπτύσσεται ευρέως σε Ιταλία, Γερμανία, Δανία και άλλες χώρες ως πρότυπο κυκλικής οικονομίας και βιωσιμότητας.
Ενιαία αγορά βιομεθανίου
Τις προτάσεις του ΕΣΠΑΒ (Ελληνικός Σύνδεσμος Παραγωγών Βιοαερίου), για το επικείμενο πλαίσιο στήριξης του βιομεθανίου στην Ελλάδα, παρουσίασε ο κ. Αλέξανδρος Υφαντής, Πρόεδρος ΕΣΠΑΒ. Ανάμεσα σε αυτές, προτείνεται να υπάρχει μια ενιαία αγορά βιομεθανίου μέσα από τα δίκτυα φυσικού αέριου σε πλήρη αντιστοιχία με την ηλεκτροπαραγωγή και να γίνεται παραγωγή βιομεθανίου μέσω αναβάθμισης βιοαερίου, από αναερόβια χώνευση οργανικών αποβλήτων.
Την εκτίμηση ότι δεν είναι σκόπιμη η εφαρμογή συστήματος ανταγωνιστικής διαδικασίας στο βιομεθάνιο, σε αρχικό τουλάχιστον στάδιο, διατύπωσε ο κ. κ. Γεώργιος Πανούσης, Υπεύθυνος Λειτουργιών Ενεργειακών Έργων της ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε., για να προσθέσει, ότι δεν έχουν ακόμα καλυφθεί ούτε οι στόχοι ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέριο, που είχαν τεθεί στα 300 MWe.
Βιώσιμες χαρακτήρισε τις επενδύσεις στο βιομεθάνιο, ο κ. Οδυσσέας Ρηγόπουλος, Διευθυντής Ανατολικής Ευρώπης, Heygaz Biomethane S.L. Παρουσιάζοντας εξάλλου, το επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρείας στην Ελλάδα, επεσήμανε ότι, ενόψει του θεσμικού πλαισίου για το βιομεθάνιο, είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη από τους αρμοδίους τα ευρωπαϊκά δεδομένα και εξελίξεις.
Στους λόγους για τους οποίους η έλευση του BioLNG και του βιομεθανίου εξυπηρετεί εμπορικά και περιβαλλοντικά, τόσο τις οδικές όσο και τις θαλάσσιες μεταφορές, αναφέρθηκε αναλυτικά ο κ. Αλέξανδρος Λαγάκος, Διευθύνων Σύμβουλος της Blue Grid και επικεφαλής της Molgas για Ελλάδα και Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Την ενότητα για το βιομεθάνιο, συντόνισε ο κ. Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, Partner, Financial Advisory Services, Energy Industry Leader, Deloitte Greece.
Οι επισημάνσεις για Βιονέργεια – Πράσινες Τεχνολογίες
Στο Μανιφέστο Βιοενέργειας της Ευρωβουλής για το 2024 και στη σημασία της Βιοενέργειας για την Ελλάδα αναφέρθηκε ο κ. Μανώλης Καραμπίνης, Διευθυντής Επιχειρηματικής ανάπτυξης, Bioenergy Europe . Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, η βιοενέργεια αποτελεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση την πιο σημαντική ΑΠΕ καθώς η ενέργεια από βιομάζα ανήλθε στην ΕΕ το έτος 2021 στο 55,7% όλων των ΑΠΕ όσον αφορά στην πρωτογενή παραγωγή ενέργειας.
Αποκαλυπτικά στοιχεία για το πώς συμβάλλει η βιομάζα στην δέσμευση CO2 μέσω των τεχνολογιών Βιοενέργειας – BECCs και Βιοάνθρακα – BCR, παρουσίασε ο κ. Νίκος Δαμάτης, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Εταιρείας Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ / HellaBiom).
Την ανάγκη μεγαλύτερης υποστήριξης των «πράσινων» τεχνολογιών στους τομείς βιοαερίου, στερεών και υγρών βιοκαυσίμων, επεσήμαναν ανάμεσα σε άλλα, ο κ. Παναγιώτης Γραμμέλης, Διευθυντής Ερευνών ΕΚΕΤΑ (Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) – ΙΔΕΠ (Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων) και η κα. Ελένη Μπαϊράμη, Διευθύνουσα Σύμβουλος της ECO HELLAS.
Ο συντονιστής του πάνελ κ. Σπύρος Παπαευθυμίου, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ενεργειακής Οικονομίας (HAEE), επεσήμανε την ανάγκη να προχωρήσουν περισσότερες πιλοτικές μονάδες μικρής κλίμακας, οι οποίες θα δώσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία προκειμένου να κατασκευαστούν στη συνέχεια και μεγάλες μονάδες.
Συμπεράσματα για βιομεθάνιο: Οι επενδύσεις με προτεραιότητα
Με βάση τις παρουσιάσεις, τοποθετήσεις, αλλά και τον διάλογο που έγινε τα συνοπτικά συμπεράσματα της B΄ Ενότητας «Εξελίξεις στον τομέα του Βιομεθανίου ενόψει ΕΣΕΚ- νέου Θεσμικού Πλαισίου- Συμβολή Βιομεθανίου στους στόχους για τα Βιοαπόβλητα- Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υγιών επενδύσεων – Προοπτική bio-Lng, bio Cng», έχουν ως εξής:
Το βιομεθάνιο, σύμφωνα με τις προτεραιότητες του ΕΣΕΚ , είναι το πρώτο από τα εναλλακτικά καύσιμα το οποίο θα αναπτυχθεί, γιατί είναι οικονομικό αλλά και ώριμο τεχνολογικά, σε αντίθεση με άλλα εναλλακτικά καύσιμα, τα οποία μένουν για αργότερα , καθώς χρειάζονται επιπλέον χρόνο ωρίμανσης
Είναι επίσης σημαντικό, γιατί αποτελεί μια μορφή επεξεργασίας αποβλήτων η οποία συνδέεται άμεσα και με την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής, αγροτικής και κτηνοτροφικής
Το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ προβλέπει παραγωγή 2,1 TWh βιομεθανίου έως το 2030. Η τελική αγορά βιομεθανίου θα αγγίζει πάντως τις 4,5 τεραβατώρες.
Στο πλαίσιο του νέου ΕΣΕΚ, προβλέπεται η ανάπτυξη του βιομεθανίου με δύο τρόπους: Είτε με την μετατροπή υπαρχουσών μονάδων βιοαερίου σε βιομεθάνιο είτε με ανάπτυξη νέων μονάδων. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις του αρμόδιου τμήματος Βιομάζας του ΚΑΠΕ από τις 2,1 τεραβατώρες (TWh), που είναι ο στόχος παραγωγής βιομεθανίου για το 2030, οι 1,1 τεραβατώρες (TWh), θα προέλθουν από μετατροπή υφιστάμενων μονάδων και το υπόλοιπο από νέες μονάδες.
Το ΚΑΠΕ έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην κατάρτιση του επικαιροποιημένου ΕΣΕΚ και είναι αρμόδιο για το νέο θεσμικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο το οποίο βγαίνει σύντομα σε δημόσια διαβούλευση, ενώ είναι επίσης αρμόδιο για το νέο θεσμικό πλαίσιο για το βιομεθάνιο.
Ενισχύσεις – Το μέγεθος της αγοράς
Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, αντιμετωπίζει και τους τέσσερεις τομείς που απαιτούνται για να αναπτυχθεί η βιομηχανία του βιομεθανίου, ξεκινώντας από την πρώτη ύλη και τη συλλογή της. Στη συνέχεια, ασχολείται με τον δεύτερο τομέα, που είναι η Έγχυση στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου και στα δίκτυα διανομής. Ο τρίτος τομέας είναι οι πιστοποιήσεις του βιομεθανίου ως ανανεώσιμο αέριο, που είναι επίσης σημαντικός για την οικονομική βιωσιμότητα των μονάδων και ο τελευταίος τομέας είναι οι ενισχύσεις που θα δοθούν και οι οποίες δεν θα κινηθούν σε ιδιαίτερα υψηλά μεγέθη.
Το μέγεθος της αγοράς, εκτιμάται σε περίπου 38 υπάρχουσες μονάδες (περίπου. 0,9 TWh/έτος) με συνολικό κόστος αναβάθμισης 69 εκατ. € και συνολικό κόστος σύνδεσης 24, 3 εκατ. καθώς και σε 60 νέες εγκαταστάσεις (περ. 1,2 ΤWh/έτος) με συνολικό κόστος 253 εκατ. €.
Οι εταιρείες μεταφοράς (ΔΕΣΦΑ) και Διανομής Φυσικού Αερίου (ΕΝΑΟΝ, ΔΕΠΑ Εμπορίας) έχουν ήδη εξετάσει εφαρμογές αξιοποίησης βιομεθανίου και τις δυνατότητες έγχυσής του στα δίκτυα τους για δύο λόγους: Αφενός λόγω της ανάγκης για ανθρακοποίηση της μεταφοράς/διανομής (greening the pipeline) και αφετέρου για λόγους ενεργειακής ασφάλειας σε περίπτωση νέας απότομης αύξησης της τιμής του Φ.Α.
Για αυτά τα θέματα, το ΚΑΠΕ βρίσκεται σε επαφή με όλους τους εμπλεκόμενους, τους παραγωγούς βιοαερίου και βιομάζας, τους Διαχειριστές των Δικτύων Μεταφοράς και Διανομής Φυσικού Αερίου, την Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων και τον ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος θα αναλάβει τη διαχείριση κατά πάσα πιθανότητα των πιστοποιήσεων και τα επιμέρους θέματα.
Από εκπροσώπους της αγοράς, επισημαίνονται βελτιώσεις στο αναμενόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο. Δεδομένου ότι η αγορά βιοαερίου είναι ήδη προβληματική (προβλήματα πρώτων υλών, τεχνική επάρκεια μονάδων), αλλά και μικρή σε σύγκριση με τις άλλες ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και Φ/Β), προτείνεται να μην να εισαχθούν, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, ανταγωνιστικές διαδικασίες, οι οποίες θα επιβαρύνουν την ευαίσθητη οικονομικότητα των μονάδων βιομεθανίου.
Μονάδες βάσης
Οι μονάδες βιομεθανίου θα θεωρηθούν μονάδες βάσης, θα λειτουργούν συνεχώς και μάλιστα θα υπάρξει ειδικά πρόνοια, σε περίπτωση που το δίκτυο δεν μπορεί να απορροφήσει τις ποσότητες αυτές (πχ καλοκαίρι) ώστε να περνούν στο δίκτυο μεταφοράς.
Δεδομένου ότι οι μονάδες βιομεθανίου ως μονάδες βάσης δεν επιδέχονται (για τεχνικούς και οικονομικούς λόγους) διαδικασίες διακοψιμότητας, προτείνεται ανάμεσα σε άλλα, να απολαμβάνουν υψηλότερες τιμές στις εγγυήσεις προέλευσης, καθώς επιτυγχάνουν πολύ μεγαλύτερη μείωση εκπομπών CO2.
Σειρά εξειδικευμένων κινήτρων προτείνεται και στην παραγωγή βιομεθανίου από βιοαέριο παραγόμενο σε ΧΥΤΑ, λόγω τεχνικών ιδιαιτεροτήτων αλλά και του μικρού μεγέθους της αγοράς βιοαερίου. Συγκεκριμένα δεν έχουν ακόμα καλυφθεί ούτε οι στόχοι ηλεκτροπαραγωγής από βιοαέριο, που είχαν τεθεί στα 300 MWe.
Υπάρχει σημαντικό δυναμικό στα χωριστά συλλεγόμενα βιοαπόβλητα από το ρεύμα των ΑΣΑ, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί για παραγωγή βιομεθανίου σε εγκαταστάσεις αναερόβιας χώνευσης βιοαποβλήτων.
Συμπεράσματα για την αξιοποίηση της βιομάζας
Αναγνωρίζεται η σημασία της αξιοποίησης της βιομάζας ως ενός πολύ σημαντικού στοιχείου για την μακροπρόθεσμη δέσμευση του CO2, ιδιαίτερα σε εφαρμογές τεχνολογιών Βιονέργειας – BECCs (BioEnergy Carbon Capture & Storage) και Βιοάνθρακα – BCR (BioChar Carbon Removal), οι οποίες παρουσιάζουν πολύ υψηλό δυναμικό δέσμευσης CO2 και συμβάλλουν αποφασιστικά στη δημιουργία «αρνητικών» εκπομπών.
Για την ξυλώδη βιομάζα προτείνονται κίνητρα για τη δημιουργία κατάλληλων εφοδιαστικών αλυσίδων (ιδιαίτερα για τη συλλογή των αστικών κλαδοδεμάτων και των δασικών υπολειμμάτων) καθώς και ανάπτυξη και κεφαλαιουχική ενίσχυση εφαρμογών τύπου BECCS και BCR.
Αναγκαία είναι τέλος, η υποστήριξη των «πράσινων» τεχνολογιών στους τομείς βιοαερίου, στερεών και υγρών βιοκαυσίμων με περισσότερες πιλοτικές μονάδες μικρής κλίμακας, οι οποίες θα δώσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία προκειμένου να κατασκευαστούν στη συνέχεια και μεγάλες μονάδες.