πολλές αεροπορικές εταιρείες έχουν υποσχεθεί να προμηθεύονται τουλάχιστον το 10% του καυσίμου προώθησης από καθαρότερες πηγές μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων ή «SAF» αυξήθηκε από 0,04% του παγκόσμιου αεροπορικού καυσίμου το 2021 σε 0,17% το 2023, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Ένωσης Αεροπορικών Μεταφορών (ΙΑΤΑ).
Οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες ξεπερνούν τους ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ και αλλού. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, σε μια κυβερνητική εντολή, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να απαιτεί από τις αεροπορικές εταιρείες να χρησιμοποιούν 2% SAF από το επόμενο έτος. Άλλες κυβερνήσεις ακολουθούν με δικές τους εντολές, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σιγκαπούρη και η Βρετανική Κολομβία. Αντίθετα, οι ΗΠΑ έχουν υιοθετήσει μια εθελοντική προσέγγιση, με την κυβέρνηση να προσφέρει προσοδοφόρα κίνητρα για το SAF, αλλά να μην απαιτεί από τις αεροπορικές εταιρείες να αγοράζουν τα καθαρότερα καύσιμα, τα οποία κοστίζουν περίπου τρεις φορές περισσότερο από τα συμβατικά καύσιμα αεριωθούμενων αεροσκαφών. «Υπάρχει ένα πραγματικό ουσιαστικό μέσο που αναγκάζει (τις ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες) να το χρησιμοποιούν», λέει ο Nik Pavlenko, ο οποίος ηγείται της ομάδας καυσίμων στο Διεθνές Συμβούλιο για τις Καθαρές Μεταφορές, μια μη κερδοσκοπική δεξαμενή σκέψης. «Στις ΗΠΑ, εξακολουθεί να υπάρχει μια μικρή γνωστική ασυμφωνία μεταξύ των ισχυρισμών για το 2050 και του ενθουσιασμού για το SAF και του τι είναι πραγματικά διατεθειμένες να πληρώσουν οι αεροπορικές εταιρείες, αν δεν είναι υποχρεωμένες.»
Πρώτη και καλύτερη η DHL
Για παράδειγμα η DHL Group είναι η πρώτη στον κόσμο στην υιοθέτηση της χρήσης καυσίμων SAF, καθώς πέρυσι προμηθεύτηκε περισσότερο από το 3% των αεροπορικών καυσίμων της από καθαρότερες πηγές. Για να το πετύχει αυτό, ο αερομεταφορέας φορτίου με έδρα τη Βόννη της Γερμανίας αγόρασε περισσότερα καύσιμα αεροσκαφών με χαμηλότερες εκπομπές από ό,τι όλες οι αεροπορικές εταιρείες των ΗΠΑ μαζί. Σε πλήρη αντίθεση με τον Ευρωπαίο ανταγωνιστή της, η FedEx Corp. με έδρα το Μέμφις δεν αγόρασε καθόλου SAF πέρυσι, παρά τη δέσμευσή της να προμηθεύεται το 30% του καυσίμου των αεροσκαφών της από καθαρότερες πηγές μέχρι το 2030.
Η Air France-KLM, εν τω μεταξύ, ηγήθηκε όλων των επιβατικών αεροπορικών εταιρειών πέρυσι με 1,1% SAF. Το ποσοστό αυτό είναι περισσότερο από εξαπλάσιο του ποσοστού της ηγέτιδας εταιρείας των ΗΠΑ, United Airlines Holdings Inc., η οποία έχει διαφημίσει έντονα την επιδίωξή της για καθαρότερα καύσιμα αεριωθούμενων αεροσκαφών. Χρησιμοποιούσε 0,17% SAF. «Τα καρότα, από μόνα τους, δεν νομίζω ότι είναι τόσο αποτελεσματικά», τονίζει χαρακτηριστικά η κ. Μαρίνα Ευθυμίου, καθηγήτρια διαχείρισης αερομεταφορών στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου και ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να χρησιμοποιήσουν τόσο κίνητρα όσο και εντολές για να ξεκινήσουν την αγορά SAF.
Αξιωματούχοι πολλών αμερικανικών αεροπορικών εταιρειών δήλωσαν στο Bloomberg Green ότι δεσμεύονται να αυξήσουν τη χρήση καθαρότερων καυσίμων. Ενώ η διαθέσιμη προσφορά ήταν περιορισμένη, τα πράγματα αρχίζουν να επιταχύνονται, λένε στελέχη του κλάδου, οι οποίοι επισημαίνουν τα στοιχεία της κυβέρνησης των ΗΠΑ που δείχνουν ότι η ποσότητα SAF που παράγεται ή εισάγεται στη χώρα διπλασιάστηκε το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους σε σύγκριση με το σύνολο του 2023.
«Αυτό είναι το είδος της εκθετικής ανάπτυξης για το οποίο ελπίζαμε», λέει ο John Heimlich, επικεφαλής οικονομολόγος της Airlines for America, μιας εμπορικής ομάδας του κλάδου. όμως, επειδή η SAF παραμένει σημαντικά ακριβότερη, προσθέτει ο Heimlich, οι εντολές θα προκαλούσαν εκτίναξη της τιμής των αεροπορικών ταξιδιών. «Θα έκανε απλώς τα αεροπορικά ταξίδια πιο ακριβά και λιγότερο πλούσια για όλους τους πελάτες«, λέει.» Η United αρνήθηκε να σχολιάσει τους αριθμούς της SAF, ενώ εκπρόσωπος της FedEx δήλωσε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ότι η πρόσφατη άνοδος της παραγωγής καθαρότερων καυσίμων είναι ένα σπουδαίο σημάδι, δεδομένου ότι η αγορά έχει «ταλαντεύεται και ξεκινά την τελευταία δεκαετία.» Το έργο που έχουν μπροστά τους όλες οι αεροπορικές εταιρείες παραμένει συγκλονιστικό. Οι αερομεταφορές ευθύνονται για το 2,5% περίπου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ανθρωπότητας. Αλλά ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί καθώς αυξάνονται τα αεροπορικά ταξίδια και άλλες μεγάλες πηγές ρύπανσης του κλίματος, όπως οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας και τα αυτοκίνητα, προχωρούν σε καθαρότερες εναλλακτικές λύσεις. Τα αεροπλάνα που λειτουργούν με μπαταρίες πιθανότατα δεν θα έχουν την εμβέλεια για να αντεπεξέλθουν στις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, όπου συμβαίνουν οι περισσότερες εκπομπές- ενώ τα αεροπλάνα που λειτουργούν με υδρογόνο θα μπορούσαν να απέχουν δεκαετίες από την πραγματικότητα.
Έτσι, τα καθαρότερα καύσιμα που παράγονται από πηγές με χαμηλότερες εκπομπές ρύπων, όπως το χρησιμοποιημένο μαγειρικό λάδι, το λίπος ζώων και οι ενεργειακές καλλιέργειες, αποτελούν την κύρια ελπίδα της αεροπορικής βιομηχανίας για τη συρρίκνωση των κλιματικών της επιπτώσεων. Δεκάδες νέες μονάδες SAF αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία τα επόμενα χρόνια. Η Diamond Green Diesel, μια κοινοπραξία μεταξύ της Valero Energy Corp. και της Darling Ingredients Inc., αναφέρει ότι το εργοστάσιό της στο Τέξας, ικανό να παράγει έως και 235 εκατομμύρια γαλόνια SAF ετησίως, θα αρχίσει να λειτουργεί μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους.
Οι αποτυχίες
Αλλά άλλες πολυαναμενόμενες πηγές καθαρότερων καυσίμων δεν τα πάνε καθόλου καλά. Η Fulcrum BioEnergy, η οποία συγκέντρωσε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια για τη μετατροπή των αστικών αποβλήτων σε υγρά καύσιμα, απέλυσε το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού της και διέκοψε τη λειτουργία της τον Μάιο, όπως πρώτο ανέφερε το Bloomberg Green. Η άσχημη αυτή εξέλιξη θέτει υπό αμφισβήτηση το μέλλον της ναυαρχίδας της Fulcrum, που βρίσκεται έξω από το Ρίνο της Νεβάδα, καθώς και των μελλοντικών εγκαταστάσεων μετατροπής σκουπιδιών σε καύσιμα που σχεδιάζονται στην Ιντιάνα, το Τέξας αλλά και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η ασταθής πρόοδος για τις νέες εγκαταστάσεις ώθησε την IATA αυτό το καλοκαίρι να μειώσει την εκτίμησή της για τη μελλοντική παραγωγή SAF κατά σχεδόν 20% μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Εν τω μεταξύ, η Air New Zealand Ltd. απέσυρε τον περασμένο μήνα την πρίζα από τον κλιματικό της στόχο για το 2030, επικαλούμενη, εν μέρει, την έλλειψη καυσίμων με χαμηλότερες εκπομπές ρύπων.
Η έλλειψη καθαρότερων καυσίμων κάνει τα πρωτοπόρα νούμερα της DHL στην αγορά ακόμη πιο αξιοσημείωτα. Όταν η εταιρεία ανακοίνωσε ένα σχέδιο για την επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών της το 2021, δεσμεύτηκε να δαπανήσει 7 δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη δεκαετία για να το πραγματοποιήσει. Πέρυσι, το ποσό αυτό περιελάμβανε 113 εκατ. ευρώ για την κάλυψη του επιπλέον κόστους του καυσίμου SAF σε σχέση με το συμβατικό καύσιμο αεριωθούμενων αεροσκαφών.
«Μιλάμε σοβαρά γι' αυτό που κάνουμε», δήλωσε ο Yin Zou, εκτελεστικός αντιπρόεδρος εταιρικής ανάπτυξης της DHL, στο Bloomberg Green σε συνέντευξή του πέρυσι. «Ξύνουμε κάθε σπιθαμή της επιφάνειας της γης προσπαθώντας να αναζητήσουμε παρόχους» καθαρότερου καυσίμου αεριωθουμένων, πρόσθεσε.
Η DHL δεν έχει ρευστό σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές της. Σημείωσε κέρδη περίπου 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων πέρυσι, στα ίδια επίπεδα με εκείνα της FedEx. Εν τω μεταξύ, η United Parcel Service Inc., η οποία απέφερε κέρδη σχεδόν 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων και έχει δεσμευτεί να χρησιμοποιήσει 30% SAF μέχρι το 2035, δεν αποκάλυψε τον όγκο των καθαρότερων καυσίμων της πέρυσι, περιγράφοντάς τον μόνο ως «μη σημαντικό».
«Η προμήθεια παραμένει περιορισμένη και δεν έχει φτάσει σε οικονομίες κλίμακας, καθιστώντας το κόστος απαγορευτικό για ευρεία υιοθέτηση», δήλωσε εκπρόσωπος της UPS σε γραπτή δήλωση.
Για την κ. Ευθυμίου, την καθηγήτρια διαχείρισης αερομεταφορών στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Δουβλίνου, το θέμα συχνά καταλήγει στη δέσμευση των ανθρώπων που ηγούνται αυτών των εταιρειών. Ενώ αρκετές αναλαμβάνουν δράση, λέει, «ορισμένες αεροπορικές εταιρείες είναι πιο αντιδραστικές. Μέχρι να βρεθούν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, δεν θα κάνουν τίποτα».