επισημαίνοντας ότι «Ωστόσο, δεν έχουμε την πολυτέλεια να σταματήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, που είναι απαραίτητες για να εξασφαλίσουμε την αναγκαία κοινωνική και οικονομική ευμάρεια μακροπρόθεσμα». Ο κ. Παπαλεξόπουλος αναφέρθηκε, επίσης, στη θητεία του ως Πρόεδρος του ΣΕΒ, ξεχωρίζοντας την καινοτομία ως τον τομέα στον οποίο έχει γίνει μεγάλη πρόοδος στη διάρκεια της θητείας του. Όπως ανέφερε: «Ένα μέρος του αφηγήματος αφορά στην ανάδειξη του ζωτικού και ταχέως αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων, αρκετές από τις οποίες έχουν ήδη γίνει μέλη του ΣΕΒ. Ένα άλλο μέρος αφορά στα Πανεπιστήμια, όπου, παρά τις δυσκολίες, έγιναν οργανωμένα βήματα προσέγγισης, και στις συνέργειες με Ιδρύματα, με ιδιωτικούς και κρατικούς θεσμούς, με κοινωνικούς εταίρους». Ο κ. Παπαλεξόπουλος στη συνέντευξή του μίλησε για τον σημαντικό ρόλο που παίζει η καινοτομία στον Όμιλο ΤΙΤΑΝ, για την επένδυση στον ψηφιακό μετασχηματισμό και την τεχνητή νοημοσύνη αλλά και για τους στόχους και τις δεσμεύσεις του Ομίλου σε ό,τι έχει να κάνει με τη μείωση του ανθρακικού του αποτυπώματος.
Η ελληνική οικονομία παρουσιάζει ανάπτυξη, ωστόσο, όπως και εσείς έχετε αναφέρει πολλές φορές κατά τη διάρκεια της τετραετούς θητείας σας ως Πρόεδρος του ΣΕΒ, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, υπάρχει δουλειά ακόμη να γίνει στο θέμα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής βιομηχανίας.
Στην Ελλάδα, οι άμεσες προοπτικές είναι αναμφίβολα θετικές, η δομή της οικονομίας μας είναι ανθεκτική, πολλοί τομείς της οικονομίας πάνε πολύ καλά και η εμπιστοσύνη έχει επανέλθει. Ωστόσο, δεν έχουμε την πολυτέλεια να σταματήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, που είναι απαραίτητες για να εξασφαλίσουμε την αναγκαία κοινωνική και οικονομική ευμάρεια μακροπρόθεσμα.
Κρίσιμο ανοιχτό θέμα σε ό,τι αφορά στη βιομηχανία παραμένει η υιοθέτηση αποτελεσματικής βιομηχανικής πολιτικής.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία και μαζί η ελληνική αντιμετωπίζουν υπαρξιακές προκλήσεις. Έχουμε μπροστά μας ένα τοξικό μίγμα: κόστος ενέργειας δυο με τρεις φορές πάνω από τους βασικούς ανταγωνιστές μας για το προβλεπόμενο μέλλον για αρκετά χρόνια, επιπλέον αυτού, κόστος εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, υστέρηση σε ψηφιακές τεχνολογίες και πλατφόρμες, ενεργές πολιτικές επιδότησης των βιομηχανιών τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες, από την Κίνα αλλά και άλλους, καταρράκωση των ιστορικών κανόνων του ελευθέρου εμπορίου.
Το πώς θα αντιδράσει η Ευρώπη και το αν θα καταφέρει να αντιδράσει συλλογικά ή θα υπερισχύσουν οι εθνικές στρατηγικές είναι από τα μεγάλα ζητούμενα για την επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε λίγες μέρες θα δημοσιευτεί η Έκθεση Ντράγκι που αναμένεται να δώσει ένα ηχηρό στίγμα, μέσα στην επόμενη χρονιά η Ευρώπη και η Ελλάδα θα κληθούν να πάρουν δύσκολες αποφάσεις.
Πιθανώς να αποδειχθεί αυτή η μεγαλύτερη πρόκληση αλλά και η μεγαλύτερη ευκαιρία που θα κληθεί να διαχειριστεί η νέα Διοίκηση του ΣΕΒ.
Υπάρχει κάποιος τομέας στον οποίο πιστεύετε ότι έχει γίνει μεγάλη πρόοδος και ξεχωρίζετε από τους άλλους κατά τη διάρκεια της θητείας σας;
Πιστεύω πως είναι η καινοτομία.
Σε πολλούς τομείς εξελίσσονται τεκτονικές αλλαγές που απαιτούν καινούργιους τρόπους του «σκέπτεσθαι». Κορυφαίο ίσως παράδειγμα η καινοτομία.
Στα ελπιδοφόρα θετικά των τελευταίων ετών είναι σίγουρα ένα άλμα μπροστά που έχει γίνει στη συλλογική μας ικανότητα να καινοτομούμε, αν και βέβαια από χαμηλή βάση σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η ικανότητα καινοτομίας η συλλογική, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, για διατηρήσιμη ανάπτυξη, για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, για βελτίωση των μισθών.
Ένα μέρος του αφηγήματος αφορά στην ανάδειξη του ζωτικού και ταχέως αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων, αρκετές από τις οποίες έχουν ήδη γίνει μέλη του ΣΕΒ. Ένα άλλο μέρος αφορά στα Πανεπιστήμια, όπου, παρά τις δυσκολίες, έγιναν οργανωμένα βήματα προσέγγισης, και στις συνέργειες με Ιδρύματα, με ιδιωτικούς και κρατικούς θεσμούς, με κοινωνικούς εταίρους.
Αλλά η καινοτομία είναι και ένα ευρύτερο mindset που αφορά και στην ικανότητα των παραδοσιακών επιχειρήσεων να καινοτομούν περισσότερο, εξαρτάται από τις win-win συνεργασίες μεγάλων και μικρών νεοφυών και παραδοσιακών εταιρειών, εξαρτάται από την επένδυση σε νέες ψηφιακές και τεχνολογικές δεξιότητες, εξαρτάται από την καλύτερη διασύνδεση με το διεθνές γίγνεσθαι και τους Έλληνες της διασποράς.
Σε όλα αυτά ο ΣΕΒ ενήργησε νωρίς και προσέφερε καλά δουλεμένες προτάσεις για μεταρρυθμίσεις που θα διευκολύνουν την ανάπτυξη και την καινοτομία των επιχειρήσεων, αναδεικνύοντας τη βιομηχανία ως μέρος της λύσης στα σύνθετα ζητήματα της χώρας.
Ας περάσουμε, όμως, στην καινοτομία στον Τιτάνα. Πόσο σημαντική είναι η καινοτομία στον Όμιλο και πώς δημιουργείται; Βασίζεστε κυρίως στις δυνατότητες που έχει ο οργανισμός εσωτερικά ή αξιοποιείτε και συνέργειες με το ευρύτερο οικοσύστημα καινοτομίας;
Στον γεμάτο αναταράξεις κόσμο μας, επιχειρήσεις όπως ο Όμιλος ΤΙΤΑΝ, που έχει αφήσει το δικό του στίγμα στη διεθνή βιομηχανία δομικών υλικών, δεν αρκούνται στο να αντιδρούν και να προσαρμόζονται. Προηγούνται των εξελίξεων, τις οδηγούν και δείχνουν τον δρόμο προς το μέλλον. Και αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό δυνατό χάρη στην ικανότητά τους να καινοτομούν. Για τον Τιτάνα, η σημασία της καινοτομίας συνεχώς αυξάνεται, και το 2023 σήμανε την επιτάχυνσή μας και σε αυτό το επίπεδο, καθώς θέσαμε σε κίνηση τη στρατηγική μας Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Corporate Venture Capital). Στο πλαίσιο αυτής, είμαστε ανοιχτοί σε κάθε είδους συνέργεια που μπορεί να δημιουργήσει αξία για τον οργανισμό, τους πελάτες του και τους κάθε είδους συμμετόχους του. Δουλεύουμε με νεοφυείς επιχειρήσεις με αντικείμενο τις κατασκευές (ConTech) και την «πράσινη» τεχνολογία (GreenTech) και οι πρώτες μας επενδύσεις σε λύσεις προστασίας των ακτών, τσιμεντοειδή υλικά νέας γενιάς και τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας είναι ήδη πραγματικότητα.
Από την άλλη, στον Τιτάνα έχουμε την πεποίθηση ότι όλοι μπορούμε να καινοτομήσουμε, αρκεί να διαθέτουμε τα κατάλληλα εργαλεία και, φυσικά, να το τολμήσουμε. Για αυτό, το 2023 εισαγάγαμε τον εσωτερικό μας διαγωνισμό ιδεών “Ideation Challenge”, μια πρωτοβουλία που προάγει, ενθαρρύνει και επιβραβεύει την καινοτομία από πλευράς των ανθρώπων μας, ανεξαρτήτως του ρόλου, της θέσης και της βαθμίδας τους. Ο ενθουσιασμός με τον οποίο αγκάλιασαν τη νέα αυτή πρωτοβουλία οι άνθρωποί μας ήταν εντυπωσιακός: Συγκεντρώθηκαν περισσότερες από 220 ιδέες, μερικές, μάλιστα, με μικρό χρόνο διάθεσης στην αγορά, γεγονός που επιβεβαίωσε αυτό που ήταν και εξ αρχής στόχος μας, δηλαδή να γίνει ο εν λόγω διαγωνισμός θεσμός. Αυτήν τη στιγμή, εξελίσσεται ήδη το δεύτερο “Ideation Challenge”, που είμαι σίγουρος ότι θα φέρει ακόμη περισσότερες φρέσκιες ιδέες.
Κατά πόσο αποτελεί η ψηφιακή τεχνολογία αναπόσπαστο κομμάτι της σχετικής με την καινοτομία στρατηγικής του Τιτάνα; Από ό,τι ξέρω επενδύετε στον ψηφιακό μετασχηματισμό και αξιοποιείτε «εργαλεία» όπως η τεχνητή νοημοσύνη στις δραστηριότητές σας.
Ο Τιτάνας είναι από τις πρώτες εταιρίες του χώρου της βαριάς βιομηχανίας διεθνώς που αντιλήφθηκε, εξερεύνησε και επένδυσε στοχευμένα και στρατηγικά στις ευκαιρίες που δημιουργεί η 4η Βιομηχανική Επανάσταση. Σήμερα, το δυναμικό μας πρόγραμμα ψηφιακού μετασχηματισμού βρίσκεται ήδη στον όγδοο χρόνο του και εφαρμόζεται στα περισσότερα εργοστάσιά μας, ενώ στόχος μας είναι ένα πλήρως ψηφιοποιημένο, πελατοκεντρικό και ευέλικτο μοντέλο λειτουργίας έως το 2026.
Τα βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη μοντέλα μας που βελτιώνουν τη γραμμή παραγωγής σε πραγματικό χρόνο είναι μία από τις πρώτες λύσεις του είδους στη βιομηχανία τσιμέντου. Εφαρμόζονται πλέον στο 65% των process assets (κλίβανοι, μύλοι) των εργοστασίων μας, αυξάνουν την παραγωγικότητα ακόμη και κατά περισσότερο από 10% και μας βοηθούν να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας και τις εκπομπές CO2, υποστηρίζοντας έτσι και συμπληρώνοντας τη στρατηγική μας για ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα.
Η προηγμένη λύση μας για την προγνωστική συντήρηση ανιχνεύει αστοχίες και αποτρέπει τις βλάβες, μεγιστοποιώντας έτσι τη λειτουργική αποδοτικότητα και την αξιοπιστία του εργοστασίου. Εδώ και λίγο καιρό, εφαρμόζεται πλέον σε όλα μας τα εργοστάσια, έχοντας αποτρέψει, συνολικά τα τελευταία χρόνια, διακοπές λειτουργίας που θα μπορούσαν να ανέλθουν σε ως και 16.000 ώρες.
Μάλιστα, τρία από τα εργοστάσιά μας είναι ήδη πλήρως ψηφιοποιημένα, αξιοποιώντας τις λύσεις μας τόσο για βελτίωση της γραμμής παραγωγής σε πραγματικό χρόνο όσο και για προγνωστική συντήρηση. Σε αυτά θα προστεθούν άλλα τρία μέσα στο επόμενο δίμηνο, ενώ μέχρι το τέλος του 2025 όλα μας τα εργοστάσια θα αξιοποιούν και τις δύο εν λόγω λύσεις.
Πλέον, προχωράμε στην ψηφιοποίηση και της εφοδιαστικής αλυσίδας μας, αναπτύσσοντας έναν αλγόριθμο που αξιοποιεί τη δύναμη των δεδομένων για να βελτιστοποιήσει τη διαδικασία παραγγελιών έτοιμου σκυροδέματος - από τη λήψη, στον προγραμματισμό και την αποστολή τους. Αυτή η λύση εφαρμόζεται εδώ και λίγο καιρό στη Florida και συντονίζει περισσότερα από 40 εργοστάσια έτοιμου σκυροδέματος με έως και 10.000 παραγγελίες μηνιαίως.
Προσωπικά με εντυπωσιάζει ακόμη περισσότερο το γεγονός ότι δε διστάζετε να μοιραστείτε μέρος της καινοτομίας που παράγεται εσωτερικά στον οργανισμό με την αγορά. Μπορείτε να μας μιλήσετε για αυτό;
Στον Τιτάνα πιστεύουμε ότι, όπως συμβαίνει με τα περισσότερα καλά πράγματα, έτσι και η γνώση και η καινοτομία μεγαλώνουν όταν μοιράζονται. Για αυτό και το 2022 πήραμε την απόφαση να ιδρύσουμε στις ΗΠΑ τη CemAI, μια εταιρία που προσφέρει σε άλλες εταιρίες του κλάδου τσιμέντου την πρωτοποριακή μας λύση για την προγνωστική συντήρηση εργοστασίων. Χάρη στη CemAI, η λύση αυτή είναι πλέον διαθέσιμη σε ολόκληρη τη βιομηχανία τσιμέντου παγκοσμίως, επιτρέποντάς μας να διαφοροποιήσουμε το χαρτοφυλάκιό μας και να εισέλθουμε σε καινούριους, δυναμικούς τομείς δραστηριότητας.
Αναφέρατε νωρίτερα πως η καινοτομία υποστηρίζει και συμπληρώνει τη στρατηγική σας για ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα σχετικά;
Οι νέες, πρωτοποριακές τεχνολογίες είναι σύμμαχός μας τόσο στην προσπάθειά μας να μειώσουμε τις εκπομπές CO2 κατά την παραγωγική μας διαδικασία όσο και στη διαδικασία ανάπτυξης βιώσιμων προϊόντων και λύσεων. Ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα σε αυτό το επίπεδο είναι το “IFESTOS”, το πρωτοποριακό μας έργο για δέσμευση άνθρακα στην Ελλάδα, που, με την ολοκλήρωσή του, θα έχει τη δυνατότητα να δεσμεύει το 20% των εκπομπών CO2 του Ομίλου. Το “IFESTOS”, που χρηματοδοτείται εν μέρει από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρωτοβουλία του είδους της στην Ευρώπη και υποστηρίζει τις προσπάθειες της Ελλάδας για την πράσινη μετάβαση.
Ακόμη πιο πρόσφατα, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το εργοστάσιό μας στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ επιλέχθηκε από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ για επιχορήγηση ύψους έως και 61,7 εκατ. δολαρίων, με στόχο την ανάπτυξη καινοτόμου τεχνολογίας για γραμμή παραγωγής θερμικά ενεργοποιημένης αργίλου. Η υλοποίηση αυτής της τεχνολογίας, την οποία ως Τιτάνας θα υποστηρίξουμε με επιπλέον επενδύσεις, θα μειώσει σημαντικά τις εκπομπές CO2. Και, ίσως το
σημαντικότερο, θα αποτελέσει πρότυπο για την ανάπτυξη πιο βιώσιμων υποδομών τόσο στις ΗΠΑ όσο και στις άλλες περιοχές που δραστηριοποιούμαστε.
Ποιοι είναι όμως συγκεκριμένα οι στόχοι και οι δεσμεύσεις σας σε ό,τι έχει να κάνει με τη μείωση του ανθρακικού σας αποτυπώματος;
Έχοντας δεσμευτεί πως από το 2050 θα διαθέτουμε στους πελάτες μας σκυρόδεμα με ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα, ως Όμιλος ΤΙΤΑΝ έχουμε συγκεκριμένους και επιστημονικά επικυρωμένους στόχους μείωσης του ανθρακικού μας αποτυπώματος. Μεταξύ αυτών, μέχρι το 2026 να διπλασιάσουμε το χαρτοφυλάκιο πράσινων προϊόντων μας, να αυξήσουμε κατά 2,4 φορές τα εναλλακτικά καύσιμα στο μείγμα μας και να εντείνουμε τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Προς την κατεύθυνση αυτή έχουμε ήδη θέσει σε εφαρμογή έναν οδικό χάρτη με περισσότερες από 100 πρωτοβουλίες σε όλες μας τις αγορές και ολόκληρη την αλυσίδα αξίας μας, καθώς και σημαντικές επενδύσεις, που θα ανέλθουν περίπου στο μισό των κεφαλαιουχικών δαπανών μας τα επόμενα χρόνια.
Η πρόοδος που καταγράφουμε είναι ουσιαστική: Το 2023 μειώσαμε τις άμεσες εκπομπές CO2 κατά 10% σε σχέση με το 2020, ενώ ήδη σχεδόν το 25% των πωλήσεών μας σε τσιμέντο προέρχεται από τσιμέντο χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Επιπλέον, πριν από λίγους μήνες παρουσιάσαμε ένα νέας γενιάς συσκευασμένο ποζολανικό τσιμέντο με το χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα στην ελληνική αγορά και σύντομα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε αντίστοιχες κινήσεις και σε άλλες αγορές.
Είναι σαφές ότι ο Τιτάνας δε χωρά στην Ελλάδα. Επόμενο ορόσημο είναι η εισαγωγή της θυγατρικής Titan America στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, διαδικασία που θα ολοκληρωθεί, όπως γράφτηκε, το 2025. Διαθέτετε εργοστάσια παραγωγής τσιμέντου σε 10 χώρες και έχετε παρουσία σε περισσότερες από 15 χώρες. Υπάρχουν αγορές που σχεδιάζετε να επενδύσετε μέσα στα επόμενα χρόνια;
Η στρατηγική μας για το 2026 και το άμεσο μέλλον αποβλέπει στη μεταμόρφωση του Τιτάνα μέσω της ανάπτυξης των ελκυστικών θέσεων που έχουμε ήδη σε ΗΠΑ και Ευρώπη και του μετασχηματισμού των ήδη υπαρχουσών δραστηριοτήτων μας. Οι άξονες στους οποίους εκτυλίσσεται αυτή η μεταμόρφωση είναι η αξιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού των ψηφιακών και νέων τεχνολογιών, η καινοτομία που εστιάζει στον πελάτη και στην προσφορά νέων πράσινων προϊόντων και λύσεων, καθώς και η επιχειρησιακή αριστεία.
(από το περιοδικό «ΑΝΑΠΤΥΞΗ» του ΕΒΕΑ, τ. 7, Ιούλιος - Αύγουστος 2024)