Έχοντας εξασφαλίσει πλήρως την ενεργειακή της τροφοδοσία από εγχώριες πηγές, και μάλιστα πραγματοποιώντας σημαντικές εξαγωγές υγροποιημένου αερίου (LNG) στις διεθνείς αγορές, η αμερικανική Διοίκηση ευρίσκεται σε φάση επαναξιολόγησης της γεωστρατηγικής της θέσης στο παγκόσμιο στερέωμα. Η ενεργειακή της ισχύς, τόσο από άποψη επάρκειας φυσικών πόρων όσο και ανάπτυξης και ελέγχου τεχνολογιών, τής προσφέρει την δυνατότητα να επανακαθορίσει τους στόχους της και να αναδιατάξει τον στρατηγικό και τακτικό σχεδιασμό των στρατιωτικών της δυνάμεων.
Σήμερα (στοιχεία 2023) οι ΗΠΑ εξάγουν 114,4 bcm υγροποιημένου αερίου τον χρόνο, κατέχοντας το 21% των παγκόσμιων εξαγωγών LNG, ακολουθούμενες από την Αυστραλία με 20%, το Κατάρ (19%), την Ρωσία (8%) και το υπόλοιπο να μοιράζεται μεταξύ της Αλγεριας,της Νιγηρίας, της Μαλαισίας κ. ά. χωρών. Έχει ενδιαφέρον ότι μέχρι το 2016, οπότε και ξεκίνησαν οι Αμερικανικές εξαγωγές, οι ΗΠΑ δεν εξήγαγαν ούτε ένα κυβικό μέτρο αερίου και ήσαν καθαρά εισαγωγική χώρα στο LNG. Αλλά και στο πετρέλαιο, που εξακολουθεί να αποτελεί το 36,3 % του ενεργειακού μείγματος των ΗΠΑ (με τον άνθρακα να καλύπτει το 10% και το φ. αέριο το 35,3% - βλέπε γράφημα), η εγχώρια παραγωγή το 2023 έφθασε τα 19,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα με αντίστοιχη κατανάλωση στα 20,3 εκατ. βαρ. / ημέρα. Με το παραγόμενο πετρέλαιο να προέρχεται κατά 13 εκατ. βαρ. / ημέρα από παραγωγή αργού και το υπόλοιπο από υγρά κατάλοιπα (NGL’s) που προκύπτουν από την παραγωγή αερίου.
Το ενεργειακό μείγμα των ΗΠΑ το 2023 (πηγή: ΙΕΑ)
Η παραγωγή πετρελαίου και NGL των ΗΠΑ 2022-2025 (πηγή: ΙΕΑ)
Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία (βλέπε ΙΕΑ, ΕΙΑ, Economist), η ενεργειακή αυτάρκεια των ΗΠΑ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην εντυπωσιακή αύξηση της παραγωγής τους σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, που ξεκίνησε μετά το 2010, όταν άρχισε να εφαρμόζεται σε μεγάλη κλίμακα η τεχνική της υδραυλικής ρωγματωσης (fracking), που επιτρέπει την αποδέσμευση ποσοτήτων πετρελαίου και αερίου που είναι εγκλωβισμένες σε σχιστολιθικά πετρώματα. Με σημεία αναφοράς την Πενσυλβάνια (Marcellus formation), την Μοντάνα και Βόρεια Ντακότα (Bakken Formation) και το Νέο Μεξικό -Αριζόνα (Permian Formation), μια πληθώρα μικρών και μεσαίου μεγέθους εταιρειών (πολλές από τις οποίες εξαγοράστηκαν αργότερα από τις μεγάλες πετρελαϊκές) ξεκίνησαν την εκμετάλλευση του shale oil και shale gas. Σήμερα ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής πετρελαίου (σχεδόν 60%) και φυσικού αερίου των ΗΠΑ προέρχεται από σχιστολιθικά πετρώματα χωρίς να παρατηρούνται ακόμα σημεία κάμψης.
Πλέον η κυβέρνηση των ΗΠΑ - όποιος και εάν εκλεγεί πρόεδρος στις 4 Νοεμβρίου - νιώθει σαφώς μεγαλύτερη ασφάλεια και στρατηγική άνεση και, άρα, μπορεί να αντιμετωπίσει με μεγαλύτερη ψυχραιμία τις όποιες απειλές διαμορφώνονται στον ορίζοντα. Αρκεί να λάβουμε υπ' όψη ότι επί σειρά ετών και μέχρι πρόσφατα η Αμερική ήταν σε πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτημένες από εισαγωγές, και μάλιστα από προμηθευτές στην Μέση Ανατολή. Γι' αυτό και η προσοχή των περισσότερων κυβερνήσεών τους ήταν στραμμένη στον Περσικό Κόλπο και την πέριξ περιοχή, έχοντας αναπτύξει έντονη στρατιωτική παρουσία με βάσεις στο Μπαχρέιν, στο Ιράκ, στην Σ. Αραβία και αλλού. Εξάλλου, είναι νωπές ακόμα οι μνήμες από τους πολέμους των ΗΠΑ στο Ιράκ (1991, 2003-2010), όπου η εξασφάλιση πετρελαϊκής προμήθειας υπήρξε βασικός λόγος για την Αμερικανική παρέμβαση. Η σημερινή ισχυρή στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Περσικό Κόλπο- Ερυθρά Θάλασσα οφείλεται στον πόλεμο στην Ουκρανία (μετά την Ρωσική εισβολή το 2022) και, ακολούθως, την εμπλοκή της με το Ισραήλ,όπου η κυβέρνηση Νετανιάχου (για δικούς της λόγους) μάλλον απεγνωσμένα προσπαθεί να εμπλέξει τις ΗΠΑ σε έναν πόλεμο με το Ιράν.
Όπως με μεγάλη νηφαλιότητα και διαύγεια μας πληροφορεί ο γνωστός Αμερικανός επιστήμονας και ερευνητής διεθνών σχέσεων Καθηγητής John Mearsheimer (εδώ) στον πολυπολικό κόσμο που σήμερα ζούμε, οι ΗΠΑ παραμένουν η κυρίαρχη δύναμη και το ενδιαφέρον τους επικεντρώνεται σε τρεις βασικές περιοχές του πλανήτη: στην Ανατολική Ασία, επειδή εκεί βρίσκεται η Κίνα, στην Ευρώπη, επειδή εκεί είναι η Ρωσία, και στον Περσικό Κόλπο επειδή εκεί είναι το πετρέλαιο. Σήμερα, η πλέον σημαντική περιοχή για τις ΗΠΑ είναι η Ανατολική Ασία, επειδή εκεί βρίσκεται η Κίνα που είναι ο ισότιμος ανταγωνιστής. Αυτή «η στροφή προς την Ασία» έχει σχεδιαστεί για να μετακινήσει αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις από την Ευρώπη και τον Περσικό Κόλπο και να τις συγκεντρώσει στην Ανατολική Ασία με στόχο τον περιορισμό (containment) της Κίνας.
Η ενεργειακή αυτάρκεια των ΗΠΑ οπωσδήποτε βοηθά την αμερικανική στροφή προς την Κίνα, αφού το ενδιαφέρον για τον Περσικό Κόλπο (όταν τελειώσει η περιπέτεια με το Ισραήλ/Ιράν) και την Ευρώπη (όταν τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία) θα ατονίσει σταδιακά. Με τον Περσικό Κόλπο να μην μονοπωλεί πλέον το ενεργειακό ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον αφού οι εξαγωγές αργού προς τις ΗΠΑ έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο. Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η επιτευχθείσα ενεργειακή αυτάρκεια των ΗΠΑ έχει συμβάλλει σε πολύ μεγάλο βαθμό στην σταθεροποίηση της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου αφού, πέρα από τα αποθέματα και το spare capacity των μεγάλων παραγωγών του OPEC, αντίστοιχα υψηλά αποθέματα έχουν και οι ΗΠΑ μέσω των υποχρεωτικών stocks που διατηρούν οι εταιρείες και το Strategic Petroleum Reserve (SPR) της αμερικανικής κυβέρνησης.
Η τιμή του πετρελαίου Brent τον τελευταίο μήνα (πηγή: Financial Times)
Η ασφάλεια που παρέχουν τα πετρελαϊκά αποθέματα και η γνώση (ανά πάσα στιγμή) του μεγέθους και της γεωγραφικής τους θέσης, έχουν άρει σε μεγάλο βαθμό την αβεβαιότητα και έλλειψη πληροφόρησης, γι' αυτό και βλέπουμε ότι, παρά την παράλληλη έκβαση δυο πολύ φονικών πολέμων και τον υπαρκτό κίνδυνο για ευρύτερη ανάφλεξη στην Μέση Ανατολή, οι τιμές του αργού κινούνται τελείως υποτονικά στην ζώνη των $ 72 με $ 78 το βαρέλι τις τελευταίες εβδομάδες.