«Αντί του αναμενομένου στρατιωτικού περιπάτου των Ιταλών… οι ΄Ελληνες (***) υπερασπίσθησαν την χώρα τους με γενναιότητα και πείσμα προβάλλοντας εξ αρχής σθεναρή αντίσταση» (Ibid).
Με «πρόμαχο στην Ήπειρο» τον μέραρχο Χαράλαμπο Κατσιμήτρον (ίδε αφιέρωμα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ 14.10.24) και το Απόσπασμα της Πίνδου του συν/χη Κων/νου Δαβάκη εδόθη ο χρόνος για την ολοκλήρωση της επιστράτευσης υπό του κυβερνήτου Ιωάννη Μεταξά, που με τις οχυρώσεις του (Ρούπελ κι Αν. Μακεδονίας) απέτρεψε επιθετική ενέργεια των Βουλγάρων.
Πράγματι, η πρώτη νίκη της Ελληνικής αντίστασης στον πόλεμο αποθάρρυνε τον Ισπανό δικτάτορα Φράγκο να προσχωρήσει στον Άξονα- οπότε θα έκλεινε η Μεσόγειος θάλασσα απ’ το Γιβραλτάρ. Καθυστέρησε 6 εβδομάδες την Γερμανική εισβολή στην Σοβιετική Ένωση, οπότε πρόλαβε ο Στάλιν να φέρει «στρατά» από την Άπω Ανατολή και τότε πλάκωσε ο «στρατηγός» χειμώνας ενώ ο ομόλογος του Χάϊντς Γκουντέριαν «αδυνατούσε να θάψει τους νεκρούς στο παγωμένο έδαφος»,το 1942 έξω απ’ την Μόσχα.
Για τα Ελληνικά πράγματα, το έπος της 28ης Οκτωβρίου είχε κεφαλαιώδη σημασία: Αποκατέστησε το κύρος του Ελληνικού στρατού από το «τραύμα» της Μικρασιατικής εκστρατείας, επέτυχε την εθνική ομοψυχία (πλην του ΚΚΕ), αποσαφήνισε οριστικώς το «Ανήκομε στην Δύση» (ομιλία Ι. Μεταξά προς τους αρχισυντάκτες των Αθηναϊκών εφημερίδων Νοέμβριος 1940) γεφύρωσε τις διαφορές των Βενιζελικών και Κωνσταντινικών αξιωματικών στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου κι ανέδειξε εν συνεχεία στρατιωτικούς ηγέτες της Ελλάδος τον Αλέξανδρο Παπάγο, Θρασύβουλο Τσακαλώτο, Κυριάκο Παπαγεωργόπουλο κι Αλέξανδρο Σακελλαρίου που διασφάλισαν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και την πολιτική ελευθερία μεταπολεμικώς.
Υπάρχουν εν τούτοις και μερικοί αμφισβητίες του ιστορικού ρόλου της 28.Οκτ. 40. Τινές Αγγλοσάξωνες ιστορικοί (Μπήτον κι οι εγχώριοι συνοδοιπόροι), υποστηρίζουν ότι ο ρόλος της Ελληνικής συμμετοχής στον πόλεμο ήταν υποδεέστερος αν όχι μηδαμινός.
Βεβαίως υπάρχουν και μείζονα πολεμικά γεγονότα όπως η Μάχη της Αγγλίας, η νίκη της Ρωσίας στο Στάλινγκραντ, η απόβαση των Συμμάχων στην Νορμανδία κι η χρήση της Ατομικής βόμβας από τους Αμερικανούς που βάρυναν στην έκβαση του πολέμου αλλά ποίαν άλλην απόδειξη χρειάζεται, για τον αποφασιστικό ρόλο της Ελλάδος από εκείνην του Αδόλφου Χίτλερ που στην πολιτική του διαθήκη (Λένι Ρίφενταλ) μέμφεται την εκστρατεία του στα Βαλκάνια και την απώλεια των 4.500 αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη, για την αποτυχία του στο πόλεμο;
(*) «10 Μοιραίες επιλογές» που άλλαξαν τον κόσμο 1940-41. Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ , 2008 ,σελίδες 836.
(**) Ναζιστική Γερμανία , Φασιστική Ιταλία και Ιαπωνική αυτοκρατορία.
(***) Στην πολεμική προσπάθεια της Ελλάδος συμπαρεστάθη όχι μόνον ο απλός λαός όπως ο Κρής αγγελιοφόρος Ψυχουντάκις αλλά κι η πνευματική πρωτοπορία των Αθηνών ως οι Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης , Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Τσαρούχης , Γιάννης Ρίτσος, Λάμπρος Κωνσταντάρας , Διονύσης Παναγιωτόπουλος, Ανδρέας Εμπειρίκος, Ανδρέας Βουρλούμης κι άλλοι πολλοί.