Η πυρηνική αναγέννηση δημιουργεί όμως μια δεύτερη ευκαιρία. Η τεχνολογία των νέων αρθρωτών αντιδραστήρων υπόσχεται να λύσει πολλά από τα προβλήματα των μεγάλου μεγέθους αντιδραστήρων, κυρίως σε θέματα ασφαλείας και κόστους, που οδήγησαν στην έντονη αμφισβήτηση της πυρηνικής ενέργειας ως μιας βιώσιμης πηγής ενέργειας.
Σήμερα η πυρηνική βιομηχανία έχει πλέον πείσει τις επενδυτικές και χρηματοδοτικές αγορές για το ευοίωνο μέλλον της πυρηνικής ενέργειας, όπως αυτό φαίνεται από τα άφθονα κεφάλαια που κατευθύνονται στον κλάδο και την ενεργή εμπλοκή τεχνολογικών κολοσσών (όπως Amazon, Microsoft, Google, Oracle, OpenAI) στην πυρηνική ενέργεια. Η τεχνολογία των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων θα μπορούσε να προσφέρει στην Ελλάδα ενεργειακή ασφάλεια, πράσινη ενέργεια, οικονομική ανάπτυξη και την ενεργειακή υποδομή που απαιτείται για την αξιοποίηση νέων ανατρεπτικών τεχνολογιών όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη.
Η πυρηνική ενέργεια είναι η μοναδική πηγή ενέργειας που είναι διαθέσιμη 24 ώρες το 24ωρο για 365 μέρες το χρόνο ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών και με μηδαμινές εκπομπές ρύπων.
Γι’ αυτό η ηγεσία της χώρας θα πρέπει να αφήσει «ανοικτή την πόρτα» ένταξης της πυρηνικής ενέργειας στο ελληνικό ενεργειακό μείγμα ξεκινώντας από τώρα την σχετική προετοιμασία -δημιουργώντας ένα σύγχρονο ρυθμιστικό και θεσμικό πλαίσιο- όπως σοφά πρότεινε η Ακαδημία Αθηνών (Μάιος 2022). Ενθαρρυντική ήταν επίσης η πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού κυρίου Μητσοτάκη (Ιούλιος 2024) που αναφέρθηκε στα πλεονεκτήματα της πυρηνικής ενέργειας για την επίτευξη των στόχων της κλιματικής αλλαγής.
Προετοιμασία πρέπει να κάνει και η ενεργειακή βιομηχανία της χώρας με την ένταξη της σε τρέχοντα ευρωπαϊκά προγράμματα που θα μπορούσαν να υποβοηθήσουν μια τέτοια προοπτική μειώνοντας το επιχειρηματικό ρίσκο. Θα πρέπει επίσης να ενημερωθεί υπεύθυνα η ελληνική κοινωνία για τα περιβαλλοντικά και αναπτυξιακά οφέλη των νέων τεχνολογιών.
Προφανώς, κάθε τεχνολογία έχει ρίσκο, οπότε πρέπει να σταθμιστεί, εάν τελικά το όφελος είναι μεγαλύτερο από το ρίσκο και το κόστος. Πολλές χώρες στην γειτονιά μας έχουν υπολογίσει ότι το όφελος είναι πράγματι μεγαλύτερο από το ρίσκο και το κόστος (Βουλγαρία, Ρουμανία, Τουρκία, Αίγυπτος) και έχουν ήδη μπει στην πυρηνική εποχή. Το ίδιο έχουν κάνει μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες, όπως Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Φινλανδία, Νορβηγία Πολωνία, Εσθονία, Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία. Γιατί όχι και η Ελλάδα; Αν δεν κάνουμε τολμηρές κινήσεις η χώρα θα συνεχίσει να παρακμάζει αργά και βασανιστικά: αν δεν αλλάξουμε θα βουλιάξουμε.
Στην χώρα μας η εισαγωγή πυρηνικής ενέργειας θα μπορούσε να έρθει και με πρωτοβουλία της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας που κατέχει ηγετικό ρόλο στις παγκόσμιες θαλάσσιες μεταφορές . Η τεχνολογία των μικρών αντιδραστήρων σε πλοία και υποβρύχια έχει ωριμάσει εδώ και έξι δεκαετίες και η χρήση τους έχει αποδειχθεί ασφαλής.
Υπολογίζεται ότι υπάρχουν σήμερα 200 μικροί αντιδραστήρες σε 160 πολεμικά πλοία (υποβρύχια και αεροπλανοφόρα ) και σε ορισμένα παγοθραυστικά. Η ναυπηγική βιομηχανία έχει ήδη προχωρήσει στο σχεδιασμό λύσεων για πυρηνική πρόωση σε μεγάλα εμπορικά πλοία και θεωρεί ότι η τεχνολογία των μικρών αντιδραστήρων θα είναι μια από τις πιο αποδοτικές λύσεις που θα επιτρέψουν στην εμπορική ναυτιλία να επιτύχει τους αυστηρούς στόχους απανθρακοποίησης που της έχουν τεθεί.
Εν κατακλείδι, η αναγέννηση της πυρηνικής βιομηχανίας θα μπορούσε να αποτελέσει μία αξιόπιστη λύση για την επίτευξη των αναπτυξιακών, ενεργειακών και κλιματικών στόχων της Ελλάδας αποτελώντας μέρος της πράσινης ενεργειακής μετάβασης. Η δεύτερη ευκαιρία που έχει σήμερα η χώρα να μπει στη πυρηνική εποχή δεν πρέπει να χαθεί.
Ο Αθανάσιος Πλατιάς είναι ομότιμος καθηγητής Στρατηγικής και Πρόεδρος του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων και έχει συγγράψει με τον Κωνσταντίνο Κολιόπουλο το βιβλίο η Τέχνη της Στρατηγικής (Αθήνα: Δίαυλος 2021)
(από την εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ")