Η Ανατολική Ευρώπη Στρέφεται στη Δυτική Τεχνογνωσία για την Πυρηνική Ενέργεια

Η Ανατολική Ευρώπη Στρέφεται στη Δυτική Τεχνογνωσία για την Πυρηνική Ενέργεια
της Αρχοντίας Γ. Καλλιτέρη
Δευ, 18 Νοεμβρίου 2024 - 17:33

Ένας νέος κλάδος ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού βρίσκεται στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης, καθώς όλο και περισσότερες κυβερνήσεις εξετάζουν την ανάπτυξη πυρηνικών υποδομών. Το ενδιαφέρον είναι ιδιαίτερα έντονο στην ανατολική Ευρώπη, όπου ο ρυθμός εισόδου των ΑΠΕ στα δίκτυα δεν επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση

Στο περιθώριο του COP29, η κυβέρνηση της Ρουμανίας υπέγραψε μία συμφωνία με την καναδική AtkinsRéalis για την κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων. Η συμφωνία αφορά σε δύο αντιδραστήρες ειδικής τεχνολογίας Candu (Canada deuterium uranium), στην οποία η AtkinsRéalis έχει το μονοπώλιο, και θεωρείται αρκετά πιο φθηνή καθώς δεν απαιτεί τον προηγούμενο εμπλουτισμό ουρανίου. Πέρα από το μικρότερο κόστος, η αποφυγή της διαδικασίας εμπλουτισμού σημαίνει και μικρότερη εξάρτηση από τις ρωσικές εξαγωγές του καυσίμου, καθώς η Μόσχα ελέγχει ένα μεγάλο κομμάτι των εφοδιαστικών αλυσίδων του ουρανίου σε παγκόσμια κλίμακα. Οι δύο αντιδραστήρες θα κατασκευαστούν στην πόλη Τσερναβόντα (γνωστή και ως Αξιούπολη), όπου υπάρχει ήδη μία λειτουργική πυρηνική μονάδα παρόμοιας τεχνολογίας.

Η συμφωνία Ρουμανίας και AtkinsRéalis αγγίζει τα 159 εκατομμύρια δολάρια. Από την πλευρά της επιχείρησης, το έργο θα λάβει και εξαγωγικές φοροαπαλλαγές από τον Καναδά, τις ΗΠΑ, και την Ιταλία. Το συνολικό πρόγραμμα 7,25 δισεκατομμυρίων σε φοροαπαλλαγές στοχεύει στην ταχύτερη ανάπτυξη πυρηνικών υποδομών στην ανατολική Ευρώπη, με ορισμένα έργα ήδη να κατασκευάζονται σε Σλοβακία και Πολωνία. Σε γενικές γραμμές, τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης θεωρούν την πυρηνική ενέργεια ως την ιδανική λύση προκειμένου αφενός να απεξαρτηθούν από τις ρωσικές ενεργειακές εξαγωγές και αφετέρου να πετύχουν τους κλιματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βεβαίως, υπάρχουν και χώρες όπως η Ουγγαρία, η οποία κατασκευάζει νέα πυρηνικά εργοστάσια με την αρωγή της Ρωσίας.

Ωστόσο, η στάση των Βρυξελλών παραμένει αμφίσημη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τόσο κατά την προηγούμενη θητεία της, όσο και οι νέοι Επίτροποι που βρίσκονται υπό αξιολόγηση, δεν έχουν αποσαφηνίσει αν τα έργα ανάπτυξης πυρηνικών υποδομών θα λάβουν κοινοτικούς πόρους. Δεδομένου του ολοένα αυξανόμενου ενδιαφέροντος για τις εν λόγω επενδύσεις, η αναποφασιστικότητα της ΕΕ εγείρει σοβαρά ερωτήματα. Για αρκετούς αναλυτές, η πυρηνική αποτελεί την πιο εγγυημένη μορφή ενέργειας εφόσον καταργηθεί η μαζική χρήση ορυκτών καυσίμων. Μάλιστα, υπάρχουν πολλές εκτιμήσεις που καταλήγουν στο ότι η ΕΕ, και ειδικά τα κράτη που συνεχίζουν να ηλεκτροδοτούνται από ορυκτά καύσιμα κατά πλειοψηφία, δεν προλαβαίνουν να απανθρακοποιηθούν χωρίς τη χρήση πυρηνικής ενέργειας.

Από την άλλη πλευρά, τα πυρηνικά έργα θα μπορούσαν να αναδειχθούν σε έναν νέο τομέα συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Το κόστος της πυρηνικής ενέργειας θα ήταν σίγουρα πολύ πιο σταθερό σε σχέση με το εξαιρετικά ευάλωτο σε γεωπολιτικές κρίσεις φυσικό αέριο, στο οποίο φαίνεται να στηρίζεται ολόκληρη η ενεργειακή και διπλωματική πολιτική της ΕΕ επί του παρόντος.