Διαθέτει ένα δίκτυο 560 πρατηρίων, κατέχει ηγετική θέση στον ενεργειακό εφοδιασμό της βιομηχανίας και συγκαταλέγεται στους πέντε μεγαλύτερους εξαγωγικούς ομίλους της χώρας, με τα 2/3 των πωλήσεών της να κατευθύνονται στις πέντε ηπείρους. Την περασμένη Δευτέρα στον εμβληματικό χώρο του Ζαππείου Μεγάρου γιόρτασε τα 70 χρόνια συνεχούς παρουσίας της στην ενεργειακή αγορά. Για το «γεμάτο προκλήσεις, ανατροπές και επιτυχίες» ταξίδι της ελίν στη διαδρομή των 70 ετών, αλλά και για την πορεία της στο μέλλον, με μότο «Βάζουμε το αύριο σε κίνηση», μιλάει στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Γιάννης Αληγιζάκης.
Ορόσημο σε αυτή τη μακρά διαδρομή το 2015. Οταν σε ένα περιβάλλον οικονομικής και πολιτικής κρίσης η αγορά πετρελαιοειδών κατέρρεε, η ελίν αποφάσισε να δραστηριοποιηθεί στο εξωτερικό. «Με το ελληνικό διαβατήριο να κλείνει πόρτες, με τις τράπεζες κλειστές και χωρίς να υπάρχει κάποιο διυλιστήριο να την στηρίζει, ήταν ένα εγχείρημα καταδικασμένο … Σήμερα, τα 2/3 των πωλήσεών μας πραγματοποιούνται στις 5 ηπείρους και συγκαταλεγόμαστε στους 5 μεγαλύτερους εξαγωγικούς ομίλους της χώρας», επισημαίνει. Επόμενος σταθμός το 2022, όταν η ελίν έκανε τη στροφή στην πράσινη μετάβαση και ξεκίνησε τον ενεργειακό της μετασχηματισμό επεκτείνοντας τις δραστηριότητες στην ηλεκτρική ενέργεια, την ηλεκτροκίνηση, στο LNG, CNG, τις ΑΠΕ. Ο κ. Αληγιζάκης μιλάει και για το «διαχρονικό και σήμερα εντονότερο από ποτέ» –όπως τονίζει– πρόβλημα της παραβατικότητας στην αγορά καυσίμων, αλλά και για τις παρεμβάσεις της Πολιτείας που οδηγούν σε στρεβλώσεις, φέρνοντας ως παράδειγμα το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους εταιρειών εμπορίας και πρατηρίων. «Επενδύουμε 70 χρόνια στην Ελλάδα. Σε μια αγορά παραβατική και σε ανησυχητικό βαθμό ζημιογόνα, με ευθύνη της Πολιτείας», τονίζει. Καθοριστική στην επιτυχή πορεία της ελίν, σύμφωνα με τον κ. Αληγιζάκη, ήταν η στήριξη του βασικού μετόχου σε όλες τις επιλογές της αλλά και του προσωπικού, που –όπως αναφέρει– ιδιαίτερα σε περιόδους μεγάλης ανασφάλειας και αβεβαιότητας, έβαλε «πλάτη», χωρίς προϋποθέσεις.
– Η ελίν γιόρτασε φέτος 70 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην ελληνική και διεθνή αγορά. Ποια ήταν τα ορόσημα που καθόρισαν την εταιρεία σε αυτή τη μακρά διαδρομή;
– Η διαδρομή των 70 ετών είναι ένα ταξίδι γεμάτο προκλήσεις, ανατροπές και επιτυχίες. Κάποιες από αυτές πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των μεγάλων κρίσεων που πέρασε η χώρα μας, κυρίως τα τελευταία χρόνια. Μέσα σε ένα κλαδικό περιβάλλον, που συγκρουστήκαμε με την Πολιτεία αλλά και με την ίδια την αγορά, και το οποίο δοκίμαζε διαρκώς τις αντοχές μας. Και σε αυτό το περιβάλλον, όταν σημαντικοί σε μέγεθος ανταγωνιστές μας αποχωρούσαν από την αγορά, εμείς αναπτυσσόμαστε σε νέες αγορές και δραστηριότητες.
Ορόσημο στην πορεία μας ήταν τρεις περίοδοι.
Το 1954, όταν η μικρή εταιρεία «Διαμαντίδης – Κουρούκλης και ΣΙΑ» φέρνει ένα φορτίο 5.000 ΜΤ μαζούτ για την ΤΙΤΑΝ στην Ελευσίνα και στη συνέχεια ως ΕΛΙΝΟΙΛ πλέον, διαχειρίζεται την αποκλειστική τροφοδοσία της ΤΙΤΑΝ με υγρά και στερεά καύσιμα.
Το 2015, στη διάρκεια της οικονομικής και πολιτικής κρίσης, όταν η xώρα μας απέχει μόλις ένα βήμα από την έξοδό της από την Ε.Ε., και η αγορά καταρρέει. Η ελίν αποφασίζει να δραστηριοποιηθεί στο εξωτερικό. Με το ελληνικό διαβατήριο να κλείνει πόρτες, με τις τράπεζες κλειστές και χωρίς να υπάρχει κάποιο διυλιστήριο να την στηρίζει, ήταν ένα εγχείρημα καταδικασμένο. Ποιος θα εμπιστευόταν τότε μια ελληνική εταιρεία, να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες μιας εταιρείας στο εξωτερικό; Σήμερα, τα 2/3 των πωλήσεών μας πραγματοποιούνται στις πέντε ηπείρους και συγκαταλεγόμαστε στους πέντε μεγαλύτερους εξαγωγικούς ομίλους της χώρας.
Το 2022, αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, αποφασίζουμε τη σταδιακή στροφή στην πράσινη μετάβαση και ξεκινάμε τον ενεργειακό μας μετασχηματισμό. Συνεργαζόμαστε με την ΗΡΩΝ στην ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο και αποκτώντας τεχνογνωσία, μπαίνουμε στη νέα αγορά, όπου πλέον σήμερα λειτουργούμε σαν ένας ανεξάρτητος πάροχος, με ένα συνεχώς αυξανόμενο πελατολόγιο στη χαμηλή και μέση τάση. Συγχρόνως, συνεργαζόμαστε με τη ΔΕΗ Blue σε ένα φιλόδοξο σχέδιο, της εγκατάστασης φορτιστών στο δίκτυό μας, με προτεραιότητα τα νησιά.
Οι προκλήσεις όμως δεν παραμένουν εδώ. Διερευνούμε νέες αγορές, νέες δραστηριότητες, αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία που μας δίνεται, ώστε να διευρύνουμε τους ενεργειακούς μας ορίζοντες. Αυτή άλλωστε είναι και η έννοια του νέου μας μότο, «Βάζουμε το αύριο σε κίνηση». Μια δέσμευση να προχωράμε μπροστά και να προσαρμοζόμαστε στις αυριανές προκλήσεις.
– Ποια ήταν η «συνταγή» της ανθεκτικότητας που έχει επιδείξει η ελίν μέχρι σήμερα; Πώς κατάφερε να σταθεί και να αναπτυχθεί σε μια αγορά με πολλές προκλήσεις και τον ανταγωνισμό από πολυεθνικές για μια μεγάλη περίοδο, αλλά και ισχυρούς καθετοποιημένους πετρελαϊκούς ομίλους στην εγχώρια αγορά, όπως η HELLENiQ ENERGY και η Motor Oil;
– Ιδιαίτερα κρίσιμη για την ελίν υπήρξε η περίοδος της απελευθέρωσης της αγοράς καυσίμων, που μέχρι τότε ρυθμίζονταν από αγορανομικές διατάξεις. Μια περίοδος που η λειτουργία της αγοράς αλλάζει εντελώς, ο ανταγωνισμός από τις πολυεθνικές εταιρείες ήταν μεγάλος και για να επιβιώσει η ελίν, χρειάζονταν επενδύσεις και νέα κεφάλαια. Η αλλαγή της μετοχικής σύνθεσης και η παρουσία του κ. Σπύρου Καρνέση ήταν καταλυτική. Σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο, η ελίν είχε και έχει τη στήριξη και εμπιστοσύνη σε όλες τις στρατηγικές επιλογές από τον βασικό μέτοχο. Καίριας σημασίας για την πορεία της ελίν, αλλά και κάθε εταιρείας, οι μέτοχοι να είναι στο πλευρό σου και να μοιράζονται τα ίδια οράματα και αξίες με την ομάδα. Ομως καθοριστικό ρόλο της εξέλιξης της ελίν, διαχρονικά, είχαν οι άνθρωποί της. Ιδιαίτερα σε περιόδους μεγάλης αβεβαιότητας και ανασφάλειας για το μέλλον της εταιρείας, «έβαλαν πλάτη», χωρίς προϋποθέσεις και τελικά είναι αυτοί που οδήγησαν την ελίν στην κορυφή. Επενδύουμε διαρκώς στους ανθρώπους, με στόχο να εξελίσσονται στον οργανισμό μας, οι οποίοι αποτελούν την κινητήρια δύναμή μας. Το δέσιμο της ελίν με τους ανθρώπους της είναι ένα χαρακτηριστικό που την ξεχωρίζει στην αγορά.
– Η ενεργειακή αγορά από το 2020 και μετά βρίσκεται σε μία συνεχή αβεβαιότητα. Πώς επηρεάζει αυτή η συνθήκη την πορεία της ελίν; Επίσης, ποιο είναι το όραμα της ελίν για το αύριο και τις αλλαγές που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες και οι απαιτήσεις της ενεργειακής μετάβασης;
– Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι δραματικές και η πράσινη μετάβαση είναι μονόδρομος. Το κρίσιμο ερώτημα είναι, πόσο γρήγορα μπορεί να επιτευχθεί. Το ενεργειακό σχέδιο της Ε.Ε. στερείτο συντονισμού και ρεαλιστικών χρονοδιαγραμμάτων. Δεν υπάρχει ένας οδικός χάρτης. Είναι απαραίτητο να υπάρχει μεταβατικό στάδιο, διότι είναι ουτοπικό να πιστεύεις πως θα γυρίσεις τον διακόπτη και θα περάσεις σε ένα σύστημα χωρίς ορυκτά καύσιμα. Είναι λάθος η μονοδιάστατη προσέγγιση στην πράσινη μετάβαση. Υπάρχουν διάφορες τεχνολογίες. Φυσικό αέριο, βιοκαύσιμα, υδρογόνο, πυρηνική ενέργεια. Πρέπει να υπάρχει ταυτόχρονη ανάπτυξη. Στην ελίν μελετάμε τις νέες τεχνολογίες. Επιδιώκουμε συνεργασίες για να αποκτήσουμε τεχνογνωσία. Εχουμε ήδη κάνει βήματα στις νέες αγορές. Στην ηλεκτροκίνηση, στην ηλεκτρική ενέργεια, στο LNG – CNG με δύο σταθμούς και φέτος εγκαινιάσαμε 3 φωτοβολταϊκά πάρκα. Μελετάμε την προοπτική της αγοράς υδρογόνου με τον ΔΕΣΦΑ. Ποια τελικά τεχνολογία θα επικρατήσει, θα εξαρτηθεί από την αγορά, αλλά και από την ανταπόκριση των διυλιστηρίων.
Ομως είμαστε μια εμπορική επιχείρηση. Είναι σημαντικό για εμάς, οι άνθρωποι οι οποίοι στο μέλλον θα χρησιμοποιούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες μας. Οι καταναλωτές έχουν πλέον διαφορετικές προτεραιότητες και επιλογές. Επενδύουμε σε ενεργειακούς σταθμούς, η επόμενη μορφή των πρατηρίων, που καλύπτουν τις νέες απαιτήσεις. Αν τα προηγούμενα χρόνια στόχος ήταν τα αυτοκίνητα, τώρα είναι ο καταναλωτής που πρέπει να έχει χώρους και χρόνο να καλύψει καθημερινές ανάγκες εντός των σταθμών. Αυτό είναι το στοίχημα της αγοράς τα επόμενα χρόνια.
Οι στρεβλώσεις σε υποχρεώνουν σε πολύ προσεκτικά βήματα
– Υπάρχουν εμπόδια στις προοπτικές ανάπτυξης της εταιρείας και του κλάδου συνολικότερα σήμερα που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν και ποια είναι αυτά;
– Ανεξάρτητα εάν ένα μεγάλο τμήμα των πωλήσεων γίνεται στο εξωτερικό, σχεδόν όλες οι επενδύσεις και οι υποδομές αφορούν την εσωτερική αγορά. Επενδύουμε 70 χρόνια στην Ελλάδα. Σε μια αγορά παραβατική και σε ανησυχητικό βαθμό ζημιογόνα, με ευθύνη της πολιτείας. Το πρόβλημα της παραβατικότητας είναι διαχρονικό. Σήμερα εντονότερο από ποτέ. Υπάρχει ο τολμηρός και πρωτοποριακός νόμος περί παραβατικότητας, ο οποίος ουσιαστικά παραμένει ανενεργός, αφού οι αποφάσεις των Πρωτοδικείων αναστέλλουν τη διακοπή λειτουργίας παραβατικών πρατηρίων, περνώντας το λάθος μήνυμα στην αγορά. Δεν είναι αυτό το μοναδικό πρόβλημα. Σε μια αγορά όπου το μεικτό περιθώριο κέρδους είναι 0,2%, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, και οι φόροι είναι αιτία των υψηλών τιμών, η πολιτεία επιλέγει να επιβάλει πλαφόν εδώ και τρία χρόνια, καταδικάζοντας τις επιχειρήσεις είτε να αποχωρήσουν είτε να στραφούν στην παραβατικότητα είτε, εάν έχουν τη δυνατότητα, να δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό προκειμένου να καλύψουν τις απώλειες στην Ελλάδα. Επιλέξαμε το τελευταίο, αλλά αυτό δεν λύνει το πρόβλημα. Και σίγουρα δεν είναι το σωστό μήνυμα για εταιρείες που θα θελήσουν στο μέλλον να επενδύσουν στον κλάδο αυτό. Κατανοώ απολύτως την αγωνία των πολιτών για τις υψηλές τιμές των καυσίμων. Η Ελλάδα, σε συνδυασμό ΕΦΚ – ΦΠΑ και λοιπών φόρων, πιθανότατα έχει την υψηλότερη φορολογία στην Ευρώπη. Συνεπώς, όταν η Επιτροπή Ανταγωνισμού πιστοποιεί ότι ο ανταγωνισμός σε επίπεδο εμπορίας είναι έντονος και τα περιθώρια κέρδους οριακά θετικά ή αρνητικά, προφανώς προβληματιζόμαστε γιατί η πολιτεία επιλέγει το πλαφόν σαν λύση. Το βέβαιο είναι ότι με τους υψηλούς φόρους κανένα πλαφόν δεν θα μειώσει τις τιμές. Εβδομήντα χρόνια η ελίν πορεύεται με αρχές και αξίες αδιαπραγμάτευτες και ζητάμε το αυτονόητο: ένα υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον, χωρίς αδικαιολόγητες κρατικές παρεμβάσεις.
– Ποια είναι τα επόμενα βήματα στον κλάδο της λιανικής αγοράς ηλεκτρισμού για την ελίν; Εκτιμάται ότι μπορεί να σταθεί αυτόνομα, χωρίς παρουσία και στον τομέα της παραγωγής, σε ένα περιβάλλον που γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστικό;
– Η αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι μια αγορά που διαμορφώνεται, εξελίσσεται, στην οποία η «ελίν» έγκαιρα επέλεξε να τοποθετηθεί. Στόχος της είναι να αποτελέσει για τον καταναλωτή, ο οποίος προσπαθεί με μεγάλη δυσκολία να κατανοήσει τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς, έναν αξιόπιστο σύμβουλο, παρέχοντας πολύ ανταγωνιστικές παροχές, που θα του επιτρέψει να επιλέξει το πρόγραμμα ενέργειας που ανταποκρίνεται στις δικές του ανάγκες. Είμαστε 70 χρόνια στην αγορά, ένας πολύ εύρωστος και αξιόπιστος ενεργειακός όμιλος, ο οποίος επί 7 δεκαετίες εξυπηρετεί τις ενεργειακές ανάγκες του πελάτη, με τον πιο φιλικό και άμεσο τρόπο. Στρατηγικά επιλέξαμε να κινηθούμε συντηρητικά, διότι η αγορά έχει στρεβλώσεις. Οπως για παράδειγμα, προκειμένου να καλυφθούν οι υπέρογκες απώλειες του δικτύου, ο ΔΕΔΔΗΕ απέστειλε τις οριστικές εκκαθαρίσεις στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας για το χρονικό διάστημα 2022-2023, όπου η συνολική επιβάρυνση, μόνο για το 2022, ανέρχεται στα 300.000.000 ευρώ. Λόγω του ότι έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι εκκαθαρίσεις στους πελάτες, το υπέρογκο αυτό ποσό θα επιβαρύνει αποκλειστικά τους προμηθευτές, ανατρέποντας τον επιχειρηματικό τους σχεδιασμό. Παρόμοιες στρεβλώσεις σε υποχρεώνουν να κινηθείς με πολύ προσεκτικά βήματα σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη που επιδιώκεις, τουλάχιστον ωσότου η αγορά λειτουργήσει με υγιείς επιχειρηματικούς κανόνες.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)