Όμως όπως επισημαίνει το Bloomberg, η επέκταση χιλιάδων ανεμογεννητριών στη Σουηδία τις τελευταίες δύο δεκαετίες σημαίνει ότι υπάρχει τόση ισχύς που οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας πέφτουν ολοένα και περισσότερο κάτω από το μηδέν, τόσο για ολόκληρες ημέρες όσο και για μεμονωμένες ώρες, και αναμένεται να παραμείνουν πολύ χαμηλές για χρόνια.
Η αναταραχή στην αγορά αποθαρρύνει τους επενδυτές να στηρίξουν νέα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη χώρα, καθώς οι χαμηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας προσφέρουν μικρή απόδοση. Οι αμφιβολίες αυξάνονται επίσης για το ποια θα είναι η ζήτηση στο μέλλον, καθώς ορισμένα πράσινα βιομηχανικά μεγάλα έργα στο βορρά καθυστερούν ή ακυρώνονται εντελώς.
Η Σουηδία, η οποία τερμάτισε το κύριο σύστημα επιδοτήσεων για νέα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πριν από τρία χρόνια, προσφέρει μια ματιά σε έναν κόσμο όπου οι επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια καθορίζονται μόνο από την τιμή της ενέργειας. Αυτό το κάνει να ξεχωρίζει στην Ευρώπη, όπου έθνη από το Ηνωμένο Βασίλειο έως τη Γαλλία και τη Γερμανία εξακολουθούν να προσφέρουν ποικίλα κίνητρα.
Εκτός από την πτώση των τιμών, η αιολική βιομηχανία της Σουηδίας αντιμετωπίζει ήδη εμπόδια - από το υψηλότερο κόστος τουρμπίνας και τα επιτόκια έως την αντιπολίτευση, δημοτικά και στρατιωτικά βέτο καθώς και άπιαστες συνδέσεις στο δίκτυο.
«Είναι σίγουρα μια δύσκολη κατάσταση», δήλωσε η Matilda Afzelius, διευθύνων σύμβουλος για τη σκανδιναβική περιοχή στην Renewable Energy Systems Holdings Ltd., η οποία αναπτύσσει έργα πράσινης ενέργειας σε περισσότερες από 20 χώρες σε όλο τον κόσμο. «Σίγουρα αντιμετωπίζουμε αντίθετους ανέμους, όλα είναι πολύ πιο αργά από ό,τι θα θέλαμε και θα περιμέναμε».
Η ηρεμία απειλεί τον φιλόδοξο στόχο της Σουηδίας να φτάσει τις καθαρές μηδενικές εκπομπές το 2045, νωρίτερα από τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα μέσα του αιώνα. Και δεν είναι μόνο η Σουηδία: Ένας παγκόσμιος στόχος για τριπλασιασμό της χωρητικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι το τέλος της δεκαετίας κινδυνεύει επειδή η ανάπτυξη των ανεμογεννητριών είναι πολύ αργή, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ).
Δεν έχει παραγγελθεί κανένας νέος στρόβιλος στη Σουηδία από το πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του βιομηχανικού ομίλου Svensk Vindenergi, τη μεγαλύτερη τέτοια έκταση σε δύο χρόνια. Τώρα χρειάζονται 8,5 χρόνια για να φέρει ένα αιολικό πάρκο στη Σουηδία από εφαρμογή σε λειτουργία, από 2,5 χρόνια το 2010, σύμφωνα με τον σύμβουλο Ernst & Young. Αυτό το εκτεταμένο χρονοδιάγραμμα δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για τους προγραμματιστές και τους επενδυτές, ειδικά σε μια αγορά όπου η ζήτηση για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνεται ραγδαία.
Καθώς η επανάσταση της πράσινης τεχνολογίας του έθνους κλυδωνίζεται, οι εκτιμήσεις για το πόσο θα αυξηθεί η ζήτηση ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των αναλυτών, αλλά η κυβέρνηση αναμένει ότι θα διπλασιαστεί τις επόμενες δύο δεκαετίες. Ένα πράγμα είναι σαφές, ότι περισσότερη αιολική ικανότητα θα είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του κύματος. Η εγκατεστημένη αιολική ισχύς της χώρας είναι η τέταρτη μεγαλύτερη στην ΕΕ, συνολικά περίπου 16.400 μεγαβάτ μέχρι το τέλος του περασμένου έτους.
Άλλες χώρες που εξακολουθούν να προσπαθούν να απελευθερωθουν από τον άνθρακα με τη βοήθεια επιδοτήσεων βασίζονται περισσότερο στα ορυκτά καύσιμα, τα οποία μεταφράζονται σε υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Για παράδειγμα, ο μέσος όρος των σκανδιναβικών ρυθμών φέτος είναι περίπου 36 € (37,90 $) τη μεγαβατώρα, ή το ήμισυ της γερμανικής, που είναι η μεγαλύτερη αγορά της Ευρώπης.
«Το χάσμα τιμών θα μπορούσε να διευρυνθεί περαιτέρω εάν η ζήτηση μείνει στάσιμη», δήλωσε ο Sigbjorn Seland, επικεφαλής αναλυτής της StormGeo AS στο Όσλο, ο οποίος παρακολουθεί την αγορά για περισσότερες από δύο δεκαετίες. «Οι τιμές θα μπορούσαν να είναι κοντά στο μηδέν για παρατεταμένες περιόδους» σε τμήματα της σκανδιναβικής αγοράς από το 2025 έως το 2027, είπε.
Ενώ οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και τα ταμεία που αγοράζουν αιολικά πάρκα επενδύουν σε πολύ μεγαλύτερο ορίζοντα από αυτόν, εξακολουθεί να είναι ένα ανησυχητικό σημάδι.
«Οι επενδυτές είναι φυσικά αρκετά νευρικοί κοιτάζοντας τι συνέβη στους Σκανδιναβούς, σκέφτονται, θα μπορούσε να συμβεί αλλού;» είπε ο Yinfan Zhang, διευθυντής στη σύμβουλο βιομηχανίας Baringa Partners. «Ένα παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η Ισπανία, όπου έχουμε πολλή ηλιακή ανάπτυξη και οι τιμές ενέργειας πιέζονται αρκετά χαμηλά».
Φρένο από δήμους
Το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, 12 από τα 16 νέα αιολικά έργα στη Σουηδία καταρρίφθηκαν από τοπικούς δήμους χρησιμοποιώντας δικαίωμα αρνησικυρίας, ενώ τρία από τα υπόλοιπα τέσσερα σταμάτησαν από τον στρατό, σύμφωνα με στοιχεία της Svensk Vindenergi.
«Από άποψη αδειοδότησης, είναι η πιο δύσκολη περίοδος από τότε που ξεκίνησα την επιχείρηση πριν από περισσότερα από 25 χρόνια», δήλωσε ο Afzelius της ΑΠΕ. "Οι αιτήσεις απλώς δεν περνούν."
Ως αποτέλεσμα, οι ΑΠΕ, καθώς και άλλοι προγραμματιστές στη Σουηδία, διαφοροποιούνται περισσότερο σε τεχνολογίες πέρα από την αιολική, συμπεριλαμβανομένων των ηλιακών, των μπαταριών και του υδρογόνου. Οι ΑΠΕ μόλις πούλησαν ένα έργο πράσινου αεροπορικού καυσίμου στη Σουηδία στη γερμανική διαχείριση περιουσιακών στοιχείων Prime Capital AG. «Τα πράγματα παίρνουν πολύ χρόνο στην επιχείρηση αιολικής ενέργειας. Πρέπει να κάνουμε μια πιο γρήγορη ανάκαμψη του κεφαλαίου μας μιλώντας απλά», είπε.
Ορισμένες χώρες που αντιμετώπισαν αντίθεση για τα χερσαία αιολικά έργα έχουν στρέψει τα μάτια τους στη θάλασσα. Παραδόξως, η Σουηδία δεν έχει σχεδόν καμία υπεράκτια αιολική εγκατάσταση παρά το γεγονός ότι έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή από όλες τις χώρες της Βαλτικής.
Τον περασμένο μήνα, η κυβέρνηση έριξε μια «βόμβα» όταν ακύρωσε 13 αιτήσεις για έργα στη Βαλτική Θάλασσα, λέγοντας ότι θα έβλαπταν την άμυνα του έθνους ενάντια στη Ρωσία. Αυτό ανάγκασε τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, συμπεριλαμβανομένου του γίγαντα αιολικής ενέργειας Orsted A/S, να επαναξιολογήσουν τις σουηδικές δραστηριότητές τους. Η γερμανική RWE AG και ακόμη και η παγκόσμια εταιρεία λιανικής επίπλων Ikea σχεδίαζαν επίσης να υποστηρίξουν υπεράκτια αιολικά έργα στα ύδατα της Βαλτικής της Σουηδίας.
«Ήμασταν αρκετά πεπεισμένοι ότι θα μπορούσαμε να βρούμε λύσεις για να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων και επίσης της κυβέρνησης, επειδή έχουμε αρκετές εμπειρίες σε άλλες χώρες της Βαλτικής Θάλασσας, όπως η Γερμανία, η Πολωνία και η Δανία, να συνεργαζόμαστε με τον στρατό και να βρίσκουμε αμοιβαία επωφελείς λύσεις. », είπε ο διευθύνων σύμβουλος της Orsted, Mads Nipper, στους δημοσιογράφους σε μια κλήση.
Νέα πυρηνικά
Μια περαιτέρω ανησυχία για την αιολική βιομηχανία είναι τα ανοδικά σχέδια της κυβέρνησης για νέα πυρηνικά. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν 40ετή σύμβαση με διαφορά τιμής ισοδύναμης με 70 ευρώ ανά μεγαβατώρα για την παραγωγή. Ακόμη και τα καλύτερα αιολικά έργα θα δυσκολευτούν να το ανταγωνιστούν.
Για τους νέους αντιδραστήρες, το οικονομικό κίνητρο για παραγωγή θα ήταν πολύ υψηλό ανεξάρτητα από την τιμή της αγοράς, δήλωσε ο Andreas Ivert, ανώτερος διευθυντής εταιρικής χρηματοδότησης στην EY.
«Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι χαμηλότερες τιμές ενέργειας, πιο συχνές αρνητικές τιμές και ένα περιβάλλον αγοράς όπου η αιολική και η ηλιακή ενέργεια ενδέχεται να δυσκολεύονται να ανταγωνιστούν την επιδοτούμενη πυρηνική παραγωγή», είπε.