Η 60ήμερη εκεχειρία που επετεύχθη, κατόπιν ενεργειών του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου (και βετεράνου των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων) Έιμος Χοκστάιν, μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου, αποτελεί οπωσδήποτε μία τομή στην ευρύτερη σύγκρουση που διαρκεί από τις 7 Οκτωβρίου 2023 και ενέπλεξε, με επιλογή της οργανώσεως Χεζμπολλάχ, και την Χώρα των Κέδρων κλιμακούμενη το τελευταίο δίμηνο με ισραηλινές χερσαίες επιχειρήσεις και καταστροφικούς βομβαρδισμούς.
Ωστόσο, είναι πολλά τα ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα ως προς λεπτές και καθοριστικές λεπτομέρειες της υλοποιήσεως της εν λόγω συμφωνίας, κυρίως όμως ως προς το μείζον: το αν δηλ. πέπρωται η εκεχειρία να τηρηθεί, πόσω μάλλον να παραταθεί πέραν του 60ημέρου, οπότε και θα έχει εισέλθει στον Λευκό Οίκο ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ήδη την Πέμπτη, πρώτη ημέρα της εκεχειρίας, Ισραήλ και Χεζμπολλάχ αντήλλαξαν κατηγορίες παραβιάσεώς της.
Στην πρώτη επίθεση μετά την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας τα ξημερώματα της Τετάρτης, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έπληξε μια εγκατάσταση που
χρησιμοποιούσε η Χεζμπολάχ για την αποθήκευση ρουκετών μεσαίου βεληνεκούς στον νότιο Λίβανο. Επιπλέον κατήγγειλε ότι ύποπτοι, ορισμένοι με οχήματα, έφτασαν σε πολλές περιοχές στη νότια ζώνη.
Από την πλευρά του, ο βουλευτής του σιιτκού κινήματος Χασάν Φαντλάλα κατηγόρησε το Ισραήλ ότι άνοιξαν πυρ κατά αμάχων που επέστρεφαν στα χωριά τους κατά μήκος των νότιων συνόρων του Λιβάνου με το Ισραήλ.
Λιβανικά κρατικά μέσα ενημέρωσης και πηγές ασφαλείας του Λιβάνου ανέφεραν ότι πυρά από ισραηλινά άρματα μάχης έπληξαν το πρωι της Πέμπτης έξι περιοχές εντός της συνοριακής λωρίδας, πλήττοντας τη Μάρκαμπα, την Ουαζάνι και την Κφαρσούμπα, τη Χιγιά, την Ταϊμπέ και αγροτικές πεδιάδες γύρω από τη Μαρζαγιούν. Όλες οι περιοχές βρίσκονται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τη Μπλε Γραμμή που οριοθετεί τα σύνορα μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ.
Ο ισραηλινός στρατός επέβαλλε για τις πρώτες 48 ώρες απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 5 το απόγευμα έως τις 7 το πρωί στον πληθυσμό του νοτίου Λιβάνου. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι έδωσε εντολή στον στρατό να μην επιτρέψει σε κατοίκους να επιστρέψουν στα χωριά του Λιβάνου κοντά στα σύνορα.
Σύμφωνα με τους όρους της κατάπαυσης του πυρός, οι ισραηλινές δυνάμεις μπορεί να χρειαστούν έως και 60 ημέρες για να αποσυρθούν από τον νότιο Λίβανο, αλλά με βάση τη συμφωνία καμία πλευρά δεν επιτρέπει να εξαπολύσει επιθετικές επιχειρήσεις.
Το βέβαιο πάντως είναι ότι οι εκτοπισθέντες κάτοικοι του νοτίου Λιβάνου άρχισαν από την πρώτη στιγμή να επιστρέφουν στις εστίες του, κάποιοι κρατώντας σημαίες της Χεζμπολλάχ, γεγονός το οποίο υποδηλώνει υψηλό φρόνημα. Αντιθέτως, οι τουλάχιστον 60.000 εσωτερικά εκτοπισμένοι κάτοικοι του βορείου Ισραήλ διαμηνύουν δια των δημοτικών αρχόντων τους ότι δεν αισθάνονται αρκούντως ασφαλείς για να επιστρέψουν. Προφανώς η τύχη των δύο αυτών πληθυσμιακών ομάδων πρόκειται να μπεί σε ένα ιδιόμορφο "ζύγι".
Ωστόσο, το περιβάλλον Χόκστιν όχι απλώς αισιοδοξεί αλλά φαίνεται ότι τρέφει φιλοδοξίες για ευρύτερες και μονιμότερες αλλαγές στο πολιτικό τοπίο του Λιβάνου, με "αποκατάσταση της κυριαρχίας" της χώρας, ήτοι με κλείσιμο της 40ετούς δεσπόζουσας παρουσίας της Χεζμπολλάχ. Διόλου τυχαία, το λιβανικό κοινοβούλιο πρόκειται να συνεδριάσει στις αρχές Ιανουαρίου για την πλήρωση της (κενής εδώ και δύο έτη, λόγω βέτο της Χεζμπολλάχ) θέσεως του προέδρου της Δημοκρατίας, για την οποία φέρεται να προορίζεται ο αρχηγός του στρατού, στρατηγός Άουν, ο οποίος έχει την εμπιστοσύνη των ΗΠΑ. Επιπλέον το κείμενο του σχεδίου Χοκστάιν αναφέρει ότι μόνο οι κρατικές δυνάμεις (στρατός, αστυνομία, κ.ο.κ) θα δύνανται εφεξής να φέρουν όπλα στο σύνολο του Λιβάνου.
Η Χεζμπολάχ όμως διαμηνύει ότι οι μαχητές της "παραμένουν πλήρως εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν τους σκοπούς και τις επιθέσεις του ισραηλινού εχθρού" και ότι οι δυνάμεις της θα παρακολουθούν την αποχώρηση του Ισραήλ από τον Λίβανο "με το χέρι στη σκανδάλη".
Όπως και αν έχει, η αποδοχή από όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές του “σχεδίου Χοκστάιν” κατέστη δυνατή επειδή και οι δύο πλευρές βρέθηκαν, με διαφορετικό τρόπο η καθεμία, σε θέση αδυναμίας. Το μεν Ισραήλ χρειαζόταν, όπως δήλωσε και ο πρωθυπουργός του Βενιαμίν Νετανιάχου, μιαν ανάπαυλα, δεδομένων των προβληματικών επιδόσεών του στις χερσαίες επιχειρήσεις και των απωλειών από τις οποίες αυτές συνοδεύθηκαν, εν μέσω θολού στρατηγικού ορίζοντα. Η δε Χεζμπολλάχ, που είδε να χάνεται σχεδόν όλη η ιδρυτική γενιά της ηγεσίας της, είχε φθάσει στα όρια των αντοχών της, όχι τόσο από επιχειρησιακή άποψη (αφού μέχρι και την τελευταία στιγμή ήταν ικανή για σειρά πληγμάτων βαθιά στην ισραηλινή επικράτεια), όσο από την άποψη της συνοχής της κοινωνίας του Λιβάνου, που πλήρωνε βαρύ τίμημα για τις επιλογές της σιιτικής οργάνωσης. Όπως είχε διαφανεί εδώ και αρκετό καιρό από τις δηλώσεις του νέου ηγέτη της Χεζμπολλάχ Ναϊμ Κάσσεμ, η εκεχειρία στο “βόρειο μέτωπο” του Ισραήλ προκύπτει αποσυνδεδεμένη από μία κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, προς υποστήριξη της οποίας μπήκε και ο Λίβανος σε αυτή την περιπέτεια. Από αυτή την άποψη, το Ισραήλ καταγράφει μιαν επιτυχία. Ωστόσο, η ίδια η Χαμάς (αλλά και το Ιράν που μάλλον ενθάρρυνε την Χεζμπολλάχ να προσχωρήσει στην εκεχειρία) χαιρέτισε την κατάπαυση του πυρός, προκειμένου να αποσείσει την εντύπωση ότι “προδίδεται” από τους αδελφούς εν όπλοις.
Αντιθέτως, τηλεοπτική δημοσκόπηση φέρει τους Ισραηλινούς πολίτες να κρίνουν σε ποσοστό 61% ότι η χώρα τους δεν νίκησε τη Χεζμπολλάχ. Αντιλαμβάνονται όλοι αυτοί διαισθητικά την εγκυρότητα της φράσης που αποδίδεται στον Χένρι Κίσσινγκερ ότι “ένας τακτικός στρατός χάνει όσο δεν κερδίζει και ένας αντάρτικος στρατός κερδίζει όσο δεν χάνει”.
H δήλωσις του Νετανιάχου ότι πλέον θα επικεντρωθεί στην ιρανική απειλή, συνοδευόμενη και από προειδοποιήσεις προς τον Άσαντ της Συρίας ότι “παίζει με τη φωτιά”, είναι αρκούντως ανησυχητική, ενώ δεν πρέπει να λησμονούμε ότι εκκρεμεί η υλοποίησις της επιχείρησης “Αληθής Υπόσχεση 3”, ήτοι των αντιποίνων του Ιράν στο Ισραήλ. Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί αν το πάγωμα του λιβανικού μετώπου απλώς λύνει τα χέρια των δύο αυτών πλευρών να αναμετρηθούν άμεσα ή εντάσσεται σε κάποια γενικότερη εκτόνωση.
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ της Κυριακής», 01/12/2024)