Πρόκειται για χρηματοδοτικό εργαλείο, ύψους 2 δισ. περίπου, το οποίο με μόχλευση μπορεί να υπερβεί και τα 4 δισ., και το οποίο κατά τον υπουργό κ. Σκυλακάκη είναι για τα νησιά σημαντικότερο από ό,τι το Ταμείο Ανάκαμψης για το σύνολο της χώρας. Τα 2 δισ. θα προέλθουν από την εκποίηση 25 εκατ. δικαιωμάτων CO2, τα οποία συνεπώς είναι και η βάση δημιουργίας του Ταμείου και τα οποία χορηγήθηκαν στη χώρα μας από την Ε.Ε. το 2017 με ενέργειες της ΔΕΗ και τη στήριξη της κυβέρνησης. Συγκεκριμένα:
Στις 24-25 Οκτωβρίου 2014 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις, προκειμένου να διευκολυνθούν για την ενεργειακή μετάβαση οι φτωχότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες ήταν εξαρτημένες από στερεά καύσιμα, κατέληξε στη χορήγηση σε αυτές για τη δεκαετία 2020-2030 δωρεάν δικαιωμάτων CO2 για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Κριτήριο καθορίστηκε ομόφωνα να έχουν ΑΕΠ χαμηλότερο του 60% του μέσου κοινοτικού με έτος αναφοράς το 2013, το οποίο ωστόσο δεν πληρούσε η χώρα μας καθώς το 2013 το ΑΕΠ της ήταν στο 61,5% του μέσου κοινοτικού. Ετσι η Ελλάδα εξαιρέθηκε από αυτό το ευεργέτημα.
Πρόκειται για μεγάλη αστοχία των τότε κυβερνώντων, καθώς η ηλεκτρική παραγωγή από λιγνίτες και φυσικό αέριο επιβαρύνθηκε λόγω των δικαιωμάτων υπέρμετρα, πράγμα που το έχουμε βιώσει και το βιώνουμε με τον πλέον επώδυνο τρόπο. Προστίθεται ότι το 2014 είχε ήδη συναφθεί με τις ευλογίες της κυβέρνησης η σύμβαση κατασκευής της Πτολεμαΐδας 5, λιγνιτικής μονάδας προϋπολογισμού 1,4 δισ., επένδυση η οποία στην ουσία με την εξαίρεση της χώρας μας υπονομεύθηκε. Με δωρεάν δικαιώματα, τη διετία 2021-2023 με την εκτίναξη των τιμών φυσικού αερίου, θα είχαμε εξοικονομήσει πάνω από 2-3 δισ., και μάλιστα με αντίστοιχη ελάφρυνση του εμπορικού μας ισοζυγίου, σήμερα δε η χονδρική τιμή θα ήταν σαφώς χαμηλότερη από τα τρέχοντα επίπεδα.
Με την ανάληψη των καθηκόντων μας στη διοίκηση της ΔΕΗ τον Απρίλιο του 2015 αποδυθήκαμε σε έντονη και συστηματική δραστηριότητα για να λάβει και η χώρα μας το ευεργέτημα των δωρεάν δικαιωμάτων CO2. Ειδικότερα και προκειμένου να μη θιγεί η βάση της απόφασης του Ε.Σ. στοχεύσαμε να αλλάξει το έτος αναφοράς και αντί του 2013 να ληφθεί το 2014, οπότε το ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν στο 59,5% του μέσου κοινοτικού.
Ετσι, με την υποστήριξη εξειδικευμένου οίκου διαμορφώσαμε τον στόχο μας, εμπλουτίσαμε την επιχειρηματολογία μας και την προσαρμόσαμε στα κοινοτικά δεδομένα, αναδείξαμε το θέμα με διάφορες δράσεις, οικοδομήσαμε συμμαχίες, και βέβαια αποκαταστήσαμε ουσιαστική επικοινωνία με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και φορείς.
Μεριμνήσαμε για την ευαισθητοποίηση και την ενεργοποίηση των Ελλήνων ευρωβουλευτών, τους οποίους ενημερώσαμε αναλυτικά σε συνάντηση που οργανώσαμε στο πανεπιστήμιο στις 8 Οκτωβρίου 2015, και με τους οποίους έκτοτε είχαμε ουσιαστική συνεργασία. Τελικά σημειώσαμε μια πρώτη μεγάλη επιτυχία, καθώς στις 15 Φεβρουαρίου 2017 (ημέρα αναγόρευσης του επιτρόπου Μοσκοβισί σε επίτιμο διδάκτορα του πανεπιστημίου) το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε τη θέση μας για έτος βάσης το 2014 (amendment 16 Ε.Κ.) με πλειοψηφία 374 έναντι 279.
Ως διοίκηση της ΔΕΗ ευχαριστήσαμε δημόσια όλους τους Ελληνες ευρωβουλευτές, και ονομαστικά, κατά αλφαβητική σειρά, τους κ.κ. Ανδρουλάκη, Μαριά, Παπαδημούλη και Σπυράκη, οι οποίοι ανέπτυξαν ξεχωριστή δραστηριότητα στις ευρωομάδες όπου ανήκαν.
Ωστόσο, σε αντίθεση με το Ευρωκοινοβούλιο, στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος που επακολούθησε υπήρξε κάθετη άρνηση ικανοποίησης του αιτήματός μας, παρά την αντίρρηση του υφυπουργού κ. Φάμελλου. Κατόπιν τούτου η υπόθεση οδηγήθηκε σύμφωνα με την πάγια διαδικασία στον τρίλογο, δηλαδή σε διαβούλευση – διαπραγμάτευση των τριών μερών: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Συμβούλιο Υπουργών, Ευρωκοινοβούλιο. Μέσω του τριλόγου αποφασίστηκε αντί της πλήρους ικανοποίησης του αιτήματός μας η χορήγηση στην Ελλάδα 25 εκατ. δωρεάν δικαιωμάτων CO2 για την απανθρακοποίηση των νησιών.
Σε κάθε περίπτωση επρόκειτο αναμφίβολα για μεγάλη επιτυχία, η οποία σημειώθηκε παρά τις εξαιρετικά δυσοίωνες προβλέψεις. Χαρακτηριστικά η τότε επικεφαλής της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες τον Ιούνιο του 2015 μας δήλωσε κατηγορηματικά ότι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου δεν μπορεί να αλλάξει, πολύ δε περισσότερο που ως χώρα είχαμε εργαστεί για πολλούς μήνες στην αντίθετη κατεύθυνση από το τωρινό μας αίτημα, όπως μας είπε.
Σε συνέχεια αυτής της έκβασης συστήσαμε στη ΔΕΗ ειδική υπηρεσιακή μονάδα στάθμης κλάδου (υποδιεύθυνσης), με αποστολή τη μελέτη και διαμόρφωση επιχειρησιακού σχεδίου αξιοποίησης των κονδυλίων που θα προκύψουν.
Αυτή είναι η ιστορία της απόκτησης των 25 εκατ. δωρεάν δικαιωμάτων CO2 από τη χώρα μας, συνεπεία της οποίας προέκυψε σήμερα το επίτευγμα, κατά την κ. Σδούκου, του Ταμείου Απανθρακοποίησης των Νησιών. Βεβαίως κατά τα ειωθότα οι κυβερνητικοί παράγοντες την αποσιωπούν. Η ιστορία αρχίζει επί των ημερών τους. Από την αξιωματική αντιπολίτευση επιχειρείται η οικειοποίηση. Καθόλου ασυνήθιστο. Η ιστορία όμως ούτε παραγράφεται ούτε ξαναγράφεται. Και αναφέρει όχι επιτυχίες, αλλά τις μεγάλες ευθύνες και των δύο για την αστοχία του 2014, τις οποίες ουδέποτε ανέλαβαν.
Από την πλευρά μας είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που η χώρα μας έχει στη διάθεσή της αυτά τα σημαντικά κονδύλια και ευελπιστούμε ότι θα αξιοποιηθούν ουσιαστικά για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στα νησιά και προς όφελος της οικονομίας μας. Ο λόγος στους ίδιους τους νησιώτες.
*Ο κ. Μανώλης Παναγιωτάκης είναι πρώην πρόεδρος της ΔΕΗ.
Πηγή: Η Καθημερινή