Γιατί οι Τούρκοι Βιάστηκαν να Πανηγυρίσουν για τις εξελίξεις στη Συρία

Γιατί οι Τούρκοι Βιάστηκαν να Πανηγυρίσουν για τις εξελίξεις στη Συρία
της Μύρνας Νικολαΐδου
Τετ, 18 Δεκεμβρίου 2024 - 08:00

Μπορεί τα τουρκικά ΜΜΕ να πανηγυρίζουν για τα εγκωμιαστικά σχόλια του Τραμπ απέναντι στην Τουρκία και τον ίδιο τον Ερντογάν, ξεχνούν ωστόσο τι έχει συμβεί στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. Πράγματι ο εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «είναι ένας πολύ έξυπνος άνθρωπος» ενώ αναφερόμενος στο οθωμανικό παρελθόν της χώρας, που περιλάμβανε τον έλεγχο της σύγχρονης Συρίας, τόνισε «το ήθελαν εδώ και πολλά χρόνια, και τώρα αυτός το πήρε». Ανέφερε δε ότι «η Τουρκία προέβη σε μία εχθρική

 

κατάληψη χωρίς να χαθούν πολλές ανθρώπινες ζωές» και συμπλήρωσε πως «αυτή τη στιγμή, στη Συρία, ξέρετε, υπάρχουν πολλά αόριστα … Νομίζω ότι η Τουρκία θα κρατήσει το κλειδί». Βεβαίως ο Τραμπ έχει μιλήσει και στο παρελθόν με εγκωμιαστικά λόγια για τον Ερντογάν. Ήταν ο ίδιος ωστόσο που επέβαλε οικονομικές κυρώσεις στην τουρκική αμυντική βιομηχανία και εκπαραθύρωσε την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35. Ήταν ο ίδιος που παρ ολίγον να οδηγήσει στην διάλυση της τουρκικής λίρας απαιτώντας την αποφυλάκιση του πάστορα Μπράνσον. Παρα ταύτα αν και τα εγκώμια Τραμπ προς τον Ερντογάν είναι άνευ ουσίας, η Τουρκία είναι πράγματι από τους παίκτες που θα καθορίσουν την επόμενη ημέρα στην Συρία. Αλλά δεν είναι ο μόνος.  Ούτε το έργο της Άγκυρας θα είναι εύκολο.

Πρώτον θα πρέπει να έρθει σε κάποια συνεννόηση με το Ισραήλ που έχει δείξει ότι δεν αστειεύεται αλλά να βρει και την χρυσή τομή με τους Κούρδους. Κι αν τα πρώτα αποτελέσματα για τους Κούρδους στο πεδίο είναι αποθαρρυντικά, καθώς εκδιώχθηκαν από την κομβική πόλη Μανμπίτζ αλλά και από τη Ντειρ αλ Ζορ, την οποία κατέλαβαν προσωρινά, το «ανακάτεμα της τράπουλας» στο συριακό τραπέζι, μπορεί να τους προσφέρει νέους συμμάχους, όπως το  Ισραήλ αλλά και να ενισχύσει το ενδιαφέρον και των ΗΠΑ  για την περιοχή, δεδομένου ότι ο Τραμπ έχει στενές σχέσεις με τον Νετανιάχου, ενώ το 2017 είχε αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Παράλληλα  δημιουργείται ένα σημαντικό κενό εξουσίας με την αποχώρηση της Ρωσίας αλλά και την αποδυνάμωση του Ιράν. To  μείζον λοιπόν ερώτημα εν προκειμένω είναι αν οι ΗΠΑ θα εμποδίσουν τα σχέδια του Ερντογάν για την εκδίωξη των Κούρδων από την Συρία – ειδικά τώρα που φημολογείται ότι ετοιμάζει χερσαία επίθεση--και κυρίως αν οι εξελίξεις θα συμβάλλουν  στην καλλιέργεια του εδάφους για την δημιουργία του μεγάλου Κουρδιστάν, το οποίο περιλαμβάνει κομμάτια από την Τουρκία, την Συρία, το Ιράκ και το Ιράν.

Η αλήθεια είναι ότι η δημιουργία κουρδικού κράτους είναι προς το συμφέρον της Δύσης. Ένα νέο Κουρδικό κράτος θα μπορούσε να προσφέρει στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ μια στρατηγική βάση στη Μέση Ανατολή, ιδίως σε μια περιοχή όπου ο σιιτικός άξονας, με πρωταγωνιστές το Ιράν – αν και αποδυναμωμένος επί της παρούσης-  έχει αποκτήσει  σημαντική επιρροή. Παράλληλα θα αποτελέσει εμπόδιο στα νεοοθωμανικά σχέδια του Ερντογάν, που επεκτείνονται και στην Συρία. Και ουδείς θα επιθυμούσε η Τουρκία να πάρει τον απόλυτο έλεγχο της περιοχής. Οι συμμαχίες της Τουρκίας με ισλαμιστικές ομάδες όπως η HTS και η Μουσουλμανική Αδελφότητα θεωρούνται σοβαρή απειλή από το Ισραήλ και τις συντηρητικές μοναρχίες του Κόλπου. 

Οι συγκρουόμενες φιλοδοξίες του Ερντογάν και του Νετανιάχου θα μπορούσαν να συγκρουστούν στη Συρία, η οποία γίνεται ταυτόχρονα πεδίο μάχης για ανταγωνιστικές περιφερειακές δυνάμεις επειδή η Σαουδική Αραβία και οι χώρες του Κόλπου έχουν επίσης  συμφέροντα στην περιοχή. Οι Σαουδάραβες και τα κράτη του Κόλπου πιθανότατα αισθάνονται πιο άμεσα απειλούμενοι από τις ισλαμιστικές συμμαχίες της Τουρκίας παρά από τις εδαφικές φιλοδοξίες του Ισραήλ. Αλλά η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα έχει τρομοκρατήσει μεγάλο μέρος του αραβικού κόσμου και μια συμμαχία του Ριάντ με το Τελ Αβίβ θα ήταν προβληματική στην τωρινή συγκυρία, ιδιαίτερα όσο οι Ισραηλινοί απορρίπτουν οποιαδήποτε προοπτική για λύση δύο κρατών με τους Παλαιστίνιους. Ωστόσο όπως έδειξαν οι συμφωνίες του Αβραάμ που υπεγράφησαν επί Τραμπ, οι σχέσεις του Ισράηλ με τους Άραβες μπορούν να εξομαλυνθούν, ενώ αντιθέτως οι σχέσεις Άγκυρας-Τελ Αβίβ έχουν πάρει και πάλι την κατιούσα χωρίς να προβλέπεται επιστροφή. Και αυτό διότι πλέον το διακύβευμα είναι τεράστιο και συνοψίζεται στο εξής: το ποιός  θα κάνει κουμάντο στην περιοχή. Εντούτοις, δεν αποκλείεται να βρεθεί η «χρυσή τομή» όπου Τουρκία και Ισραήλ θα αποκομίσουν οφέλη. Σε αντίθεση με την Ελλάδα, που ως θεατής των εξελίξεων ενδέχεται να μπει σε περιπέτειες.