σύμφωνα με το Κέντρο Κάρτερ, και άφησε μια πολυδιάστατη ενεργειακή κληρονομιά.
Από τη μία πλευρά, ο Κάρτερ παραμένει ήρωας για τους οικολόγους, αφού έγινε ένας από τους πρώτους προέδρους που εξέτασε την κλιματική αλλαγή, προχώρησε στην προστασία τεράστιων εκτάσεων της άγριας φύσης της Αλάσκας και χρησιμοποίησε την κυβερνητική εξουσία για να δώσει ώθηση στη δημιουργία του ηλιακού τομέα.
Αλλά ο Δημοκρατικός πολιτικός υπερασπίστηκε επίσης τα ορυκτά καύσιμα. Πίεσε για την απορρύθμιση της ενέργειας και βοήθησε στην αύξηση της παραγωγής άνθρακα και πετρελαίου. Βοήθησε επίσης στη δημιουργία του πλαισίου για την έκρηξη του φυσικού αερίου που ακολούθησε τη θητεία του.
«Ήταν μια μικτή εποχή», σημειώνει ο Jay Hakes, ιστορικός της ενέργειας και πρώην διευθυντής της Προεδρικής Βιβλιοθήκης του Τζίμι Κάρτερ.
Ο Κάρτερ υπέγραψε τόσο την Εθνική Ενεργειακή Πράξη του 1978 όσο και την Πράξη Ενεργειακής Ασφάλειας του 1980: δύο νόμους που οι ιστορικοί θεωρούν ότι αποτελούν καίριες στιγμές στην ενεργειακή ιστορία των ΗΠΑ. Οι νόμοι αυτοί, μεταξύ άλλων, αναπροσανατολίζουν τη σχέση της κυβέρνησης με την ενεργειακή βιομηχανία με διατάξεις που απελευθέρωσαν την πώληση φυσικού αερίου, ενθάρρυναν τη μεταφορά ενέργειας σε ολόκληρη τη χώρα και ενθάρρυναν τη χρήση μη ορυκτών καυσίμων.
Ο Κάρτερ υπέγραψε επίσης έναν φόρο απροσδόκητων κερδών για τις πετρελαϊκές εταιρείες, ο οποίος του απέφερε την έχθρα γενεών στελεχών πετρελαϊκών εταιρειών. Αλλά ακόμη και αυτό είχε μια ανάμεικτη κληρονομιά. Όπως σημειώνει ο Hakes «κάποια από αυτά τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη της τεχνολογίας fracking», ενώ, ταυτόχρονα, «πολλά πήγαν στην ηλιακή ενέργεια».
Ένας «γνήσιος περιβαλλοντολόγος
Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Κάρτερ εκφώνησε έναν τηλεοπτικό λόγο όπου δήλωσε ότι η ενεργειακή κρίση είναι το «ηθικό ισοδύναμο του πολέμου». Οι ενέργειές του κατά τους επόμενους μήνες περιλάμβαναν το να κάνει σχεδόν ό,τι μπορούσε για να ενθαρρύνει την καθαρή ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της περίφημης εγκατάστασης ηλιακών συλλεκτών στον Λευκό Οίκο.
«Ήταν ένας γνήσιος οικολόγος», προσθέτει ο Κάι Μπερντ, συγγραφέας της βιογραφίας του Κάρτερ με τίτλο The Outlier: The Unfinished Presidency of Jimmy Carter. Ο Μπερντ εξηγεί ότι η περιβαλλοντική εστίαση του Κάρτερ ξεκινά από την εποχή που ήταν κυβερνήτης της Τζόρτζια και την εποχή που δούλευε στη γη ως αγρότης φυστικιών. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Κάρτερ όχι μόνο χρηματοδότησε την ηλιακή έρευνα αλλά και διόρισε ακτιβιστές του κλίματος σε εξέχουσες θέσεις στην EPA και σε άλλες υπηρεσίες.
Αυτοί οι διορισμοί συχνά προτείνονταν στον Κάρτερ από τον Ραλφ Νάντερ. Ο διάσημος αριστερός ακτιβιστής είχε μια σχέση με τον Κάρτερ που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1970, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια αγώνων σόφτμπολ στη γενέτειρα του Κάρτερ, το Πλέινς της Τζόρτζια.
Ο Nάντερ ανέλαβε το ρόλο του διαιτητή και φαίνεται σε φωτογραφίες να καλεί τις μπάλες και τα στράικ, ενώ φορούσε επαγγελματικό κοστούμι. Ο Μπερντ σημείωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ότι έπεσε πάνω στον Nάντερ πριν από μερικά χρόνια λέγοντας ότι ο διάσημος ακτιβιστής αισθάνθηκε ότι «δεν είχαμε συνειδητοποιήσει τι ευκαιρία είχαμε με τον Κάρτερ».
Ο Χέικς σημειώνει επίσης ότι διάφορα νομοσχέδια που υπέγραψε ο Κάρτερ ως νόμο υπερτροφοδότησαν τις προσπάθειες για την ηλιακή ενέργεια στο Υπουργείο Ενέργειας - μια υπηρεσία που επίσης δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του Κάρτερ - και «θα έλεγα ότι μας έδωσε τουλάχιστον 10 χρόνια για την κλιματική αλλαγή».
Μια προσέγγιση που επικεντρώθηκε επίσης στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο
Οι ενεργειακές πολιτικές που θέσπισε ο Κάρτερ διαμόρφωσαν επίσης τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, όπου απέχει πολύ από το να είναι ένας αμιγώς πράσινος πρόεδρος με τα σημερινά δεδομένα.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του Κάρτερ, η κυβέρνηση και η βιομηχανία αντιμετώπιζαν τότε διπλή πετρελαϊκή κρίση. Το 1973 υπήρξε το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου, ακολουθούμενο από μια ενεργειακή κρίση που συνδέθηκε με την ιρανική επανάσταση το 1979, ενώ ο Κάρτερ ήταν στην εξουσία.
Η απάντηση των ΗΠΑ στην απειλή ήταν μια ενεργειακή προσέγγιση «όλων των παραπάνω», η οποία ξεκίνησε υπό τους προέδρους Ρίτσαρντ Νίξον και Τζέραλντ Φορντ, αλλά τέθηκε σε εφαρμογή σε μεγάλο βαθμό από τον Κάρτερ. Οι κινήσεις αυτές δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για μεγαλύτερη ενεργειακή ανάπτυξη των ΗΠΑ, ιδίως στο φυσικό αέριο, και μείωσαν στο μισό τις εισαγωγές αργού πετρελαίου της Αμερικής μεταξύ 1979 και 1983.
Ο Κάρτερ «σταδιακά απορύθμισε την τιμή του φυσικού αερίου και αυτό θα οδηγούσε τελικά στη βιομηχανία μας για το fracking, η οποία οδήγησε στην ενεργειακή ανεξαρτησία» δήλωσε ο Μπερντ.
Ο Κάρτερ υποστήριξε επίσης μια ενεργειακή προσέγγιση που περιελάμβανε την ανάπτυξη πιο βρώμικων μορφών ενέργειας, όπως ο άνθρακας.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας του ομιλίας για την κατάσταση της Ένωσης, κάλεσε την Αμερική να «στηριχθεί και να ενθαρρύνει πολλαπλές μορφές παραγωγής ενέργειας» απαριθμώντας ως επιλογές τον άνθρακα, το αργό πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, την ηλιακή ενέργεια, τα πυρηνικά και τα συνθετικά καύσιμα και προσθέτοντας ότι «το πλαίσιο που τέθηκε σε εφαρμογή τα τελευταία τέσσερα χρόνια θα μας επιτρέψει να το κάνουμε αυτό».
Ίσως το πιο εμβληματικό παράδειγμα της διαφοροποιημένης ενεργειακής κληρονομιάς του Κάρτερ είναι στην Αλάσκα, όπου προστάτευσε περισσότερα από 150 εκατομμύρια στρέμματα γης από την ανάπτυξη, γεγονός που τον έκανε ήρωα για τους οικολόγους. Αλλά ο Κάρτερ άνοιξε επίσης την πόρτα, μέσω ενός νόμου του 1980, για γεωτρήσεις στο Εθνικό Καταφύγιο Άγριας Ζωής της Αρκτικής.
Αυτή η τελευταία κίνηση έδωσε το έναυσμα για τον επί δεκαετίες αγώνα για αυτή την άγρια φύση, ο οποίος συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Ο Κάρτερ επικεντρωνόταν επίσης συχνά στις προσπάθειες να κάνει τους Αμερικανούς να εφαρμόσουν την πρακτική της εξοικονόμησης ενέργειας.
Έγινε συνώνυμο με ένα πουλόβερ που φορούσε σε μια ομιλία του προς το έθνος, μόλις λίγες εβδομάδες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Η κίνηση αυτή ήταν στην πραγματικότητα μια προσπάθεια να επικαλεστεί τον Φραγκλίνο Ρούσβελτ και όχι να κάνει ένα σχόλιο για την ενέργεια, αλλά η εικόνα έγινε ευρέως γνωστή - και χλευασμένη από τους πολιτικούς του αντιπάλους - ως στενογραφία για την προσέγγισή του.
Η κληρονομιά του Κάρτερ από αυτή την άποψη ήταν βραχύβια.
Ο Χέικς θυμήθηκε πρόσφατα μια χαρακτηριστική στιγμή κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Υπουργείο Ενέργειας τη δεκαετία του 1990 υπό τον τότε Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης ανώτερων στελεχών, λέει ότι όταν χρησιμοποίησε τον όρο εξοικονόμηση (αγαπημένος όρος του Κάρτερ) «και με διόρθωσαν: δεν χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη, λέμε “αποδοτικότητα”», είπε ότι του είπαν.
«Νομίζω ότι αυτό είναι το μάλλον θλιβερό μέρος της ιστορίας», πρόσθεσε σχετικά με αυτή την πτυχή της ενεργειακής κληρονομιάς του Κάρτερ .
Πράγματι, οι προεδρικές εκκλήσεις προς τους Αμερικανούς να κάνουν θυσίες - ένα κοινό ρεφρέν από τον Κάρτερ καθώς και από τους προκατόχους του - δεν έχει επαναληφθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Η περίφημη ομιλία του Κάρτερ για την «κακοδαιμονία» περιελάμβανε εκκλήσεις για όρια σε ό,τι πρέπει να καταναλώνουν οι Αμερικανοί, αλλά έχει γίνει και η αιτία για την προεδρική αποτυχία.
«Κανένας πολιτικός από τότε, και σίγουρα όχι ο Μπάιντεν, δεν έχει εκφωνήσει μια τέτοια ομιλία», σημείωσε ο Μπερντ. «Όλα αφορούσαν τα όρια».
Πρόκειται για μια μεγάλη απώλεια για τη χώρα, υποστηρίζει ο Hakes, σημειώνοντας ότι οι αμερικανικές προσπάθειες για τη διατήρηση του περιβάλλοντος τη δεκαετία του 1970 ήταν εντυπωσιακά επιτυχημένες. Η μείωση κατά 50% των εισαγωγών πετρελαίου μετά τη θητεία του Κάρτερ οφείλεται, λέει, όχι τόσο στην αύξηση της παραγωγής όσο στις ευρείες προσπάθειες διατήρησης.
Όπως το έθεσε ο ίδιος ο Κάρτερ κατά την αποχαιρετιστήρια ομιλία του «ζούμε σε μια εποχή μετάβασης, μια ανήσυχη εποχή που είναι πιθανό να διαρκέσει για το υπόλοιπο αυτού του αιώνα», προσθέτοντας σωστά την πρόβλεψη ότι ο ανταγωνισμός για τους σπάνιους ενεργειακούς πόρους θα ήταν ένα θέμα που θα ξεπερνούσε για πολύ τη θητεία του στην Ουάσινγκτον.
* Από finance.yahoo.com