μετά τη συνάντηση που είχαν στην Αθήνα, στις 27 Δεκεμβρίου η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας με τον Υπουργό Ενέργειας Εμπορίου και Βιομηχανίας, της Κύπρου, εκπρόσωποι του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας καθώς και στελέχη του ΑΔΜΗΕ.
Στη συνάντηση συζητήθηκαν όλα τα θέματα που ενδιαφέρουν τις δύο πλευρές, με έμφαση τα όσα έθιξε με επιστολή της στην αρχή του περασμένου μήνα η κυπριακή πλευρά, αναφορικά με τις αλλαγές που ζητά να υπάρξουν στη συμφωνία παραχώρησης και είχαν τεθεί υπόψη της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ) σχετικά με την συμμετοχή της με το ποσό των 100 εκατ. ευρώ στο έργο.
Όπως έγινε γνωστό, στη συνάντηση υπήρξε πνεύμα «καλής θέλησης και συνεργασίας», με την ελληνική πλευρά να αποσαφηνίζει στους εκπροσώπους της Κυπριακής Δημοκρατίας τις λεπτομέρειες του πώς και πότε ο GSI θα αποκτήσει την πλήρη κυριότητα των στοιχείων ενεργητικού του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα.
Τονίστηκε ότι το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι ο Great Sea Interconnector να καταστεί πιστοποιημένος Διαχειριστής, όπως προβλέπει το ευρωπαϊκό δίκαιο, που σημαίνει ότι οφείλει να διαθέτει καθορισμένη δομή μετοχικού κεφαλαίου και μετόχους, και από τις δύο ενδιαφερόμενες πλευρές, Ελλάδας-Κύπρου, προκειμένου να γίνει δυνατή, σε δεύτερο στάδιο, η μεταφορά των πάγιων ενεργητικών του έργου.
Προϋπόθεση για να συμβεί αυτό θα είναι, μεταξύ άλλων, η όλη διαδικασία να γίνει γραπτώς γνωστή στην Λευκωσία από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με τους νέους όρους που θα προκύψουν να αποτυπώνονται στη νέα συμφωνία παραχώρησης που θα αποσταλεί στην ΡΑΕΚ για να αποσταλούν, στη συνέχεια, προς έλεγχο από τον νομικό σύμβουλο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον αμερικανικό Οίκο, Curtis, Mallet-Prevost, Colt and Mosle LLP.
Εφόσον όλα προχωρήσουν κανονικά και σύμφωνα με το πρόγραμμα, η Λευκωσία θα ανακοινώσει επίσημα τη συμμετοχή της στο έργο, κάτι που εκτιμάται ότι μπορεί να συμβεί έως το τέλος του μήνα που διανύουμε.
Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γιώργος Παπαναστασίου, είχε δηλώσει σχετικά ότι ορισμένες παρατηρήσεις είναι «έντονες» και οδηγούν στη διακοπή των διαβουλεύσεων και κάποιες άλλες είναι πιο «ήπιες» και ότι τελικά, πρέπει να συζητήσουμε με την άλλη πλευρά (την ελληνική) «για να δούμε τί έχει κατά νου», αναφερόμενος στις παρατηρήσεις του αμερικανικού Οίκου για το ενδεχόμενο η Κυπριακή Δημοκρατία να γίνει μέτοχος στον GSI.
Οι αντιδράσεις και η «επιφυλακτικότητα» προς τον ΑΔΜΗΕ
Ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα δημοσίευσε προ ημερών ο «Φιλελεύθερος», ο νομικός σύμβουλος της Λευκωσίας προειδοποίησε την κυπριακή πλευρά ότι τυχόν συμμετοχή της στον GSI υπό την συμφωνία παραχώρησης που προτείνει ο ΑΔΜΗΕ θα «ισοδυναμούσε με σοβαρό ρίσκο για ζημιές πολλών εκατομμυρίων ευρώ για το κράτος», ενώ προστίθεται ότι τη συμμετοχή στο επενδυτικό κεφάλαιο του έργου, «με τα σημερινά δεδομένα», απορρίπτει και το Υπουργείο Οικονομικών της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το άρθρο της κυπριακής ιστοσελίδας προχωρά ένα βήμα παραπέρα καθώς υποστηρίζει ότι ο αμερικανικός οίκος Curtis, Mallet-Prevost, Colt and Mosle LLP στην μελέτη “δέουσας επιμέλειας” που κατέθεσε στις κυπριακές αρχές, σχετικά με το έργο που “προωθεί o ΑΔΜΗΕ” καθώς και για τη «συμφωνία παραχώρησης» ότι «δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο στην κυπριακή κυβέρνηση να συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο του GSI» εφόσον δεν αλλάξει δραστικά το περιεχόμενο της «συμφωνίας παραχώρησης» που κατέθεσε ο ΑΔΜΗΕ στην ΡΑΕΚ, και δη «με αξίωση να εγκριθεί τάχιστα.»
Και συνεχίζει: «Χωρίς πλήρη αναδιαμόρφωση του εγγράφου (concession agreement) που κατέθεσε στη ΡΑΕΚ ο ΑΔΜΗE (51% των μετοχών του ανήκουν στο ελληνικό δημόσιο) και χωρίς ισότιμη μεταχείριση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως συμμέτοχου και συνιδιοκτήτη του έργου, η κυπριακή Κυβέρνηση αναμένεται ότι θα στηθεί στον τοίχο από τις πολιτικές δυνάμεις και την κυπριακή κοινή γνώμη, στην περίπτωση που συναινέσει σε συμμετοχή της στο μετοχικό κεφάλαιο της GSI, υπό τις παρούσες συνθήκες»!!!
Μάλιστα, προστίθεται στο δημοσίευμα, «σύμφωνα με την πολυσέλιδη μελέτη της Curtis, Mallet-Prevost, Colt and Mosle LLP, οι όροι και οι προϋποθέσεις που προτείνει ο ΑΔΜΗΕ μέσω της «συμφωνίας παραχώρησης» για επένδυση της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο της GSI δεν είναι επαρκείς για να προσελκύσουν σοβαρούς στρατηγικούς επενδυτές στην GSI» και σημειώνει πως «ίσως γι’ αυτό και δεν έχουν καρποφορήσει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο οι προσπάθειες του ΑΔΜΗΕ να εξασφαλίσει επενδυτές που θα βάλουν χρήμα στο έργο της διασύνδεσης»…
Και καταλήγει: «Σύμφωνα με τον εξωτερικό σύμβουλο η «συμφωνία παραχώρησης» που αξιώνει ο ΑΔΜΗΕ να του εγκρίνει η ΡΑΕΚ «είναι σε μεγάλο βαθμό μονόπλευρα υπέρ του ΑΔΜΗΕ και δημιουργεί ένα περιττό πρόσθετο επίπεδο κινδύνων…καθώς ο Διαχειριστής θα έχει το πάνω χέρι στην GSI, και ως μέτοχος στην εταιρεία ειδικού σκοπού, ως ιδιοκτήτης της ηλεκτρικής διασύνδεσης και ως συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία παραχώρησης… ενώ θα έχει το δικαίωμα να εγκρίνει την επιλογή των αναδόχων έργων του GSI»!
Ακόμη, η Curtis, Mallet-Prevost, Colt and Mosle LLP προειδοποιεί ότι αν η ΡΑΕΚ εγκρίνει τη συμφωνία παραχώρησης υπό τους όρους που ζητά ο ΑΔΜΗΕ, θα σήμαινε ότι ο Διαχειριστής θα ήταν «παραχωρητής» της ευθύνης για το έργο και ταυτόχρονα ένας από τους μετόχους του ανάδοχου, δηλαδή της Great Sea Interconnector πράγμα που όπως, επισημαίνει ο νομικός οίκος, θα είχε ως αποτέλεσμα μια σαφή σύγκρουση συμφερόντων, αφού τα συμφέροντα του παραχωρητή και «παραχωρησιούχου» σε μια συνεργασία προφανώς δεν είναι πάντα ευθυγραμμισμένα.
Το χάσμα στις τιμές του ρεύματος
Και ενώ στην Κύπρο ομφαλοσκοπούν και “καταδιώκουν” τους ανεμόμυλους του ΑΔΜΗΕ, οι καταναλωτές στο Νησί βλέπουν τους λογαριασμούς του ρεύματος να εκτοξεύονται στη στρατόσφαιρα.
Με τις τιμές να έχουν αυξηθεί σε 10 και να έχουν μειωθεί σε 15 χώρες-μέλη της Ε.Ε. κατά το α’ εξάμηνο του 2024, σε ετήσια βάση, η Κύπρος αναρριχήθηκε στην έβδομη ακριβότερη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων των φόρων.
Σύμφωνα με την Eurostat, οι τελικές, μέσες τιμές οικιακού ηλεκτρισμού ανά την Ε.Ε. αυξήθηκαν σε σύγκριση με το β’ εξάμηνο του 2023 και διαμορφώθηκαν σε 28,9 σεντς /kWh, από 28,3 σεντς/ kWh.
Ιδίως στην Κύπρο, οι μέσες τιμές του ηλεκτρισμού κατά το α’ εξάμηνο του 2024 διαμορφώθηκαν σε 32,74 σεντς/ kWh! Πιο συγκεκριμένα, οι υψηλότερες τιμές για τους οικιακούς καταναλωτές στην Ε.Ε. καταγράφηκαν στην Γερμανία (39,51 σεντς/ kWh), στην Ιρλανδία, (37,36/kWh), και στην Δανία (37,07 /KWh), και ακολούθησαν οι Τσεχία (33,81/kWh), Βέλγιο (33,54/kWh), Ιταλία (32,74/ kWh), Kύπρος (32,41/ kWh), Γαλλία (27,76/ kWh), Αυστρία (27,31/ kWh), Ολλανδία (26,95/ kWh), Λετονία (25,46/ kWh), Φινλανδία (24,65/ kWh), Ισπανία (24,36/kWh), Σουηδία (24,34/ kWh), Πορτογαλία (24,26 /kWh), Λιθουανία (23,15/kWh), Εσθονία (23,00/ kWh), Ελλάδα (21,73/ kWh), Πολωνία (21,12/kWh), Σλοβενία (20,84/kWh), Λουξεμβούργο (20,29/kWh), Ρουμανία (18,83 σεντς/kWh), Σλοβακία (18,06/ kWh), Κροατία (14,72/ kWh), Μάλτα (12,56/kWh), Βουλγαρία (11,87/kWh) και Ουγγαρία (10,94 σεντς/ kWh).
Επίσης, το μέσο μερίδιο των φόρων για την ηλεκτρική ενέργεια στην Ε.Ε. κατά το α’ εξάμηνο του 2024 διαμορφώθηκε στο 16,6%, από 11,8% το β’ εξάμηνο του 2023.
Στην Κύπρο το μερίδιο των φόρων φθάνει στο 25,6%, ποσοστό που φέρνει το Νησί στην πρώτη θέση της ακρίβειας, όταν στην Ελλάδα ανέρχεται σε 17,9%, στην Μάλτα στο 1,1% και στην Βουλγαρία στο 0,9%!