Οι χώρες που επηρεάζονται από την απόφαση της κυβέρνησης της Ουκρανίας να μην ανανεώσει το συμβόλαιο φυσικού αερίου μεταξύ της Naftogaz, της κρατικής εταιρείας φυσικού αερίου της Ουκρανίας, και της Gazprom έχουν αναζητήσει ήδη εναλλακτικούς προμηθευτές. Το φυσικό αέριο θα αποστέλλεται πλέον στις παραπάνω χώρες κυρίως με LNG, μεταφερόμενο σε αέρια μορφή μέσω του ευρωπαϊκού δικτύου φυσικού αερίου. Επίσης, ορισμένες επιπλέον ποσότητες θα κατευθυνθούν βόρεια μέσω του ευρωπαϊκού κλάδου του αγωγού TurkStream που φέρνει αέριο από τη Ρωσία, μέσω Τουρκίας, στη ΝΑ Ευρώπη.
Επιπλέον, αέριο, που θα προέλθει από τον τερματικό σταθμό LNG της Αλεξανδρούπολης, θα μεταφέρεται μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, ο οποίος ξεκινά από τον Διασυνδετήριο Αγωγό Ελλάδας-Βουλγαρίας (ICGB) στα νότια και κινείται βόρεια, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας και στη συνέχεια διακλαδώνεται προς τα ανατολικά. στη Σλοβακία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Ως εκ τούτου, ο ρόλος της περιοχής μας για τον ευρωπαϊκό εφοδιασμό αερίου ενισχύεται σημαντικά.
Παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη σήμερα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση από άποψη προσφοράς από ό,τι ήταν το 2022, έχοντας έκτοτε κατορθώσει να μειώσει θεαματικά την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο - η ΕΕ καλύπτει πλέον το 15% της ζήτησης φυσικού αερίου από την Gazprom, πολύ χαμηλότερα του 40% που ήταν πριν τον πόλεμο - οι προκλήσεις προσφοράς παραμένουν ισχυρές και έχουν σαφές αντίκτυπο στις τιμές. Έτσι, το συμβόλαιο ενός μηνός στην TTF, το ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς φυσικού αερίου, που διαπραγματεύεται τώρα λίγο πάνω από 50 $/MWh, έχει αυξηθεί περίπου 60% από τον περασμένο Μάρτιο και κατά 15% τις τελευταίες δέκα ημέρες, καθώς η ανησυχία κατέλαβε τις αγορές ενόψει πιθανών ελλείψεων στην προμήθεια αερίου.
Αν και η αγορά είχε σε μεγάλο βαθμό προεξοφλήσει τον τερματισμό των παραδόσεων ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας, η εφαρμογή του, ωστόσο, οδήγησε σε αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με τις μακροπρόθεσμες προοπτικές εφοδιασμού. Αυτές αφορούν κυρίως τους όγκους και την τιμή των εισαγωγών LNG καθώς η ΕΕ έχει αυξήσει την εξάρτησή της από το διά θαλάσσης μεταφερόμενο υγροποιημένο αέριο. Το 2023 το LNG αντιπροσώπευε περίπου το 43 % της ευρωπαϊκής προμήθειας φυσικού αερίου, υποκαθιστώντας σε μεγάλο βαθμό τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου. Με το φυσικό αέριο να καλύπτει περίπου το 21% της ευρωπαϊκής ενεργειακής ζήτησης το 2023 και σχεδόν το 17% του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας. Με την αυξανόμενη συμβολή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τις πράσινες πολιτικές της ΕΕ, και την περαιτέρω μείωση της χρήσης άνθρακα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ο κρίσιμος ρόλος του φυσικού αερίου ως αξιόπιστου προμηθευτή φορτίου βάσης, μαζί με την πυρηνική ενέργεια, γίνεται όλο και πιο εμφανής.
Με τις τιμές του φυσικού αερίου να επηρεάζουν άμεσα τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, όπως προβλέπεται στο πανευρωπαϊκό target model, ο ρόλος του φυσικού αερίου στη λειτουργία του ενεργειακού συστήματος της Ευρώπης και στη λειτουργία της αγοράς είναι πολύ πιο σημαντικός από ό,τι θα ήθελαν να παραδεχτούν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Καθώς μπαίνουμε στο νέο έτος, οι ενεργειακές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη συνδέονται περισσότερο με την παροχή φυσικού αερίου και τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της πυρηνικής ενέργειας, παρά με την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα που προφανώς έχει φτάσει στα όριά του, λόγω αυξανόμενης ανησυχίας σχετικά με τις περικοπές της πράσινης ενέργειας και τη σταθερότητα του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι ιδιαίτερα κρίσιμες καθώς η Ευρωπαϊκή αγορά θα προσπαθεί να αναπληρώσει από άλλες πηγές τις απώλειες, ύψους περίπου 15 δισεκ. κυβ. μέτρων (bcm). Αυτό αναπόφευκτα θα επηρεάσει ανοδικά τις τιμές καθώς η ζήτηση παραμένει ισχυρή λόγω χειμώνα.