Οι ερευνητές αναφέρουν ότι η μαζική εξόρυξη και επεξεργασία μολύβδου προκάλεσε ένα άλμα των επιπέδων του μετάλλου στον αέρα κατά τη διάρκεια της ακμής της αυτοκρατορίας, γεγονός που μεπέφερε την πτώση του δείκτη νοημοσύνης κατά δύο έως τρεις μονάδες σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian.
«Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι μπορέσαμε να ποσοτικοποιήσουμε την ατμοσφαιρική ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη πριν από σχεδόν 2.000 χρόνια και να αξιολογήσουμε τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία του αρχαίου ρωμαϊκού πολιτισμού», δήλωσε ο Δρ. Τζόζεφ Μακόνελ του Ινστιτούτου Ερευνών της Ερήμου στη Νεβάδα.
«Τα ευρήματά μας καταδεικνύουν ότι οι ανθρωπογενείς εκπομπές από βιομηχανικές δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα εκτεταμένες βλάβες στην ανθρώπινη υγεία για πάνω από δύο χιλιετίες, πράγμα αρκετά βαθύ κατά την άποψή μου», πρόσθεσε.
Οι Ρωμαίοι γιατροί γνώριζαν τους κινδύνους της δηλητηρίασης από μόλυβδο, αλλά το μέταλλο εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται ευρέως για σωλήνες νερού και κατσαρόλες μαγειρέματος και έβρισκε το δρόμο του σε φάρμακα, καλλυντικά και παιχνίδια. Το μέταλλο λαμβανόταν επίσης σκόπιμα αφού οι Ρωμαίοι ανακάλυψαν ότι τα σιρόπια που περιείχαν μόλυβδο βοηθούσαν στη συντήρηση και τη γλύκανση του κρασιού.
Ενώ η δηλητηρίαση από μόλυβδο μέσω μολυσμένου φαγητού και κρασιού ήταν πιο πιθανό να επηρεάσει τις ανώτερες οικονομικά κοινωνικές τάξεις, ολόκληρος ο πληθυσμός θα εισέπνεε μόλυβδο που παρήχθη από τα ορυχεία και τους φούρνους τήξης του μετάλλου στην επικράτεια της αυτοκρατορίας, καθώς ο μόλυβδος αποτελούσε υποπροϊόν των εργαστηρίων αργύρου και χρυσού.
Για να εντοπίσουν τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής μόλυβδος ρύπανσης κατά τη ρωμαϊκή εποχή, ο ΜκΚόνελ και μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανέλυσαν πυρήνες πάγου που εξήχθησαν από την Αρκτική. Οι πυρήνες παγόβουνου παρείχαν ένα χρονοδιάγραμμα των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων μολύβδου από το 500 π.Χ. έως το 600 μ.Χ.
Γράφοντας στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ερευνητές περιγράφουν πώς οι πυρήνες πάγου αποκάλυψαν μια απότομη αύξηση της ρύπανσης από μόλυβδο γύρω στο 15 π.Χ. μετά την άνοδο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στη συνέχεια, τα επίπεδα παρέμειναν υψηλά μέχρι την παρακμή της Pax Romana, μιας περιόδου 200 ετών σχετικής ειρήνης και ευημερίας που έληξε το 180 μ.Χ. Κατά την περίοδο αυτή, ο ΜακΚόνελ εκτιμά ότι η αυτοκρατορία απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα περισσότερους από μισό εκατομμύριο τόνους μολύβδου.
Για να υπολογίσουν τον αντίκτυπο που μπορεί να είχε η ρύπανση, οι επιστήμονες στράφηκαν σε ατμοσφαιρικά μοντέλα για να χαρτογραφήσουν πώς ο μόλυβδος θα εξαπλωνόταν στην Ευρώπη. Στη συνέχεια, βασίστηκαν σε σύγχρονες μελέτες για να υπολογίσουν πόση ποσότητα του νευροτοξικού μετάλλου θα είχε συσσωρευτεί στα παιδιά και τι αντίκτυπο θα μπορούσε να είχε στον δείκτη νοημοσύνης τους.
Κατά μέσο όρο, τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα των παιδιών κατά την ακμή της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας θα μπορούσαν να έχουν αυξηθεί κατά 2,4 μικρογραμμάρια ανά δεκάγραμμο, διαπίστωσαν οι ερευνητές, μειώνοντας το IQ τους κατά 2,5 έως 3 μονάδες. Όταν λαμβάνεται υπόψη τοη συνολική έκθεση στο μόλυβδο, τα επίπεδα στο αίμα των παιδιών μπορεί να έφταναν περίπου τα 3,5 μικρογραμμάρια ανά δεκάλιτρο.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατοικούσαν περισσότεροι από 80 εκατομμύρια άνθρωποι, στο απόγειό της, όπερ σημαίνει ότι περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού θα μπορούσε να έχει εκτεθεί στη ρύπανση από μόλυβδο. Οι επιπτώσεις της δηλητηρίασης από μόλυβδο μπορεί να είναι τόσο σοβαρές που οι μελετητές έχουν συζητήσει το ενδεχόμενο να συνέβαλε ακόμη και στο bas empire!
«Μια μείωση του δείκτη νοημοσύνης κατά 2,5 έως 3 μονάδες μπορεί να μην ακούγεται μεγάλη, αλλά αφορούσε το σύνολο του πληθυσμού και θα παρέμενε για τα σχεδόν 180 χρόνια της Pax Romana», δήλωσε ο ΜακΚόνελ. «Το αφήνω στους επιδημιολόγους, τους αρχαίους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους να καθορίσουν αν τα επίπεδα συνολικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης από μόλυβδο και οι επιπτώσεις στην υγεία που έχουμε εντοπίσει ... ήταν αρκετά για να αλλάξουν την ιστορία».
Ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση από μόλυβδο μειώθηκε μετά τη διάλυση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, εν τούτοις αναζωπυρώθηκε κατά τον Μεσαίωνα και εκτινάχθηκε στα ύψη κατά τον 20ό αιώνα, εξαιτίας της Βιομηχανικής Επανάστασης και της καύσης ορυκτών καυσίμων κάθε τύπου. Μελέτη του 2021 από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ διαπίστωσε ότι τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα παιδιών ηλικίας ενός έως πέντε ετών, μειώθηκαν από 15,2 σε 0,83 μικρογραμμάρια ανά δεκάγραμμο, από το τέλος της δεκαετίας του 1970 έως και το 2016, καθώς απαγορεύτηκη η χρήση υγρών καυσίμων που περιείχαν μόλυβδο.