ΜΕΙΖΟΝΟΣ πολιτικῆς σημασίας, τήν ὁποία πρέπει νά ἀξιοποιήσουν Ἑλλάς καί Κύπρος, εἶναι ἡ ἀπόφασις τῆς ἀμερικανικῆς κυβερνήσεως νά ἐγκρίνει τήν συμμετοχή τῆς Κύπρου σέ τρία προγράμματα στρατιωτικῆς συνεργασίας. Εἶναι ἡ κατάλληλη στιγμή γιά τήν ἀναβίωση τοῦ Δόγματος τοῦ Ἑνιαίου Ἀμυντικοῦ Χώρου
Λέμε «ἀμερικανικῆς κυβερνήσεως», ἄν καί τήν ἀπόφαση ὑπογράφει ὁ ἀπερχόμενος Πρόεδρος Τζό Μπάιντεν, διότι τέτοιου εἴδους συνεργασίες ἐγκρίνονται, ἀφοῦ ἔχει προηγηθεῖ προσεκτικός σχεδιασμός καί ἐντάσσονται σέ μακρόπνοες πολιτικές ἀσκήσεως ἐπιρροῆς σέ συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Ἡ συγκεκριμένη ἀπόφασις δείχνει ὅτι ἡ ἀστάθεια στήν Μέση Ἀνατολή καθιστᾶ τήν Κύπρο ὅλο καί πιό ἀπαραίτητη γιά τήν ἄσκηση τῆς πολιτικῆς τῆς Οὐάσιγκτων στήν περιοχή, δημιουργῶντας σημαντικά πλεονεκτήματα γιά τήν ἑλληνική πλευρά. Δέν πρόκειται δηλαδή γιά «ξαφνικές ἀγάπες», ἀλλά γιά σχεδιασμό μέ βάση τά ἀμερικανικά συμφέροντα.
Ἡ ἀπόφασις τήν ὁποία ὑπέγραψε ὁ Ἀμερικανός Πρόεδρος καί ἡ ὁποία ἤδη ἔχει ἰσχύ νόμου ἐπιτρέπει γιά πρώτη φορά τήν ἔνταξη τῆς Κύπρου στά προγράμματα Πωλήσεων Στρατιωτικοῦ Ὑλικοῦ (FMS), παροχῆς Πλεονάζοντος Ἀμυντικοῦ Ὑλικοῦ (EDA) καθώς καί τήν συμμετοχή σέ ἐκπαιδεύσεις καί ὑποστήριξη πού παρέχονται ἀπό τίς ΗΠΑ σέ δυνάμεις ἀσφαλείας ξένων χωρῶν (Security Assistance Programs).
Πρόκειται γιά οὐσιαστική ἄρση τοῦ καθεστῶτος ἐμπάργκο στήν διάθεση ἀμερικανικοῦ πολιτικοῦ ὑλικοῦ στήν Κύπρο, τό ὁποῖο ἐπεβλήθη τό 1974 στό πλαίσιο μιᾶς γενικώτερης πολιτικῆς, νά μήν ἐξαγάγονται ἀμερικανικά ὅπλα σέ περιοχές πού τελοῦν σέ καθεστώς κρίσεως. Τυπικῶς, τό ἐμπάργκο αὐτό ἐξακολουθεῖ νά ὑφίσταται, ἄν καί ἀκόμη ἀπό τίς ἡμέρες τοῦ Προέδρου Ὀμπάμα, ὑπῆρχαν εἰσηγήσεις γιά σταδιακή ἄρση του. Ἐπειδή ὅμως καί στίς ΗΠΑ οἱ διαδικασίες ἐξελίσσονται μέ ἐξαιρετικά βραδύ ρυθμό (γιά τήν ἄρση ἀπαιτεῖται ψηφοφορία στό Κογκρέσσο) ἐνῷ οἱ γεωπολιτικές ἐξελίξεις «τρέχουν», τό Σταίητ Ντηπάρτμεντ εἰσηγήθηκε τήν ὑπέρβαση τῶν ἐμποδίων μέ προεδρική πρωτοβουλία.
Ἀκόμη καί μετά τήν ἀπόφαση γιά ἐκεχειρία στήν Γάζα (ὅπου πάντως ἡ κατάστασις παραμένει ἐπισφαλής), οἱ ΗΠΑ θεωροῦν ἀναγκαῖο τόν ἔλεγχο τῆς θαλασσίας ὁδοῦ τῆς Μεσογείου πού συνιστᾶ ἕνα ἰδιότυπο στρατηγικό βάθος γιά τό Κράτος τοῦ Ἰσραήλ ἀλλά καί ἐξασφάλιση τῶν προσβάσεων στήν στρατηγικῆς σημασίας διώρυγα τοῦ Σουέζ. Ὁ στρατηγικός αὐτός ἄξονας τῆς Μεσογείου, τόν ὁποῖο πάντα ἤθελαν νά ἐλέγχουν οἱ θαλάσσιες δυνάμεις, ἔχει τέσσερα «κλειδιά», ἐκ τῶν ὁποίων ἀπαιτοῦνται τοὐλάχιστον τά τρία γιά τήν ἀποτελεσματική προβολή ναυτικῆς ἰσχύος. Εἶναι τό Γιβραλτάρ, ἡ Μάλτα, ἡ Κρήτη καί ἡ Κύπρος.
Τόν καιρό πού ἡ Βρεταννία ἦταν ἡ θαλασσοκράτειρα, εἶχε τό Γιβραλτάρ, τήν Μάλτα καί τήν Κύπρο, μέ τήν Κρήτη νά ἀνήκει στήν συμμαχική Ἑλλάδα. Σήμερα οἱ Ἀμερικανοί ἔχουν τήν ναυτική καί τήν ἀεροπορική βάση στήν Κρήτη καθώς καί ἀπεριόριστη πρόσβαση στά βρεταννικά ἐδάφη στό Γιβραλτάρ καί τήν Κύπρο. Οἱ τελευταῖες ἐξελίξεις ἐπιβάλλουν ὅμως στενώτερη συνεργασία μέ τήν Κυπριακή Δημοκρατία, τό πλαίσιο τῆς ὁποίας διαμορφώνεται μέ τήν τελευταία ἀπόφαση. Οἱ βάσεις στήν Σούδα παραμένουν μία σημαντική ἐγκατάσταση ὑποστηρίξεως καί ἐφοδιασμοῦ, οἱ ἐξελίξεις ὅμως ἐπιβάλλουν στούς Ἀμερικανούς νά μποροῦν νά ἐπιχειροῦν ἀπό πλέον προκεχωρημένα σημεῖα ἐγγύς τῆς περιοχῆς τῶν ἐξελίξεων. Καί τοῦτο εἶναι ἡ Κύπρος. Φαίνεται ἐπίσης τώρα ξεκάθαρα τό στρατηγικό ἔλλειμμα τῆς Εὐρώπης. Πράγματι, ἀπό τήν ἡμέρα πού ἡ Κύπρος ἐνετάχθη στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση καί κατέστη μέλος τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Ἀμυντικοῦ Ὀργανισμοῦ, ὑπῆρξαν ἐπανειλημμένες προσφορές γιά ἀξιοποίηση τοῦ ἐδάφους της καί συγκεκριμένα τῆς ἀεροπορικῆς βάσεως «Ἀνδρέας Παπανδρέου» στήν Πάφο καί τῆς ναυτικῆς Βάσεως «Εὐάγγελος Φλωράκης» κοντά στήν Λεμεσό ἀπό τίς εὐρωπαϊκές δυνάμεις. Ἡ ἀνταπόκρισις ἦταν μηδαμινή, καθώς ἡ ΕΕ ἀδυνατεῖ ἀκόμη νά ἀποκτήσει γεωστρατηγική ὑπόσταση.
Οἱ Ἀμερικανοί ὅμως ἔβλεπαν μακρυά. Τό πρῶτο βῆμα προσεγγίσεως πρός τήν Κύπρο εἶχε γίνει πρίν ἀπό λίγα χρόνια, μέ τήν ἀπόφαση νά ἀποδεσμευθοῦν γιά τήν Μεγαλόνησο μερικές κατηγορίες στρατιωτικοῦ ἐξοπλισμοῦ, ὅπως ραντάρ καί ἠλεκτρονικά μέσα. Τώρα ἡ κίνησις ὁλοκληρώνεται. Ἡ τελευταία στρατηγική ἀπόφασις συνιστᾶ ἄμεση ἐπαναβεβαίωση τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ Κυπριακή Δημοκρατία (καί ὄχι τό τουρκοκυπριακό μόρφωμα) εἶναι ἡ μόνη ἀναγνωρισμένη διεθνῶς κρατική ὀντότης στήν Μεγαλόνησο. Δείχνει ταυτοχρόνως ὅτι ὑπάρχει σκεπτικισμός ἔναντι τῆς Τουρκίας. Οἱ μνῆμες ἀπό τήν ἄρνησή της νά συνεργασθεῖ κατά τίς συμμαχικές ἐπιχειρήσεις στό Ἰράκ καί τά προσκόμματα πού ἔβαζαν στήν χρήση τῆς βάσεως τοῦ Ἰντσιρλίκ, εἶναι νωπές. Καί οὕτως ἤ ἄλλως μιά μεγάλη δύναμις ὅπως οἱ ΗΠΑ δέν ξεχνᾶ. Ἡ ἐξέλιξις αὐτή πρέπει νά ληφθεῖ πολύ σοβαρά ὑπ’ ὄψιν ἀπό τήν Ἀθήνα, ἡ ὁποία μπορεῖ νά μεγιστοποιήσει τά ὀφέλη ἀπό τήν ἔνταξη τῆς Κύπρου στά ἀμερικανικά στρατιωτικά προγράμματα. Μπορεῖ νά προσθέσει καί τίς δυνατότητες τῶν ἑλληνικῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων στό πλαίσιο μιᾶς εὐρύτερης στρατιωτικῆς συνεργασίας. Καί τοῦτο γίνεται μέ τήν ἐνεργοποίηση τοῦ Δόγματος τοῦ Ἑνιαίου Ἀμυντικοῦ Χώρου. Κάτι πού ἀπαιτεῖ ἁπλῶς μιάν ἀπόφαση τοῦ ΚΥΣΕΑ.
Τά ἀμερικανικά προγράμματα στά ὁποῖα ἐντάσσεται ἡ Κύπρος εἶναι:
Πρόγραμμα Διεθνῶν Πωλήσεων Στρατιωτικοῦ Ὑλικοῦ (FMS)
Εἶναι ἕνα πρόγραμμα πού ὑλοποιεῖται σέ διακυβερνητικό ἐπίπεδο (government-to-government) καί ἐπιτρέπει στήν ἀμερικανική κυβέρνηση νά ἐγκρίνει τήν μεταφορά ἀμυντικοῦ ἐξοπλισμοῦ, ὑπηρεσιῶν καί ἐκπαιδεύσεων σέ ξένες χῶρες.
Τό Σταίητ Ντηπάρτμεντ ἐξετάζει καί ἐγκρίνει τίς ἑκάστοτε περιπτώσεις πωλήσεων καί στήν συνέχεια ἡ Ὑπηρεσία Συνεργασίας γιά τήν Ἀσφάλεια στήν Ἄμυνα, ἡ ὁποία ὑπάγεται στό ἀμερικανικό ὑπουργεῖο Ἀμύνης, προχωρεῖ στήν ὑλοποίησή τους. Ὁ Πρόεδρος τῶν ΗΠΑ καθορίζει ἐάν μιά χώρα εἶναι ἐπιλέξιμη γιά συμμετοχή στό πρόγραμμα FMS.
Πρόγραμμα Πλεονάζοντος Ἀμυντικοῦ Ὑλικοῦ (EDA)
Τό συγκεκριμένο πρόγραμμα δίδει τήν δυνατότητα σέ ξένες χῶρες νά λαμβάνουν ἀμυντικό ὑλικό τῶν ἀμερικανικῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων, τό ὁποῖο ἔχει κριθεῖ πλεονάζον. Αὐτός ὁ πλεονάζων ἐξοπλισμός μπορεῖ νά δοθεῖ μέ μειωμένο ἤ μηδενικό κόστος σέ ἐπιλέξιμες ξένες χῶρες ἐάν κριθεῖ ὅτι κάτι τέτοιο ἐξυπηρετεῖ τούς στόχους ἐθνικῆς ἀσφαλείας καί ἐξωτερικῆς πολιτικῆς τῶν ΗΠΑ.
Προγράμματα Ἐκπαιδεύσεως
Πρόκειται γιά προγράμματα πού παρέχουν ἐκπαίδευση καί ἐξοπλισμό σέ ξένες χῶρες γιά νά βοηθήσουν στήν ἀνάπτυξη νέων δυνατοτήτων καί ἱκανοτήτων ἀπό τίς δυνάμεις ἀσφαλείας τους. Ἡ εὐθύνη τῆς διαχειρίσεως τῶν συγκεκριμένων προγραμμάτων ἀνήκει στό ἀμερικανικό ὑπουργεῖο Ἀμύνης, καί στόχος εἶναι ἡ προώθησις τῶν συμφερόντων ἀσφαλείας τῶν ΗΠΑ!
«Σοβαρό λάθος» χαρακτήρισε τήν ἀπόφαση τῶν ΗΠΑ τό τουρκικό ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, καθώς θά ὁδηγήσει σέ αὔξηση τῶν ἐξοπλιστικῶν δραστηριοτήτων στήν Κύπρο. Κάλεσε δέ τόν νέο Πρόεδρο Ντόναλντ Τράμπ «νά ἀντιστρέψει αὐτό τό λανθασμένο βῆμα πού ἔλαβε ὁ ἀπερχόμενος Πρόεδρος.»
(ἀπό τήν ἐφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")