ΗΠΑ: Θα Πέσουν… Μηνύσεις για την Κατάσταση Εκτάκτου Ανάγκης του Τραμπ

ΗΠΑ: Θα Πέσουν… Μηνύσεις για την Κατάσταση Εκτάκτου Ανάγκης του Τραμπ
της Αρχοντίας Γ. Καλλιτέρη
Σαβ, 25 Ιανουαρίου 2025 - 10:25

Έτοιμες να εξαπολύσουν ένα τσουνάμι μηνύσεων κατά της κυβέρνησης Τραμπ είναι οι περιβαλλοντικές ομάδες στις ΗΠΑ, με αφορμή την κήρυξη εκτάκτου ανάγκης στον κλάδο της ενέργειας που υπέγραψε την πρώτη ημέρα της θητείας του ο νέος Πρόεδρος. Και παρόλο που μία σειρά ειδικών εκτιμούν ότι η νομική αμφισβήτηση της απόφασης του Τραμπ είναι εξαιρετικά δυσχερής, η εφαρμογή των επιμέρους αλλαγών που θα προκύψουν μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο ευάλωτη στα δικαστήρια.

Μία από τις πρώτες εκτελεστικές αποφάσεις που υπέγραψε ο Ντόναλντ Τραμπ κατά την πρώτη ημέρα της δεύτερης θητείας του ήταν η ‘Απελευθέρωση της Αμερικανικής Ενέργειας’, στην οποία κήρυξε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης στον κλάδο. Το επιχείρημα της κήρυξης ήταν «το να απελευθερωθούν η προσιτή και αξιόπιστη ενέργεια και φυσικοί πόροι» που διαθέτει η Αμερική. Με το συγκεκριμένο διάταγμα ο Τραμπ ουσιαστικά έδωσε εντολή σε όλα τα ομοσπονδιακά υπουργεία και υπηρεσίες να ψάξουν για νόμους και κανονισμούς που καθυστερούν ή δυσχεραίνουν την ανάπτυξη έργων στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων. Στην πραγματικότητα, αυτή η εκτελεστική εντολή αποτελεί την υλοποίηση της προεκλογικής υπόσχεσης του Τραμπ για τις εξορύξεις, γνωστή και ως “drill, baby, drill”.

Η υπογραφή του συγκεκριμένου διατάγματος δεν εξέπληξε πολλούς αλλά προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τις περιβαλλοντικές ομάδες. Οι ακτιβιστές έχουν προς το παρόν περιοριστεί στις ρητορικές καταδίκες, καθώς η πρακτική εφαρμογή της εκτελεστικής εντολής δεν έχει ξεκινήσει. Ωστόσο, όπως δηλώνουν πολλοί ειδικοί, η αμφισβήτηση της απόφασης του Τραμπ αυτής καθαυτής θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Αυτό οφείλεται στο ότι η ισχύουσα νομοθεσία των ΗΠΑ που επιτρέπει στον εκάστοτε Πρόεδρο να κηρύξει «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» είναι αρκετά ασαφής και δεν απαιτεί συγκεκριμένα κριτήρια. Από την άλλη, μία τέτοιου είδους διακήρυξη δίνει στον Πρόεδρο την ικανότητα πρόσβαση σε δεκάδες νομικά εργαλεία προκειμένου να προστατεύσει την εθνική ασφάλεια. Και ακριβώς επειδή οι καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης θα έπρεπε να συνδέονται με υπαρκτές απειλές κατά της εθνικής ασφάλειας, οι δικαστές είναι απρόθυμοι να υπονομεύσουν την εκτελεστική εξουσία των Προέδρων.

Αυτή η στάση όμως μπορεί να αλλάξει αν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προτιμήσουν να αμφισβητήσουν τις αποφάσεις που θα προκύψουν από τα επιμέρους στοιχεία της διακήρυξης, όπως η ακύρωση ορισμένων κανονισμών ενός υπουργείου. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι αποφάσεις των δικαστηρίων μπορούν να εκπλήξουν καθώς οι δικαστές δεν έχουν το πρόσθετο βάρος της Προεδρικής εντολής. Πέραν αυτού, ορισμένοι ειδικοί εξηγούν πως πιθανότατα οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν “ναρκοθετήσει” τις δικαστικές διαδικασίες προωθώντας την κατάργηση του Δόγματος Σέβρον. Η αρχή αυτή λειτουργούσε ως προηγούμενο και έλεγε πως τα δικαστήρια οφείλουν να υιοθετούν τα συμπεράσματα των εξειδικευμένων ομοσπονδιακών υπηρεσιών σε υποθέσεις που σχετίζονται με ζητήματα που άπτονται επιστημονικής γνώσης, όπως το περιβάλλον, η υγεία, και η τεχνολογία. Η κατάργηση του Δόγματος Σέβρον υποστηρίζονταν από τους Ρεπουμπλικάνους και τα επιχειρηματικά συμφέροντα με στόχο να επιταχύνουν την απορρύθμιση τομέων όπως η ενέργεια. Εντούτοις, η ακύρωσή της σημαίνει πως η κυβέρνηση Τραμπ δεν μπορεί να επιβάλει στους δικαστές να υιοθετήσουν τα δικά της “επιστημονικά συμπεράσματα” σε τέτοιες υποθέσεις.

Αξίζει όμως να αναφερθεί και μία πραγματικότητα που ο Τραμπ θα όφειλε να γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον: Σε μία απορρυθμισμένη οικονομία όπως αυτή των ΗΠΑ, η κυβέρνηση μπορεί να παροτρύνει αλλά όχι να υποχρεώσει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε συγκεκριμένες κινήσεις. Όπως έχουν εξηγήσει πολλοί άνθρωποι της αγοράς, ασχέτως του τι θέλει ο Τραμπ, οι εταιρείες παραγωγής και διαχείρισης ορυκτών καυσίμων θα είναι εκείνες που θα αποφασίσουν αν θέλουν να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις. Παρόλο που ο Τραμπ επιμένει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αυξήσουν δραματικά την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου— ενώ ήδη κατέχουν την πρωτοκαθεδρία με διαφορά— ώστε να μειωθούν οι τιμές των καυσίμων και να περιοριστεί ο πληθωρισμός, οι παραγωγοί δεν έχουν λογικά οικονομικά κίνητρα προκειμένου να πεισθούν να επενδύσουν σε νέα έργα και να οδηγήσουν σε μείωση των κερδών τους. Ως εκ τούτου, οι νομοθετικές πρωτοβουλίες του Τραμπ μπορεί να πέσουν στο κενό αν δεν προσφέρει επιπρόσθετα οφέλη στις αμερικανικές εταιρείες υδρογονανθράκων.