Η Σέριφος εντάσσεται στα απειλούμενα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς, από το Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων. Την προσοχή του διεθνούς πολιτιστικού οργανισμού κέρδισε το μεταλλευτικό τοπίο στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, η ύπαρξη του οποίου απειλείται από τα σχέδια τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής

Υπενθυμίζεται ότι ο Δήμος Σερίφου κατέθεσε με τη στήριξη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου πρόταση στο υπουργείο Πολιτισμού για τη δημιουργία υπαίθριου μουσείου, χωρίς ανταπόκριση.

Το World Monuments Fund (WMF, Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων), ένας μη κυβερνητικός πολιτιστικός φορέας με δράση σε 112 χώρες, δημιούργησε το 1996 το World Monuments Watch, ένα διετές πρόγραμμα βασισμένο σε υποψηφιότητες, που στοχεύει στην ανάληψη πρωτοβουλιών και στην ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά και στην ανάδειξη του ρόλου που μπορεί να παίξει η πολιτιστική κληρονομιά στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Μέχρι σήμερα το WMF έχει διαθέσει περισσότερα από 120 εκατ. δολάρια για έργα σε σχεδόν 350 μνημεία μέσω του προγράμματος Watch, ενώ η προβολή που προσφέρει το πρόγραμμα έχει βοηθήσει τοπικές κοινότητες να αντλήσουν 300 εκατ. δολάρια επιπλέον από άλλες πηγές.

Οι νέες προσθήκες

Χθες, λοιπόν, το πρόγραμμα του WMF ανακοίνωσε τους 25 τόπους που επελέγησαν ανάμεσα σε 200 υποψηφιότητες για το World Monuments Watch. Κάποιοι από αυτούς είναι απειλούμενοι εξαιτίας συγκρούσεων (λ.χ. ο ιστορικός αστικός ιστός της Γάζας, η Εστία των Εκπαιδευτικών του Κιέβου στην Ουκρανία) ή φυσικών καταστροφών (η παλαιά πόλη της Αντιόχειας στην Τουρκία), εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής (λ.χ. οι ακτές της ανατολικής Αφρικής) ή του τουρισμού (λ.χ. βουδιστικά σπήλαια Μαϊτζισάν και Γιουνγκάνγκ στην Κίνα, τα μοναστήρια της Κοιλάδας του Δρίνου στην Αλβανία). Σε αυτή την τελευταία κατηγορία εντάχθηκε και το ιστορικό μεταλλευτικό τοπίο της Σερίφου. «Η Σέριφος, ένας ολοένα δημοφιλέστερος νησιωτικός προορισμός των Κυκλάδων, διαθέτει μια ανεκτίμητη μαρτυρία του βιομηχανικού παρελθόντος της χώρας, αλλά απαιτούνται ολοκληρωμένα μέτρα προστασίας και συντήρησης για να αποτραπεί η απώλειά της», αναφέρει η ανακοίνωση του οργανισμού.

Η πρωτοβουλία για την κατάθεση υποψηφιότητας ξεκίνησε από την τοπική κοινωνία. «Παρακολουθούμε χρόνια το WMF και τη δουλειά που κάνει για τη σωτηρία των μνημείων και σκεφτόμασταν ότι χρειαζόμαστε βοήθεια για το απειλούμενο μεταλλευτικό τοπίο στη Σέριφο», λέει η Ουρανία Βιζυηνού, αρχαιολόγος. «Η τοπική κοινωνία ανησυχεί – είναι χαρακτηριστική η δραστηριοποίηση τα τελευταία χρόνια του Συλλόγου Μεγάλου Λιβαδιού. Αυτό που μας ώθησε σε αυτή την κίνηση ήταν η επιτυχία της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ) να συμπεριληφθεί η Σέριφος, από κοινού με τη Σίφνο και τη Φολέγανδρο, στους πιο απειλούμενους από τον τουρισμό τόπους της Ευρώπης. Πολύτιμη βοήθεια προσέφερε το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ και το Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που μας στήριξαν επιστημονικά».

«Ελπίζουμε ότι η ανάδειξη του μεταλλευτικού τοπίου της Σερίφου ανάμεσα στους 25 τόπους του Παγκόσμιου Ταμείου Μνημείων θα βοηθήσει, όχι απλά στην αναγνώριση της σπουδαιότητας του συγκεκριμένου τόπου, αλλά και στην εξεύρεση πόρων για να γίνουν μια σειρά από παρεμβάσεις στα μνημεία που κινδυνεύουν, όπως οι σκάλες φόρτωσης στο Μεγάλο Λιβάδι και τον Κουταλά», λέει ο Γιάννης Σπιλάνης, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και διευθυντής του Εργαστηρίου Τοπικής Νησιωτικής Ανάπτυξης. «Πιστεύουμε ότι η ανακήρυξη αυτή θα αποτελέσει την αφορμή ώστε το υπουργείο Πολιτισμού να κινητοποιηθεί για τη διάσωση των κτιρίων και των κινητών μνημείων. Αλλά και να συνεργαστεί με τη Δημοτική Αρχή, την τοπική κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα για την ανάδειξη του μοναδικού αυτού στοιχείου ταυτότητας του νησιού».

(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)