Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έχει ήδη οδηγήσει σε ένα ντόμινο εξελίξεων στον ενεργειακό τομέα, εντός και εκτός ΗΠΑ. Με τον νέο Πρόεδρο να πιέζει για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας μέσω της παραγωγής ορυκτών καυσίμων, εντείνονται οι συζητήσεις σχετικά με τις επόμενες κινήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο επίκεντρο βρίσκεται φυσικά και ο αγωγός East Med.

Η πρώτη θητεία Τραμπ είχε συνοδευτεί από μία σαφή αλλαγή στις ισορροπίες της Ανατολικής Μεσογείου, με τη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, και Ισραήλ να ενισχύεται ουσιαστικά. Ο αγωγός East Med, ο οποίος θα διοχέτευε το φυσικό αέριο που παράγεται στο Ισραήλ προς την Κύπρο, την ηπειρωτική Ελλάδα, και από εκεί την υπόλοιπη Ευρώπη, εθεωρείτο ως ένα έργο που θα άλλαζε την ενεργειακή αγορά της περιοχής, με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ να το στηρίζουν. Μάλιστα, ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών επί προεδρίας Τραμπ, Μάικ Πομπέο, συμμετείχε συχνά στις τριμερείς συζητήσεις μεταξύ Αθήνας, Λευκωσίας, Τελ Αβίβ. Και παρόλο που οι σχέσεις των τριών εταίρων μεταξύ τους και με την Ουάσιγκτον συνέχισαν να βελτιώνονται και να αναβαθμίζονται και μετά την πρώτη θητεία Τραμπ, η απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να εγκαταλείψει τον East Med οδήγησε στην ουσιαστική ακύρωση του έργου το 2022.

Το σκεπτικό της κυβέρνησης Μπάιντεν είχε τρεις πτυχές: την περιβαλλοντική, την οικονομική, και τη διπλωματική. Η περιβαλλοντική πτυχή μπορεί να θεωρείται εντελώς άτοπη επί προεδρίας Τραμπ, καθώς η νέα διακυβέρνηση έσπευσε να ακυρώσει όλες τις πρωτοβουλίες Μπάιντεν σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις πράσινες τεχνολογίες. Αντιθέτως, ο ίδιος ο Τραμπ έχει δηλώσει ρητά πως η ΕΕ οφείλει να αγοράσει περισσότερο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ αν επιθυμεί να αποφύγει τους δασμούς. Επομένως, θεωρητικά, κάθε ποσότητα φυσικού αερίου που θα μεταφερόταν από το Ισραήλ προς την Ευρώπη μέσων του East Med θα ήταν μία ποσότητα που η ΕΕ δεν θα εισήγαγε απευθείας από τους Αμερικανούς προμηθευτές.

Προχωρώντας στο διπλωματικό κομμάτι, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχούσε πως η κατασκευή του East Med θα κλιμάκωνε την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας των βλέψεων της Τουρκίας, χωρίς να είναι απίθανο ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας, με το Τελ-Αβίβ να βρίσκεται στη μέση διπλωματικά. Αξίζει, επίσης, να αναφερθεί πως ορισμένοι διπλωματικοί φορείς από τη Λευκωσία είχαν δηλώσει ανακούφιση με την ακύρωση του East Med, υιοθετώντας την προσέγγιση περί χαμηλών τόνων έναντι της Τουρκίας. Εντούτοις, έκτοτε έχουν υπάρξει δύο σημαντικές αλλαγές στην περιοχή.

Αφενός, οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας έχουν επιδεινωθεί δραματικά με αφορμή τον πόλεμο στη Γάζα, με την Άγκυρα να διακόπτει τις διπλωματικές επαφές τον προηγούμενο Νοέμβριο. Αφετέρου, η αλλαγή των ισορροπιών στη Συρία, και ειδικά η ενίσχυση της τουρκικής επιρροής στη Δαμασκό, έχει θορυβήσει την ισραηλινή ηγεσία. Παράλληλα, με την Τουρκία να επιχειρεί να επαναλάβει τη συνταγή του Τουρκολιβυκού μνημονίου με το νέο συριακό καθεστώς, η θαλάσσια κυριαρχία του Ισραήλ θα μπορούσε να αμφισβητηθεί πολύ πιο έντονα. Αν η Ουάσιγκτον επί Τραμπ κληθεί να επιλέξει μεταξύ της ατζέντας του Ισραήλ και εκείνης της Τουρκίας, οι Ισραηλινοί έχουν αδιαμφισβήτητα το προβάδισμα. Ωστόσο, η απροθυμία της νέας αμερικανικής ηγεσίας να εμπλακεί ενεργά στις εξελίξεις στην περιοχή οφείλει να προβληματίζει όλους τους εταίρους της Ουάσιγκτον.

Όπως έχουν δηλώσει υψηλόβαθμοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι, προς το παρόν επιθυμούν να επικεντρωθούν στις εξαγωγές LNG προς την Ευρώπη μέσω των ελληνικών τερματικών. Όμως το όνειρο του East Med παραμένει ζωντανό. Η ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο σίγουρα θα μπορούσε να βοηθήσει τις φιλοδοξίες για αναβίωση του έργου. Ταυτόχρονα, η σταδιακή υποχώρηση της ΕΕ από τους πράσινους στόχους που είχαν τεθεί τα προηγούμενα χρόνια σηματοδοτεί μία νέα ευκαιρία για τις ενεργειακές διασυνδέσεις που είχαν ακυρωθεί στη βάση περιβαλλοντικών ανησυχιών. Εντέλει, ο πραγματικά καθοριστικός παράγοντας για το μέλλον του East Med θα είναι η στάση του νέου Προέδρου των ΗΠΑ στις εξελίξεις που συμβαίνουν στην περιοχή.