Ένα ακόμη επίκεντρο των γεωπολιτικών εντάσεων αναδύεται στη Βόρεια Ευρώπη και τη Βαλτική Θάλασσα, με τον επικεφαλής εξωτερικών υποθέσεων της NorthStandard (ένα από τα μεγαλύτερα P&I Clubs διεθνώς), Mike Salthouse, να κάνει λόγο για εργαλειοποίηση της ναυτιλιακής βιομηχανίας προς εξυπηρέτηση ύποπτων σκοπών.
Για παράδειγμα, ο ίδιος αναφέρθηκε στις πρόσφατες περιπτώσεις «σαμποτάζ» ή ατυχημάτων που οδηγούν στην καταστροφή υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών στη Βαλτική Θάλασσα από «ύποπτα» πλοία, σημειώνοντας ότι αποτελούν σημάδια αλλαγής των κινήσεων εμπορικών πλοίων στη θάλασσα.
«Αυτό που θα μπορούσε κάποτε να αντιμετωπίζεται ως ατύχημα εξετάζεται τώρα ως πιθανή δολιοφθορά, ως μέρος μιας εκστρατείας υβριδικού πολέμου. Πλέον, όλοι υποθέτουν ότι αν κοπεί ένα υποθαλάσσιο καλώδιο η σκοπιμότητα είναι δεδομένη», τόνισε.
Στο στόχαστρο των Σουηδών βρίσκεται το πλοίο «Vezhen», με σημαία Μάλτας, που είχε αναχωρήσει πριν από λίγες ημέρες από λιμάνι της Ρωσίας και έπλεε μεταξύ Γκότλαντ και Λετονίας τη στιγμή που σημειώθηκε ζημιά σε καλώδιο οπτικών ινών που συνδέει τη Λετονία με το σουηδικό νησί Γκότλαντ.
Αντίστοιχα, τον περασμένο μήνα το δεξαμενόπλοιο «Eagle S», με σημαία Νήσων Κουκ, θεωρήθηκε ύποπτο για την πρόκληση ζημιάς στο καλώδιο Estlink-2 που διέρχεται κάτω από τη Βαλτική Θάλασσα μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, καθώς έσυρε την άγκυρά του κατά μήκος του πυθμένα την ημέρα των Χριστουγέννων.
Και τα δύο πλοία τέθηκαν υπό κράτηση και οι τοπικές αρχές επεσήμαναν ότι αποτελούν μέρος του «σκιώδους» στόλου, ενώ πρόσθεσαν ότι τα συγκεκριμένα περιστατικά ήταν κομμάτι στοχευμένης ρωσικής επίθεσης στις ευρωπαϊκές υποδομές.
Στόλος
Σύμφωνα με στοιχεία Ιανουαρίου της Clarksons Research, τα οποία παραθέτει η NorthStandard, ο «σκιώδης» στόλος ανέρχεται σε 1.266 πλοία, συνολικής χωρητικότητας περίπου 45 εκατ. gt ή το 2,7% της χωρητικότητας του στόλου.
Σε αυτά περιλαμβάνονται 520 τάνκερ, 22 πλοία μεταφοράς LNG και 30 πλοία μεταφοράς LPG και αντιπροσωπεύουν περίπου το 17% του συνολικού στόλου δεξαμενόπλοιων σε όρους dwt, περίπου το 20% του στόλου μεταφοράς αργού πετρελαίου και το 11% του στόλου product tankers.
Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός, πάντα με βάση τα ίδια στοιχεία, ότι ο «σκιώδης» στόλος έχει υπερτριπλασιαστεί σε μέγεθος από την έναρξη του πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, με τους αναλυτές να αναφέρουν ότι ένα στα πέντε VLCCs είναι «βρόμικο».
Αυτή η ανάπτυξη του «σκιώδους» στόλου πάει χέρι χέρι με τις αυξανόμενες κυρώσεις που στοχεύουν τη Ρωσία, από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον Salthouse, η άνοδος των παράνομων, ανασφάλιστων και εν τέλει επικίνδυνων πλοίων υπονομεύει τη βάση των κυρώσεων και τη δύναμη των εθνών να προβάλλουν την επιρροή τους.
Στο πλαίσιο αυτό, όπως υπογραμμίζει ο επικεφαλής εξωτερικών υποθέσεων της NorthStandard, θα μπορούσε να αναθεωρηθεί η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), στο κομμάτι που έχει να κάνει με την ελευθερία της ναυσιπλοΐας και την αβλαβή διέλευση πλοίων που υπόκεινται σε κυρώσεις από περιοχές όπως η Βαλτική Θάλασσα και η Μάγχη.
«Βέβαια, αυτό θα πρέπει να γίνει προσεκτικά διότι, αν και μπορεί να είναι νόμιμο, ο αντίκτυπος για τον κλάδο θα είναι πως άλλοι άνθρωποι μπορεί να γίνουν δημιουργικοί με τον τρόπο που ερμηνεύουν ορισμένες από αυτές τις διατάξεις. Γι’ αυτό θα πρέπει να τηρούμε όχι μόνο το γράμμα της UNCLOS, αλλά και το πνεύμα της», δήλωσε ο Salthouse.
Επιπρόσθετα, αν λάβουμε ως δεδομένο ότι οι κυρώσεις μπορεί να συνεχιστούν, το ανώτατο στέλεχος της NorthStandard τονίζει ότι η ναυτιλιακή βιομηχανία θα πρέπει να βρει τρόπους ώστε να απαλλαγεί από τα «σκιώδη» πλοία και να τα αντικαταστήσει με μια χωρητικότητα καλύτερης ποιότητας.
«Πρέπει να βρεθεί τρόπος για παροχή πραγματικών κινήτρων για μια ναυτιλία πραγματικά καλής ποιότητας».
Τέλη διέλευσης και περιπολίες από θάλασσα και αέρα
Στον απόηχο των επαναλαμβανόμενων περιστατικών καταστροφής καλωδίων, η Εσθονία προτείνει την καταβολή ενός φόρου από τις ναυτιλιακές εταιρείες των οποίων τα πλοία περνούν από τη Βαλτική Θάλασσα για την επισκευή και την προστασία των υποθαλάσσιων καλωδίων.
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Άμυνας της Εσθονίας, Hanno Pevkur, αναφέρθηκε στην ανάγκη επιβολής «καλωδιόσημου» στις εταιρείες που χρησιμοποιούν τη Βαλτική, μία από τις πιο πολυσύχναστες ναυτιλιακές διαδρομές στον κόσμο, προκειμένου να καλυφθεί το υψηλό κόστος των καταστροφών.
Την περασμένη εβδομάδα το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι θα αναπτύξει φρεγάτες, αεροσκάφη περιπολίας και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην περιοχή, με τον Pevkur να τονίζει ότι αυτό από μόνο του δεν αρκεί.
Ο Εσθονός υπουργός παρομοίασε το εν λόγω τέλος με τα τέλη αεροδρομίου τα οποία ο επιβάτης πληρώνει στο εισιτήριο.
«Έτσι, στο μέλλον ίσως δούμε να υπάρχει ένα κόστος για τις εταιρείες διαχείρισης πλοίων, επειδή αυτό είναι ουσιαστικά ένα τέλος ασφάλισης για την καταστροφή των καλωδίων», σημείωσε.
Πέραν των προαναφερθέντων μέτρων, ο ίδιος δήλωσε ότι οι χώρες της Βαλτικής εξετάζουν επιπρόσθετα μέτρα για την προστασία των καλωδίων, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης αισθητήρων για τον εντοπισμό αγκυρών που σύρονται στον πυθμένα της θάλασσας, ή της κατασκευής τοιχωμάτων γύρω από τα καλώδια.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")