και διεθνώς αναγνωρισμένοι “διαχειριστές” της, δηλαδή η Δανία, επιχειρούν να ισορροπήσουν τα διπλωματικά και οικονομικά συμφέροντα που συγκλίνουν εκεί με την προστασία του περιβάλλοντος.
Το διεθνές ενδιαφέρον για τη Γροιλανδία προηγείτο κατά πολύ την ανακάλυψη του Ντόναλντ Τραμπ για τη γεωπολιτική και οικονομική σημασία του νησιού. Εξάλλου, σε αντίθεση με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, όσοι αναγνώριζαν την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής ως φαινομένου μπορούσαν να προβλέψουν πως το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική θα διευκόλυνε τις μεταφορές και τις εξορύξεις στη Γροιλανδία. Εντούτοις, τόσο το δηλωθέν ενδιαφέρον του Τραμπ για εξαγορά ή προσάρτηση του νησιού, όσο και ο εντεινόμενος διεθνής ανταγωνισμός για τις κρίσιμες πρώτες ύλες, έχουν φέρει στο προσκήνιο το μέλλον του γεωπολιτικού αυτού “φιλέτου”.
Η Γροιλανδία δεν αποτελεί απλώς μεταφορικό κόμβο για τον Αρκτικό Ωκεανό και ένα κρίσιμο αμυντικό φυλάκιο μεταξύ Βόρειας Αμερικής, Βόρειας Ευρώπης, και Ρωσίας, αλλά και μία περιοχή με πλούσια αποθέματα ορυκτών. Αυτά μπορεί να είναι τόσο ορυκτά καύσιμα, όσο και πρώτες ύλες στρατηγικής σημασίας. Ως εκ τούτου, μία σειρά επενδυτών έχει επιχειρήσει να αναπτύξει εξορυκτικές αποστολές στο νησί εδώ και αρκετά χρόνια. Το βασικό πρόβλημα αυτών των προσπαθειών, όμως, είναι τα υψηλότατα κόστη αρχικής επένδυσης τα οποία οφείλονται στις ανεπαρκείς υποδομές του νησιού, για παράδειγμα σε δρόμους, και την ανάγκη εξειδικευμένου ανθρώπινου και υλικοτεχνικού δυναμικού εξαιτίας των περιβαλλοντικών συνθηκών.
Χάρτης της Γροιλανδίας με τον ορυκτό πλούτο που έχει εντοπιστεί. Πηγή: Financial Times.
Ο Jakob Stausholm, επικεφαλής του εξορυκτικού κολοσσού Rio Tinto, δήλωσε πρόσφατα πως η εταιρεία ερευνά τη Γροιλανδία, για 15 χρόνια, αλλά ποτέ δεν κατάφερε να σχεδιάσει μία κερδοφόρα επένδυση. Η Rio Tinto δεν είναι η μόνη επιχείρηση που δυσκολεύτηκε. Άλλες εταιρείες που είχαν λάβει άδειες είτε τις έχασαν λόγω της καθυστέρησής τους στο να ξεκινήσουν τα σχετικά έργα, είτε προτίμησαν να τις πουλήσουν λόγω αδυναμίας ανάπτυξής τους. Βέβαια, υπάρχουν και εκείνοι που είναι αποφασισμένοι να παραμείνουν παρά τις δυσκολίες. Χαρακτηριστικά, η Energy Transition Minerals βρίσκεται σε δικαστική διαμάχη με την κυβέρνηση της Γροιλανδίας καθώς η δεύτερη ακύρωσε το σχεδιαζόμενο έργο της πρώτης εξαιτίας περιβαλλοντικών ανησυχιών.
Το ενδιαφέρον του Τραμπ ήρθε να ταράξει αυτές τις ισορροπίες. Από τη μία πλευρά, οι επενδυτές ελπίζουν πως η εμπλοκή των ΗΠΑ με τον έναν ή άλλον τρόπο θα εξασφαλίσει τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την ανάπτυξη καθεμίας από αυτές τις υποδομές. Παράλληλα, οι πιέσεις από την αμερικανική κυβέρνηση θα οδηγήσουν σε απορρύθμιση των περιβαλλοντικών κανονισμών της Γροιλανδίας. Από την άλλη πλευρά, οι κάτοικοι της Γροιλανδίας νιώθουν διστακτικότητα για το τι σημαίνει η ρητορική του Τραμπ. Η οικονομική ανάπτυξη που μπορεί να συνοδεύσει τις επενδύσεις θα βοηθήσει τη Γροιλανδία να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο του νησιού και θα ενισχύσει τις εντεινόμενες προσπάθειες για ανεξαρτησία από τη Δανία. Όμως οι κάτοικοι γνωρίζουν καλά πως η υλοποίηση αυτών των επιχειρηματικών σχεδίων συνοδεύεται από υπονόμευση ή και καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
Επί του παρόντος, οι Γροιλανδοί ψάχνουν μία ιδανική ισορροπία. Σύμφωνα με την Υπουργό Εξορύξεων της χώρας, Naaja Nathanielsen, σε καμία περίπτωση σε επιθυμούν έναν νέο «πυρετό του χρυσού». Η ίδια εκτιμά πως πέντε εξορύξεις θα ήταν ένας καλός συμβιβασμός μεταξύ κερδών και περιβάλλοντος, αναγνωρίζοντας επίσης πως το ζήτημα των ανθρώπινων πόρων είναι εξίσου σημαντικό. Ενδεχομένως όμως, αυτός ο αριθμός να φαίνεται πολύ χαμηλός για τους διάφορους επενδυτές, οι οποίοι στοχεύουν να αξιοποιήσουν τη Γροιλανδία όχι μόνο ως πεδίο οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και γεωπολιτικού ανταγωνισμού.