O όρος συναλλακτική πολιτική εισέρχεται πλέον δυναμικά στο προσκήνιο. Η επιβολή δασμών σε Κίνα, Μεξικό και Καναδά από τον Ντόναλντ Τραμπ   προκάλεσε σεισμό στις αγορές. Αν και τόσο το Μεξικό όσο και ο Καναδάς έλαβαν ένα μήνα παράταση μετά από διαπραγματεύσεις με τον νέο Αμερικανό Πρόεδρο, η Κίνα απάντησε σχεδόν αμέσως, δίδοντας το έναυσμα για την απαρχή αυτού που κοινώς ονομάζεται εμπορικός πόλεμος. Και πρόκειται για ένα πόλεμο γιγάντων,  που ουδείς γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί αλλά και

ποιες θα είναι οι διεθνείς επιπτώσεις σε συνδυασμό φυσικά και με τα άλλα ανοικτά μέτωπα σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. 

Η Κίνα ανακοίνωσε χθες ότι θα επιβάλει δασμούς σε προϊόντα που εισάγει από τις ΗΠΑ και έχει ανοίξει αντιμονοπωλιακή έρευνα κατά της Google σε μια πρώτη απάντηση στην επιβολή πρόσθετων δασμών 10% στις εξαγωγές της από τον Ντόναλντ Τραμπ.

Σύμφωνα με το Πεκίνο, οι δασμοί μεταξύ 10 και 15% στο αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, τον άνθρακα, το αργό πετρέλαιο και τον αγροτικό εξοπλισμό θα τεθούν σε ισχύ στις 10 Φεβρουαρίου. Το Πεκίνο ανακοίνωσε επίσης ότι θα επιβάλει δασμούς σε ορισμένες εξαγωγές αυτοκινήτων από τις ΗΠΑ και ανακοίνωσε πρόσθετους ελέγχους εξαγωγών σε σπάνια μέταλλα.

Είναι σαφές ότι ο στόχος του Αμερικανού Προέδρου ήταν εξαρχής το Πεκίνο και είναι επίσης σαφές ότι η επιβολή δασμών είναι το μέσο πίεσης του Τραμπ για να πάρει αυτό που θέλει γρήγορα χωρίς να εμπλακεί σε αέναους γύρους συνομιλιών. Περνάει από τις απειλές αμέσως στην πράξη  για να πιέσει για συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Την  ίδια τακτική αναμένεται να ακολουθήσει και απέναντι στην ΕΕ, η οποία παρ ότι απειλεί με αντίποινα, δεν θα ήθελε επ ουδενί να ανοίξει κι άλλο μέτωπο.  Όπως αναφέρει ανάλυση του CNN ο Τραμπ έχει αναφερθεί στους δασμούς ως την τέταρτη πιο όμορφη λέξη στο λεξικό, μετά τις λέξεις «Θεός», «αγάπη» και «θρησκεία» και έχει δηλώσει ότι θα τους χρησιμοποιήσει για τρεις βασικούς στόχους: την αύξηση των εσόδων, την εξισορρόπηση του εμπορίου και για να εξαναγκάσει τις ανταγωνίστριες χώρες σε διαπραγματεύσεις.

Μια ένδειξη για τις προθέσεις του Τραμπ θα ήταν τα πεπραγμένα του στην πρώτη του θητεία. Επέβαλε δασμούς 25% στον χάλυβα και 10% στο αλουμίνιο το 2018 και η Ευρωπαϊκή Ένωση απάντησε επιβάλλοντας δασμούς 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις μοτοσικλέτες Harley Davidson, τα τζιν Levi’s και στο μπέρμπον. Ο Τραμπ απείλησε με κλιμάκωση, πλήττοντας τις εισαγωγές ευρωπαϊκών αυτοκινήτων. Όμως ποτέ δεν έφτασε έως εκεί και εν τέλει οι δασμοί ανεστάλησαν και από τις δύο πλευρές. Η εκεχειρία με την ΕΕ λήγει στα τέλη Μαρτίου, πράγμα που σημαίνει ότι ακόμη και αν ο Τραμπ δεν χτυπήσει την Ευρώπη με δασμούς τώρα, η εμπορική διαμάχη Ουάσιγκτον-Βρυξελλών έχει ακόμη πολλά επεισόδια.

Οι πιο ευάλωτοι και η Ελλάδα

Όσον αφορά τις χώρες που είναι πιο ευάλωτες στην επιβολή δασμών, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ιρλανδία έχουν να χάσουν τα περισσότερα από την επιβολή σκληρών δασμών από τις ΗΠΑ, αφού αυτές οι χώρες διατηρούν τα μεγαλύτερα εμπορικά πλεονάσματα απέναντι στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Για το 2023 η Γερμανία εξήγαγε στην Αμερική προϊόντα με αξία 85,7 δις ευρώ μεγαλύτερη από όσα εισήγαγε από τις ΗΠΑ. Η Ιταλία είχε εμπορικό πλεόνασμα σχεδόν 42 δις ευρώ από πωλήσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό, είδη μόδας και αξεσουάρ, χημικά, φαρμακευτικά, αγροτικά προϊόντα και ποτά. Η Ιρλανδία είχε εμπορικό πλεόνασμα 29,4 δις ευρώ κυρίως από εξαγωγές προς τις ΗΠΑ σε φαρμακευτικά προϊόντα, χημικά, ιατρικό εξοπλισμό, μηχανήματα, αρώματα και καλλυντικά.

Όσον αφορά την Ελλάδα, παρότι οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ αποτελούν μικρό ποσοστό των συνολικών ευρωπαϊκών εξαγωγών, οι ΗΠΑ παραμένουν ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελλάδας. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του υπουργείου Εξωτερικών για το 2023, οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ ήταν της τάξεως των 2,2 δισ. και η Ελλάδα είχε πλεονασματικό ισοζύγιο, ενώ το 2022, λόγω των εξαγωγών LNG από τις ΗΠΑ, το ισοζύγιο ήταν ελλειμματικό. Με βάση εκτιμήσεις ειδικών, η επιβολή δασμών 20% θα μπορούσε να κοστίσει στους Έλληνες εξαγωγείς πάνω από 400 εκατ. ευρώ. Επιπλέον  υπάρχει έντονη ανησυχία για δευτερογενείς επιπτώσεις σε τομείς όπως ο τουρισμός  ειδικά εάν οι δασμοί έχουν επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των τουριστών που επιλέγουν την Ελλάδα για διακοπές.