από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και το οποίο διαχειρίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου η Μόσχα, αναφέρουν οι FT.
Καμία εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας δεν έχει πραγματοποιηθεί μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία το 2022, αλλά η σύνδεση ήταν κρίσιμη για την εξισορρόπηση της περιφερειακής κατανάλωσης και παραγωγής.
«Εντασσόμαστε στη μεγαλύτερη σύγχρονη ζώνη του κόσμου», δήλωσε ο Žygimantas Vaičiūnas, υπουργός Ενέργειας της Λιθουανίας. «Δεν είναι μόνο ένα τεχνικό μέτρο, αλλά πρόκειται επίσης για μια ιστορικά και συμβολικά πολύ σημαντική ενέργεια».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Βον ντερ Λάιεν θα συναντηθεί με τους ηγέτες της Βαλτικής στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας, Βίλνιους, για να σηματοδοτήσει την ημέρα συγχρονισμού με το δίκτυο της ΕΕ μέσω της Πολωνίας.
Η Sonya Twohig, γενική γραμματέας της ένωσης διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς της ΕΕ, δήλωσε ότι πρόκειται για μια «σημαντική στιγμή» για τις χώρες της Βαλτικής. Η αντίστροφη μέτρηση για την «ενεργειακή ανεξαρτησία» έχει εμφανιστεί σε όλους τους δικτυακούς τόπους των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς της Βαλτικής, ενώ η αποσύνδεση από το Brell θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο.
Οι κίνδυνοι
Όμως οι αξιωματούχοι της Βαλτικής φοβούνται ότι ο συγχρονισμός δεν είναι χωρίς κινδύνους, μετά την αύξηση του αριθμού των ύποπτων πράξεων δολιοφθοράς σε συνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένων και φυσικού αερίου στη Βαλτική και τη Βόρεια Θάλασσα.
Τους τελευταίους 18 μήνες, περισσότερα από 10 καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας και δεδομένων ή αγωγοί έχουν υποστεί ζημιές από τουλάχιστον τρία ύποπτα περιστατικά δολιοφθοράς, στα οποία εμπλέκονται πλοία που σέρνουν τις άγκυρές τους.
Αξιωματούχοι των χωρών της Βαλτικής πιστεύουν σε κατ' ιδίαν συζητήσεις ότι υπάρχει πιθανότητα το σαμποτάζ στο Estlink 2, ένα υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Εσθονίας και Φινλανδίας, να συνδέεται με την προσπάθεια αποσυγχρονισμού. Η Φινλανδία κατέσχεσε ένα πλοίο που ανήκε στον σκιώδη στόλο πετρελαιοφόρων της Ρωσίας για το συγκεκριμένο περιστατικό.
"Η δουλειά μας είναι να προετοιμαστούμε έτσι ώστε κάτι παρόμοιο να μην επηρεάσει το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι μία από τις ιδέες (της Ρωσίας) είναι να θέσει σε κίνδυνο το σχέδιο της σύνδεσης μας με την ΕΕ", δήλωσε ο Vaičiūnas.
Ο Εσθονός υπουργός για το κλίμα Yoko Alender δήλωσε ότι το Ταλίν αναπτύσσει στρατιώτες για την φύλαξη συνδέσμων και σταθμών ηλεκτροπαραγωγής κατά τη διάρκεια της διαδικασίας συγχρονισμού.
"Με τη Ρωσία, ποτέ δεν ξέρεις. Είναι μία από τις σκέψεις και τα σενάρια ότι θα μπορούσε να συμβεί. Θα μπορούσαν να μας αποκόψουν", δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ που συμμετέχει στη διαδικασία.
Οι κακόβουλοι παράγοντες που υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην επιχείρηση αποτέλεσαν επίσης ζήτημα κρίσιμης ανησυχίας.
Λετονοί αξιωματούχοι δήλωσαν στους Financial Times ότι όλα τα υπουργεία της κυβέρνησης έχουν τεθεί σε επιφυλακή για την αντιμετώπιση εκστρατειών παραπληροφόρησης που έχουν διαδώσει ψευδή μηνύματα σχετικά με τις αυξήσεις των τιμών και τις διακοπές ρεύματος. Μηνύματα σχετικά με τις προσπάθειες που καταβάλλονται για να γίνει ο συγχρονισμός μια ομαλή διαδικασία γίνονταν καθημερινά στις ειδησεογραφικές εκπομπές, είπε ένας από αυτούς.
Ο Stefan Konstantinov, ανώτερος αναλυτής ενέργειας στην εταιρεία ενεργειακών αναλύσεων ICIS, δήλωσε ότι δεν αναμένει ότι η σύνδεση των Βαλτικών χωρών με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στις τιμές.
Όμως, με την Estlink 2 εκτός λειτουργίας για επισκευή μέχρι τα μέσα του 2025, «οποιαδήποτε πιθανά περιστατικά, που θα οδηγούσαν σε ζημιά στις υπόλοιπες υποθαλάσσιες διασυνδέσεις, Estlink 1 και NordBalt, πιθανότατα θα προκαλούσαν περαιτέρω αιχμές στις τιμές της Βαλτικής», πρόσθεσε.
Οι Βαλτικές χώρες θα συνδεθούν με το δίκτυο της ΕΕ, όπως ακριβώς έκανε η Ουκρανία σε δύο εβδομάδες μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Μόσχας, μια κίνηση τόσο γρήγορη που ορισμένοι αξιωματούχοι της ΕΕ τη χαρακτήρισαν «θαυματουργή». Η σύνδεση με το μικρότερο δίκτυο της Βαλτικής χρειάστηκε πολύ περισσότερο χρόνο λόγω της ανάγκης για σημαντικές επενδύσεις.
Ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς της Εσθονίας, Elering δήλωσε ότι ο συντονισμός με τους γείτονές της στην ΕΕ ήταν «μια σημαντική διασυνοριακή πρόκληση», όπως και ότι έπρεπε να διατηρηθεί το χρονοδιάγραμμα κατασκευής του δικτύου εν μέσω διαταραχών του εφοδιασμού που συνδέονται με την εκδήλωση της πανδημίας Covid-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ωστόσο, η Elering δήλωσε ότι οι προσπάθειες αυτές σημαίνουν ότι ιδανικά η μετάβαση θα γίνει «τόσο απρόσκοπτα ώστε οι καταναλωτές να μην αντιληφθούν καν την αλλαγή».
Μετά τις 9 Φεβρουαρίου, ο ρωσικός κόμβος του Καλίνινγκραντ, που αποτελούσε μέρος του Brell, θα πρέπει να λειτουργεί ως ανεξάρτητη ενεργειακή νησίδα. Οι ρωσικές αρχές είχαν «επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε περιουσιακά στοιχεία παραγωγής ενέργειας» για να διασφαλίσουν την αυτάρκεια του Καλίνινγκραντ, δήλωσε ο Κονσταντίνοφ.
Αξιωματούχοι της ΕΕ δήλωσαν ότι το Καλίνινγκραντ είχε κατασκευάσει νέες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου και είχε πραγματοποιήσει αρκετές δοκιμές, παρόλο που δεν υπήρχε επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών.
Ο Alender δήλωσε ότι η ενεργειακή ανεξαρτησία από τη Ρωσία ανάγκασε τις χώρες της Βαλτικής να αυξήσουν τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και σε μονάδες φυσικού αερίου που θα μπορούσαν αργότερα να μετατραπούν για χρήση με βιοαέριο. Η Εσθονία και η Φινλανδία κατασκευάζουν επίσης ένα τρίτο καλώδιο Estlink που θα πρέπει να ολοκληρωθεί το 2035.
«Για τον λαό μας είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν εξαρτόμαστε πλέον με οποιονδήποτε τρόπο ... από το ρωσικό έθνος».