Αν και το τουρκικό πολεμικό έφτασε εκεί προκειμένου να παρακολουθήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κυπριακής Δημοκρατίας, η παρουσία του στην περιοχή στέλνει μηνύματα, που όχι απλώς δεν συνηγορούν προς την κατεύθυνση της συνεννόησης για την υπερκέραση των διαφωνιών σχετικά με το καλώδιο, αλλά υπενθυμίζουν και παλαιότερες αντιλήψεις της Αγκυρας περί αδυναμίας της νησιωτικής Κρήτης να έχει οποιαδήποτε επήρεια θαλάσσιων ζωνών πέρα από τα 6 ναυτικά μίλια και, βεβαίως, ούτε και υφαλοκρηπίδα. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, η Αγκυρα υποστηρίζει πως η εμφάνιση ενός τουρκικού πολεμικού (αρχικά κορβέτας και στη συνέχεια φρεγάτας) αποφασίστηκε προκειμένου να γίνει κατανοητό τι είδους έρευνες διεξάγονται από τα πλοία, προκειμένου δηλαδή να είναι σαφές πως δεν γίνονται έρευνες για υδρογονάνθρακες. Πρόκειται, βεβαίως, για μια αιτιολογία που δεν ευσταθεί με βάση και τη δι’ ασυρμάτου παρενόχληση την οποία αποκάλυψε χθες η «Κ». Η ισχύς των NAVTEX για τις έρευνες των δύο πλοίων «Ievoli Relume» και «NG Worker» στα βόρεια της Κρήτης παύει σήμερα το πρωί.
Οι απόψεις της Αγκυρας
Η συγκεκριμένη στάση υπενθυμίζει, βεβαίως, τις πάγιες απόψεις της Αγκυρας περί ορίου της τουρκικής δικαιοδοσίας στο Αιγαίο με βάση τον 25ο μεσημβρινό (φτάνει ελαφρώς ανατολικά του Ηρακλείου Κρήτης). Από το 1997 η Αγκυρα θεωρεί ότι ανατολικά του 25ου μεσημβρινού διατηρεί διάφορες δικαιοδοσίες, έχοντας ξεκινήσει από το πεδίο των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης. Ουσιαστικά με τη στάση της η Αγκυρα επαναφέρει την υπόθεση του Πρακτικού της Βέρνης του 1976, το οποίο η Ελλάδα θεωρεί μεν παρωχημένο και πλέον άκυρο, ωστόσο η Τουρκία χρησιμοποιεί ως επιχείρημα που αιτιολογεί τη στάση της στο Αιγαίο, ως επισπεύδουσας να υπερασπιστεί ένα μορατόριουμ ερευνών στο αρχιπέλαγος. Στη θέση αυτή προσδένει πλέον και την ερμηνεία που κάνει στη Διακήρυξη των Αθηνών.
Η στάση της Αγκυρας υποδηλώνει, επιπλέον, ότι οι πολυάριθμες προσπάθειες που έγιναν τους τελευταίους έξι μήνες προκειμένου να βρεθεί μια φόρμουλα που θα επέτρεπε την υλοποίηση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης, καταλήγει σε αδιέξοδο. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η σκληρή στάση της Αγκυρας έρχεται και ως προειδοποίηση για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό που η Ελλάδα πρέπει να ανακοινώσει μέχρι τον Μάρτιο και, όπως είναι αναμενόμενο, θα περιλαμβάνει το μέγιστο της έκτασης των θαλασσίων ζωνών που δύναται να έχει η Ελληνική Δημοκρατία ακόμη και σε περιοχές όπου δεν υπάρχει οριοθέτηση, ήτοι στο σύνολο του Αιγαίου Πελάγους. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει, βεβαίως, να οριοθετηθούν και τα θαλάσσια πάρκα, για τα οποία η Τουρκία έχει ήδη εκδηλώσει τις διαθέσεις της. Επί της ουσίας η Αγκυρα αξιοποιεί τη συγκυρία για να επιβάλει τη διαιώνιση ενός status quo στο Αιγαίο, το οποίο ουσιαστικά περιορίζει την άσκηση δικαιωμάτων που αφορούν την οικονομική δραστηριότητα σε περιοχές του αρχιπελάγους οι οποίες ανήκουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, στην ελληνική δικαιοδοσία. Περιττό να υπογραμμιστεί ότι η συγκεκριμένη στάση μάλλον υπονομεύει και τις προοπτικές όποιας σοβαρής συζήτησης στις επόμενες ελληνοτουρκικές συναντήσεις, όποτε κι αν αυτές επαναληφθούν.
Το τουρκικό δημοσίευμα
Εν τω μεταξύ, χθες, δημιουργήθηκε για λίγες ώρες και μια ατμόσφαιρα περί επ’ αόριστον αναβολής της προγραμματιζόμενης επόμενης συνάντησης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τη συνεδρίαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ). Αφορμή υπήρξε δημοσίευμα της τουρκικής TürkiyeGazetesi, η οποία επικαλούμενη διπλωματικές πηγές (της Τουρκίας) υποστήριξε ότι η Αθήνα υποχώρησε από τη συζήτηση προγραμματισμού του επόμενου ΑΣΣ λόγω ενόχλησης από την αποφασιστική στάση της Αγκυρας στο θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Από την Αθήνα δεν υπήρξε κάποιος σχολιασμός επί τούτου και, όπως φαίνεται, έπειτα από συνεννόηση με την Αγκυρα το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανέλαβε να διαψεύσει τις πληροφορίες περί ακύρωσης της επόμενης συνάντησης. Πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ανέφεραν τα εξής: «Η είδηση δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Δεν υπάρχει αναβολή της συνάντησης. Η ημερομηνία δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμη. Οι δύο πλευρές συνεχίζουν να εργάζονται για να καθορίσουν μια κατάλληλη ημερομηνία και για τις δύο πλευρές το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους».
Η «Κ» είχε ήδη από χθες επισημάνει ότι η συνάντηση είναι αδύνατον να πραγματοποιηθεί πριν από τον Απρίλιο, ωστόσο η τουρκική πλευρά επεκτείνει το διάστημα αυτό για λίγο περισσότερο. Εκείνο, ωστόσο, που απέφυγαν να κάνουν οι τουρκικές πηγές είναι να σχολιάσουν το σκέλος του δημοσιεύματος το οποίο αναδείκνυε την «αποφασιστική πολιτική της Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο» ως αφορμή για τη στάση της Ελλάδας.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 05/02/2025)