Ο Τζο Μπάιντεν έκανε ένα αποχαιρετιστήριο δώρο στους παραγωγούς πετρελαίου, επιβάλλοντας τις πιο αυστηρές κυρώσεις κατά των ρωσικών εξαγωγών του καυσίμου, κάτι που οδήγησε τους παραδοσιακούς αγοραστές να ψάξουν για εναλλακτικές προμήθειες. Η άφιξη του Ντόναλντ Τραμπ επέτεινε το ράλι τιμών εξαιτίας των νέων αμερικανικών πιέσεων προς το Ιράν και της στρατηγικής του Λευκού Οίκου στο ουκρανικό ζήτημα.
Το 2025 ξεκίνησε με την επιβολή των αυστηρότερων κυρώσεων εναντίον του ρωσικού πετρελαίου, στοχεύοντας πολυάριθμα τάνκερ που μετέφεραν το καύσιμο προς τις πολυπληθέστερες αγορές διεθνώς. Κίνα και Ινδία αποτελούσαν τους μεγαλύτερους πελάτες της Ρωσίας, δεδομένων των τεράστιων αναγκών τους σε καύσιμα και της φαινομενικής ουδετερότητάς τους στον πόλεμο της Ουκρανίας. Από την πλευρά της, η Ρωσία προσέφερε φθηνό πετρέλαιο, το οποίο μπορούσε να φτάσει γρήγορα και εγγυημένα στον προορισμό του, σε αντίθεση με στόλους άλλων κρατών. Η εικόνα αυτή ανατράπηκε με την ανακοίνωση των νέων αμερικανικών κυρώσεων, με τις ηγεσίες και τους αγοραστές στις δύο χώρες να αναζητούν διαφορετικούς προμηθευτές πετρελαίου.
Οι μεγάλοι κερδισμένοι αυτής της αλλαγής είναι οι παραγωγοί του OPEC+, συμπεριλαμβανομένης της ηγέτιδας Σαουδικής Αραβίας, της Βραζιλίας, και του Καζακστάν. Πέραν των μεμονωμένων προμηθευτών, οι αμερικανικές κυρώσεις έχουν ενισχύσει την αγορά ευρύτερα, ανεβάζοντας τις τιμές που είχαν “παγώσει” εδώ και μήνες παρά τις γεωπολιτικές κρίσεις και τους περιορισμούς του OPEC+. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί πολύ πιο σοβαρό κίνητρο για τις εταιρείες ώστε να αυξήσουν την παραγωγή τους, με τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ να πετυχαίνει αθόρυβα αυτό για το οποίο φωνάζει ο σημερινός.
Οι εξαγωγές Σαουδαραβικού πετρελαίου προς την Ασία. Πηγή: Reuters.
Η κατάσταση αυτή αναμένεται να διατηρηθεί, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, καθώς η διακυβέρνηση Τραμπ επιθυμεί να χρησιμοποιήσει τα ορυκτά καύσιμο ως μοχλό πίεσης για τους στόχους στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Όσον αφορά τη Ρωσία, ο Τραμπ έχει διατηρήσει τις κυρώσεις Μπάιντεν, παρά την πρόσφατη επαναπροσέγγισή του με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλάντιμιρ Πούτιν. Σε μία από τις πρώτες εμφανίσεις μπροστά σε διεθνές κοινό, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είχε δηλώσει πως το πετρέλαιο αποτελεί το σημαντικότερο όπλο ώστε η Ρωσία να αναγκαστεί να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το ουκρανικό. Ως εκ τούτου, η Ουάσιγκτον πιθανότατα θα αφήσει τις κυρώσεις ως έχουν μέχρι την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
Ένας άλλος στόχος του Τραμπ είναι το Ιράν, με τον ίδιο να ακολουθεί την τακτική του καρότου και του μαστίγιου. Ο Αμερικανός Πρόεδρος διέταξε την κυβέρνησή του να αυξήσει στον μέγιστο βαθμό με σκοπό να μειωθούν στο ελάχιστο οι ιρανικές εξαγωγές πετρελαίου— μία από τις λίγες πηγές εσόδων της Τεχεράνης. Ταυτόχρονα, δήλωσε πως επιθυμεί άμεσα να ξεκινήσει επαφές με το Ιράν προκειμένου να βρεθεί μία αμοιβαία επωφελής λύση που θα σημάνει το τέλος του πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Το “στενό μαρκάρισμα” στο ιρανικό πετρέλαιο έπληξε ιδιαίτερα τα κινεζικά διυλιστήρια, τα οποία αποτελούσαν τους μεγαλύτερους πελάτες των Ιρανών.
Η κατάσταση αυτή έχει και άλλο ένα αποτέλεσμα: Εκατομμύρια τόνοι πετρελαίου από τη Ρωσία και το Ιράν έχουν μείνει στα αζήτητα, με τα τάνκερ που τους μετέφεραν να μην μπορούν να ξεφορτώσουν. Ως εκ τούτου, τα πετρελαιοφόρα αυτά παραμένουν στα ανοιχτά, με τις κινήσεις τους να παρακολουθούνται στενά ώστε τα συγκεκριμένα φορτία να μην εξαφανιστούν ξαφνικά χάρη στον σκιώδη στόλο.