Όσο η κυβέρνηση Τραμπ περικόπτει τις επιδοτήσεις στο εξωτερικό και τα προγράμματα ΑΠΕ, η Παγκόσμια Τράπεζα, ένας από τους σημαντικότερους φορείς χρηματοδότησης ενεργειακών έργων σε αναπτυσσόμενες χώρες, ανησυχεί ότι ο μεγαλύτερος μέτοχός της, οι ΗΠΑ, μπορεί να διακόψει τη στήριξη.
Ενώ η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει εκφράσει ούτε στήριξη ούτε αντίθεση στην τράπεζα, εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα, με το οποίο δεσμεύεται να επανεξετάσει τη συνεισφορά των ΗΠΑ σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς. Επίσης, το Project 2025, που αποτελεί «χάρτη» για την αναδιάρθρωση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, άσκησε πίεση για υπαναχώρηση από την Παγκόσμια Τράπεζα.
Αν οι ΗΠΑ υπαναχωρούσαν, η τράπεζα θα έχανε την αξιολόγηση ΑΑΑ, όπως προειδοποίησαν δύο οίκοι αξιολόγησης. Ετσι, θα μειωνόταν σημαντικά η δυνατότητά της να δανειστεί χρήματα. Περίπου το 18% των κονδυλίων της τράπεζας προέρχεται από τις ΗΠΑ.
Σε συνέντευξή του, ο Ατζέι Μπάνγκα, πρόεδρος της τράπεζας, δήλωσε ότι ο οργανισμός διαφέρει θεμελιωδώς από τις υπηρεσίες ανθρωπιστικής βοήθειας, τις οποίες μειώνει η κυβέρνηση Τραμπ. Μάλιστα, χρησιμοποίησε ως επιχειρήματα κάποιους από τους στόχους της ίδιας της κυβέρνησης: Οι επενδύσεις στο φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια είναι καλές και τα αναπτυξιακά πρότζεκτ που χρηματοδοτούνται από την τράπεζα θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη μετανάστευση, είπε.
Συμπλήρωσε πως η τράπεζα είναι κερδοφόρα και δεν θα έπρεπε να θεωρείται ότι χρηματοδοτείται από ελεημοσύνη των Αμερικανών φορολογουμένων. «Η Παγκόσμια Τράπεζα είναι κερδοφόρα», είπε, επισημαίνοντας ότι υπερκαλύπτει τα λειτουργικά της έξοδα, παρότι η πλειονότητα των έργων έχει χαμηλή απόδοση. «Δεν είναι ότι παίρνουμε χρήματα κάθε χρόνο από τους φορολογουμένους, για να επιδοτούμε εμάς και τους μισθούς μας», τόνισε.
Η ανησυχία για το μέλλον της τράπεζας αυξάνεται, καθώς η νέα κυβέρνηση Τραμπ απομακρύνεται από τα κλιματικά έργα και προωθεί μια ταχεία επέκταση των ΗΠΑ στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Οι ΗΠΑ ασκούν τεράστια επιρροή στην τράπεζα και ουσιαστικά επιλέγουν τον επικεφαλής της. Ο Ντέιβιντ Μάλπας, τον οποίο είχε προτείνει ο Τραμπ το 2019, διπλασίασε την κλιματική χρηματοδότηση της τράπεζας. Ωστόσο παραιτήθηκε λίγο αφότου δίστασε να απαντήσει σε διοργάνωση των NYT αν δέχεται το πόρισμα της επιστημονικής κοινότητας ότι τα ορυκτά καύσιμα είναι καταλύτης για την κλιματική αλλαγή.
Αν οι ΗΠΑ υπαναχωρούσαν από τις δεσμεύσεις τους, η τράπεζα θα έχανε την αξιολόγηση ΑΑΑ και θα μειωνόταν σημαντικά η δυνατότητά της να δανειστεί χρήματα.
Ο Banga προτάθηκε έπειτα, το 2023, από τον Τζο Μπάιντεν. Δεσμεύτηκε να διοχετεύσει το 45% των κονδυλίων της τράπεζας σε κλιματικά έργα, αυξάνοντας το ποσό κατά 10% από τον προκάτοχό του.
Η Παγκόσμια Τράπεζα δημιουργήθηκε το 1944 με στόχο την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον πόλεμο και πλέον είναι η μεγαλύτερη πολυεθνική τράπεζα στον κόσμο. Χρηματοδοτεί μία ευρεία γκάμα έργων σε φτωχές χώρες και αναδυόμενες οικονομίες, αν και επί καιρό δέχεται πίεση από ακτιβιστές ότι στηρίζει έργα που πλήττουν τις κοινωνίες και την οικολογία τους, όπως υδροηλεκτρικά φράγματα και αγωγοί φυσικού αερίου.
Τώρα, η τράπεζα έρχεται αντιμέτωπη με ένα άμεσο πρόβλημα. Τον Δεκέμβριο, το αμερικανικό Κογκρέσο ενέκρινε τη δέσμευση της κυβέρνησης Μπάιντεν να συνεισφέρει 4 δισ. δολάρια σε επιδοτήσεις και δάνεια προς τις φτωχότερες χώρες του κόσμου μέσω της τράπεζας. Ωστόσο το νέο Κογκρέσο, υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών πια, θα πρέπει να συμφωνήσει να συμπεριλαμβάνει τις μεταφορές αυτές κάθε χρόνο στον προϋπολογισμό του.
Παράλληλα, η τράπεζα αντιμετωπίζει και μια υπαρξιακή απειλή: Θα συνεχίσει η κυβέρνηση Τραμπ να στηρίζει τον οργανισμό; Και αν ναι, θα στηρίξει τον στόχο του Μπάνγκα να διοχετεύει σχεδόν τα μισά χρήματα σε αναπτυσσόμενες χώρες ώστε να προσαρμοστούν σε έναν πλανήτη με υψηλότερες θερμοκρασίες και να χτίσουν ενεργειακά συστήματα που θα συμβάλουν λιγότερο στην κλιματική αλλαγή;
«Ποιος ξέρει τι θα αποφασίσουν αύριο; Προσπαθώ να τους δείξω –τους το δείχνω τα τελευταία δύο χρόνια– ότι αυτό που κάνω είναι χρήσιμο σε εσάς. Αυτό που κάνω είναι να παίρνω τα δολάριά σας και να τα πολλαπλασιάζω», είπε ο Μπάνγκα.
Ο Κέβιν Γκάλαχερ, διευθυντής του Global Development Policy Center στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, δήλωσε ότι ο Λευκός Οίκος θα μπορούσε είτε να υπαναχωρήσει από την τράπεζα και να πάρει τα χρήματά του είτε να υπαναχωρήσει και να τα αφήσει στην τράπεζα, είτε να παραμείνει και να απαιτήσει επικέντρωση στα ορυκτά καύσιμα.
Πάντως, σύμφωνα με τον Γκάλαχερ, οι αναπτυσσόμενες χώρες «ετοιμάζονται γρήγορα για μία διακοπή της αμερικανικής χρηματοδότησης για το κλίμα, σίγουρα. Και ναι, αυτό προφανώς σημαίνει ότι θα ζητήσουν από την Κίνα περισσότερη χρηματοδότηση». Σημειώνεται ότι η Ιαπωνία και η Κίνα έχουν το δεύτερο και το τρίτο μεγαλύτερο μερίδιο αντίστοιχα στην Παγκόσμια Τράπεζα, μετά τις ΗΠΑ. Και η Κίνα είναι πρόθυμη να αυξήσει την επιρροή της.
(από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»)