παρέχουν ένα πιθανό πλαίσιο για τη συνύπαρξη των δύο υπερδυνάμεων στον πλανήτη. Αυτό είναι το γενικό συμπέρασμα άρθρου στο moderndiplomacy.eu του Γιάννη Μπασιά, πρώην προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της ΕΔΕΥ.
Όπως αναφέρει ο κ. Μπασιάς, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στο Ριάντ, οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ και της Ρωσίας προσδιόρισαν «συγκεκριμένους τομείς συνεργασίας», συμπεριλαμβανομένων «κοινών έργων στην Αρκτική», η οποία πιστεύεται ότι περιέχει το 13% του μη πιστοποιημένου πετρελαίου στον κόσμο και το 30% των ανεκμετάλλευτων αποθεμάτων φυσικού αερίου.
Επιπλέον, τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και η Ρωσία επιθυμούν να επιταχύνουν την εξερεύνηση και την εξόρυξη κρίσιμων πρώτων υλών όπως ο χαλκός, το κοβάλτιο και άλλες σπάνιες γαίες στην Αρκτική.
Είναι εμφανές σε έναν χάρτη με κέντρο τον Βόρειο Πόλο, ότι τα μέταλλα συγκεντρώνονται στις περιφερειακές ακτές των ηπείρων, ιδιαίτερα στην Φινλανδία, την Σουηδία και τον Καναδά. Είναι χαρακτηριστικό, επισημαίνει ο αρθρογράφος, ότι η Exxon και η Chevron προχωρούν στη δημιουργία hedge funds για να αναπτύξουν δραστηριότητες ταχείας εξαγωγής φυσικού αερίου, μεταξύ άλλων στον Αρκτικό Κύκλο, προκειμένου να καλύψουν μελλοντικές ανάγκες για την τεχνητή νοημοσύνη και τα κέντρα δεδομένων (data centers).
Οι εγκαταστάσεις φυσικού αερίου θα σχεδιαστούν έτσι ώστε να ενσωματώνουν τη δέσμευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα.
Η Chevron εισέρχεται στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής μόλις λίγους μήνες αφότου η Exxon ανακοίνωσε σχέδια για την κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο για την παροχή ενέργειας σε κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης. Εκτιμάται ότι έως το 2027 θα χρειαστούν αρκετές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής ισχύος 4 GW, τονίζει ο κ. Μπασιάς.
Τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη έχουν διαφορετικές επιπτώσεις.
Παρά τον φρενήρη ρυθμό και την ποικιλομορφία των διαπραγματεύσεων του Φεβρουαρίου, η Ρωσία και η Ουκρανία επιτέθηκαν σε εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου εκατέρωθεν τον Ιανουάριο, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2025.
Στις 26 Φεβρουαρίου, η Ρωσία έπληξε με πυραύλους μια ενεργειακή εγκατάσταση της DTEK στην περιοχή Ντνιεπροπετρόφσκ της Ουκρανίας και στις 24 Φεβρουαρίου, μια ακόμη μαζική ρωσική επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους, στόχευσε δύο ζωτικής σημασίας εγκαταστάσεις υποδομών στο Λβιβ.
Από την άλλη πλευρά, η επίθεση της ουκρανικής πολεμικής αεροπορίας στις 17 Φεβρουαρίου σε σταθμό συμπιεστών του αγωγού στο Νοβοροσίσκ, στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας, είχε ως αποτέλεσμα να μειώσει τη ροή πετρελαίου στον αγωγό για δύο μήνες. Αυτό είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό για τους Ρώσους, Αμερικανούς, Άγγλους, Ιταλούς και τους μετόχους από το Καζακστάν στον αγωγό CPC (Caspian Petroleum Consortium), ειδικά από τη στιγμή που το κοίτασμα Tengiz παρουσίασε μείωση της παραγωγής από το 2022.
Το 2021, ο εν λόγω αγωγός εξήγαγε μέχρι και 1,3 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου υψηλής ποιότητας, ημερησίως, αντιπροσωπεύοντας το 80% της συνολικής παραγωγής πετρελαίου του Καζακστάν που ανέρχεται σε 1,6 εκατομμύριο βαρέλια (ή ποσοστό 1,4% της παγκόσμιας παραγωγής).
Παρόλο που στις 10 του περασμένου Ιανουαρίου επιβλήθηκε νέα δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εξαίρεσε τις υπηρεσίες πετρελαίου που σχετίζονται με τον CPC. Στο μέσο Ιανουαρίου καθώς και την 1η Μαρτίου, ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη επιχείρησαν να πλήξουν τον αγωγό TurkStream.
Πρόκειται για τον ρωσικό αγωγό που εισέρχεται στην Μαύρη Θάλασσα, κοντά στην Ανάπα, και τροφοδοτεί την Τουρκία με 14 δισ. κυβικά μέτρα (bcm) και την Κεντρική Ευρώπη και την Ελλάδα με 17,5 bcm φυσικού αερίου, επίσης μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Ο κίνδυνος εκτεταμένου σαμποτάζ στα υποβρύχια καλώδια και τους αγωγούς της Μαύρης Θάλασσας παραμένει και επεκτείνεται στο Αιγαίο Πέλαγος και τηn Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Η παραγωγή υδρογονανθράκων και η έγκαιρη τοποθέτηση των καλωδίων για την ηλεκτρική διασύνδεση μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ εμπίπτουν σε αυτό το πλαίσιο, επισημαίνει ο κ. Μπασιάς και συνεχίζει:
“Αυτός ο πολύπλοκος ιστός κινδύνων περιλαμβάνει το πρόσφατο σαμποτάζ διαφόρων τηλεπικοινωνιακών καλωδίων στη ρηχή Βαλτική Θάλασσα, μαζί με το σαμποτάζ δύο αγωγών Nord Stream 1 και ενός αγωγού του Nord Stream 2 που καταστράφηκαν το 2022. Είναι ενδιαφέρον ότι ένας Αμερικανός επιχειρηματίας ο οποίος πρόσκειται στους Ρεπουμπλικάνους, πρότεινε στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να εξετάσει το ενδεχόμενο αποκατάστασης του Nord Stream 2, με την Δανία να δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν προκλήσεις προκειμένου να είναι σε θέση να πλημμυρίσουν την Ευρώπη με υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) πριν από το 2027. Οι πρόσφατες εξελίξεις στις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ-Ρωσίας υποδηλώνουν μια συνεχή και ενδεχομένως αυξημένη προμήθεια ρωσικού LNG, μια μερική επαναλειτουργία των ρωσικών αγωγών για λόγους τακτικής, έως το 2027, ή μια αναδιαμόρφωση μέρους αυτού του δικτύου αγωγών προς έναν κόμβο της Βαλτικής.
Η Ε.Ε. αντιμετωπίζει συνεχείς προκλήσεις και η σταθερότητά της είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την Ευρώπη αλλά και για τις ΗΠΑ. Η κατάσταση αυτή παραλληλίζεται ως προς ένα βαθμό, με την υποστήριξη που παρέχει το Ισραήλ προμηθεύοντας με φυσικό αέριο την Αίγυπτο και την Ιορδανία, με σκοπό να διατηρήσει την περιφερειακή σταθερότητα.
Από την οπτική γωνία των ΗΠΑ, η επίτευξη της ειρήνης στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο φαίνεται να εδράζεται σε ένα διπλό μοντέλο εξαγωγών: ειρήνη και βιομηχανία όπλων. Η Ε.Ε. θα αναγκαστεί να αγοράσει περισσότερα οπλικά συστήματα από τις ΗΠΑ για να ενισχύσει τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ, με αποτέλεσμα η παραγωγή όπλων να κατευθύνεται προς την αμυντική αναδιοργάνωση των μελών του ΝΑΤΟ αντί να πηγαίνει στην Ουκρανία και τη Γάζα. Για τις αμερικανικές εξαγωγές, αυτή η προσέγγιση είναι πιο επικερδής και συμβάλλει επίσης στην επίτευξη της ειρήνης στον ευρωπαϊκό χώρο και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ιδίως υπό το πρίσμα της επιρροής που ασκεί η Κίνα.”
(Δείτε ολόκληρο το άρθρο του κ. Γιάννη Μπασιά εδώ)