Στο σκληρό παζάρι που βρίσκεται σε εξέλιξη με επίκεντρο τις τεράστιες επενδύσεις που προτίθεται να κάνει η Ευρώπη τα επόμενα χρόνια, η Τουρκία μένει προς το παρόν εκτός, με υποσημειώσεις που δείχνουν, ωστόσο, ότι όλα είναι αναστρέψιμα, ιδιαίτερα καθώς ακολουθούν συζητήσεις και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Με βάση όλα όσα καταγράφηκαν από την Κομισιόν στη «Λευκή Βίβλο για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας», η Τουρκία όπως και οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν αποτελούν χώρες που μπορούν να έχουν πρόσβαση στα δάνεια της Ε.Ε. (150 δισ. ευρώ). Για την περίπτωση της Τουρκίας υπάρχει ειδική παράγραφος όπου υπογραμμίζεται ότι η χώρα είναι υποψήφια για ένταξη και «μακροχρόνιος εταίρος» της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας.
«Η Ε.Ε. θα συνεχίσει να δεσμεύεται εποικοδομητικά για να αναπτύξει αμοιβαία επωφελή εταιρική σχέση σε όλους τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, με βάση την ίση δέσμευση από την πλευρά της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα σημαντικά ζητήματα στην Ε.Ε., σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024», αναφέρεται στη σχετική αποστροφή. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024 (που είχαν προκαλέσει την αντίδραση της Αγκυρας τότε) περιλαμβάνουν την παραίνεση για επίλυση του Κυπριακού, αλλά και την ανάγκη για σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και την ανάγκη οι πιθανοί τρίτοι εταίροι της Ε.Ε. να είναι «ομονοούντες» («like minded»).
Η πολιτική αναφορά καλύπτει την ελληνική πλευρά (η οποία έχει προσδεθεί στο γαλλικό άρμα υπέρ των κατά προτεραιότητα ευρωπαϊκών αμυντικών προμηθειών), ωστόσο τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα σε ό,τι αφορά το εργαλείο χρηματοδότησης (το λεγόμενο SAFE-Security Action For Europe) – υπάρχουν κάποια θολά σημεία τα οποία, βεβαίως, θα διαπραγματευθούν οι ηγέτες. Είναι, για παράδειγμα, σαφές ότι οι συμφωνίες για κοινές προμήθειες απαιτούν πλήρη ομοφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ως εκ τούτου η πρόσβαση της Τουρκίας είναι εξαιρετικά δύσκολη. Σε ό,τι αφορά, όμως, την έγκριση του κανονισμού του SAFE, απαιτείται ειδική πλειοψηφία (15 από τα 25 μέλη ή χώρες που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της Ε.Ε.).
Προτού αποκτήσει πρόσβαση σε ευρωπαϊκά δάνεια (εκτός Ε.Ε. απευθύνονται μόνο σε Ουκρανία και Νορβηγία), η Τουρκία θα πρέπει να υπογράψει με την Ε.Ε. και συμφωνία εταιρικής σχέσης στους τομείς Ασφάλειας και Αμυνας (SDP). Προς το παρόν τέτοιες συμφωνίες έχουν υπογράψει μόνο η Νορβηγία, η Μολδαβία, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία, η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία και είναι ως εκ τούτου χώρες επιλέξιμες. Σε διαπραγματεύσεις για υπογραφή τέτοιας συμφωνίας είναι και ο Καναδάς. Η διμερής συμφωνία δεν είναι ένα αφηρημένο κείμενο, αλλά εκεί θα αποτυπώνεται με αρκετή σαφήνεια αν και πώς ένα τρίτο κράτος μπορεί να συμμετάσχει στην αμυντική βιομηχανική παραγωγή της Ε.Ε.
Επιπλέον, για λόγους οι οποίοι συνδέονται με τη βασική στόχευση των νέων προβλέψεων για την ευρωπαϊκή άμυνα, δηλαδή την πρόνοια υπέρ των εταιρειών της Ε.Ε., οι εταιρείες που θα διεκδικήσουν ευρωπαϊκούς πόρους θα πρέπει να έχουν έδρα στο έδαφος της Ενωσης και να μην ελέγχονται από τρίτους παράγοντες.
Συμμετοχή Μητσοτάκη
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα συμμετάσχει σήμερα στην έκτακτη σύνοδο για την Ευρωπαϊκή Αμυνα έχοντας, βεβαίως, κατά νου το σύνολο αυτών των προβλέψεων, τόσο των γενικότερων που καλύπτουν πολιτικά τις ελληνικές θέσεις, όσο και των ειδικότερων λεπτομερειών στις οποίες «κρύβεται ο διάβολος» και τα πιθανά παράθυρα για την Τουρκία.
*Από kathimerini.gr