Έχουν περάσει σχεδόν 14 χρόνια από τότε που οι λαϊκές εξεγέρσεις της ‘Αραβικής Άνοιξης’ προκάλεσαν τεκτονικές αλλαγές στη Μέση Ανατολή. Παρά τον χρόνο που μεσολάβησε, αρκετά από τα μέτωπα εκείνης της εποχής παραμένουν ανοικτά με τον έναν ή άλλον τρόπο. Ένα από αυτά είναι και η Λιβύη, η οποία παραμένει χωρισμένη στα δύο, χωρίς την προοπτική κάποιας ουσιώδους λύσης. Μάλιστα, όπως αποκαλύπτει μία πρόσφατη έρευνα του ΟΗΕ, οι δύο αντίπαλοι για την εξουσία, δηλαδή η ‘Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας’ που εδρεύει στην Τρίπολη και είναι αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ, και ο ‘Εθνικός Στρατός της Λιβύης’ που εδρεύει στο Τομπρούκ με επικεφαλής τον Χαλίφα Χαφτάρ, έχουν διαμορφώσει μία λεπτή ισορροπία συμβίωσης χάρη στα κοινά συμφέροντα από το λαθρεμπόριο πετρελαίου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, το σύστημα είναι αρκετά απλό. Η Λιβύη είναι ένα από τα κράτη με τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου, ωστόσο η παραγωγή και η επεξεργασία του καυσίμου μειώθηκε δραματικά μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι. Με την εγχώρια αγορά να μην μπορεί να απορροφήσει τη σταδιακά αυξανόμενη παραγωγή πετρελαίου και εφόσον η χώρα δεν διαθέτει τις υποδομές για διύλιση, οι Λίβυοι αξιωματούχοι ανταλλάσσουν παράτυπα το αργό πετρέλαιο λιβυκής προέλευσης με ξένα εισαγόμενα καύσιμα, χωρίς επιπλέον χρέωση. Αυτό επιτρέπει στη χώρα να έχει μία σταθερή ροή σχετικά φθηνών καυσίμων για τον πληθυσμό, και πιο σημαντικά για τις στρατιωτικές δυνάμεις των αντίπαλων παρατάξεων.
Οι συνεργάτες των Λίβυων, οι οποίοι φαίνονται να προέρχονται από την ευρύτερη περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, μπορούν να μεταπωλούν το πετρέλαιο σε πολύ υψηλότερες τιμές. Αρκετές από τις ξένες επιχειρήσεις που φαίνονται να εμπλέκονται σε αυτό το δίκτυο έχουν έδρα τα ΗΑΕ, έναν γνωστό κόμβο για διεθνή κυκλώματα λαθρεμπορίου. Υπενθυμίζεται ότι πολλές από τις εταιρείες που κατηγορούνται για συμμετοχή στον σκιώδη στόλο εδρεύουν επίσης στα ΗΑΕ.
Το δίκτυο αυτό δεν εκμεταλλεύεται απλώς τον ορυκτό πλούτο μίας χώρας όπου ο πληθυσμός υποφέρει από την ανασφάλεια και τη φτώχεια, αλλά δυσχεραίνει την εύρεση μίας ουσιαστικής λύσης. Παρά τις διεθνείς προσπάθειες για σταδιακό πέρασμα την Λιβύης σε δημοκρατικές διαδικασίες και επανένωση της χώρας, τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα συνεχίζουν να αποκομίζουν κέρδη μέσω του λαθρεμπορίου πετρελαίου, κάτι που τους επιτρέπει να διατηρούν τον έλεγχο των περιοχών τους. Παράλληλα, εφόσον και οι δύο πλευρές έχουν κοινό συμφέρον να παραμείνουν ενεργές στο κύκλωμα, καμία από τις δύο δεν ασκεί πιέσεις στην άλλη.
Αντιθέτως, οι πιέσεις έρχονται από το εξωτερικό. Αν και οι πραγματικές προσπάθειες των μεγάλων δυνάμεων για τη Λιβύη έχουν σταματήσει εδώ και χρόνια, με ορισμένους περιφερειακούς παίκτες όπως η Τουρκία να στηρίζουν τη μία ή την άλλη πλευρά, οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ δεν σταματούν να προωθούν την ατζέντα των συνομιλιών. Στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας για έλεγχο του παγκόσμιου λαθρεμπορίου πετρελαίου, ειδικά από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, η νέα έκθεση του ΟΗΕ μπορεί να δρομολογήσει νέες εξελίξεις σε διπλωματικό επίπεδο. Ήδη, ορισμένοι δρώντες εντός Λιβύης έχουν λάβει πρωτοβουλίες, όμως σίγουρα χρειάζονται τη διεθνή υποστήριξη προκειμένου να πιέσουν τα δύο κέντρα εξουσίας.