Τεράστιας γεωπολιτικής σημασίας και δυνητικά, εφόσον αποδειχθούν αξιοποιήσιμα κοιτάσματα, και ενεργειακής χαρακτηρίζουν στελέχη της αγοράς με χρόνια ενασχόληση στο κομμάτι των υδρογονανθράκων το νέο ενδιαφέρον της Chevron για εξερεύνηση δύο νέων περιοχών νότια της Κρήτης.
Πρόκειται για τις περιοχές Νότια της Κρήτης Ι και Νότια της Κρήτης ΙΙ, εντός των περιοχών που είχαν οριοθετηθεί με την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού το 2014, χωρίς ωστόσο τότε να καταλήξουν σε κάποιο χαρτοφυλάκιο πετρελαϊκού ομίλου. Υπενθυμίζεται ότι το ενδιαφέρον της Chevron για την περιοχή νότια του νησιού έρχεται δύο μήνες μετά την εκδήλωση ενδιαφέροντος για την περιοχή Νότια της Πελοποννήσου που έθεσε τις βάσεις για την αναθέρμανση της συζήτησης σχετικά με την προοπτική ανάπτυξης του προγράμματος έρευνας και ανάπτυξης υδρογονανθράκων στις ελληνικές θάλασσες.
Προφανώς, όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές, η εκδήλωση ενδιαφέροντος συνιστά μόλις ένα πρώτο βήμα, με πολλά ακόμη να πρέπει να ακολουθήσουν προκειμένου να φτάσουμε σε ένα ορισμένο επίπεδο «ωριμότητας», ωστόσο διατηρεί ισχυρή γεωπολιτική διάσταση που δύναται να ενισχυθεί περαιτέρω εφόσον ευοδωθούν οι προσπάθειες σε συνδυασμό με τις έρευνες της Exxon Mobil. Η παραχώρηση των εν λόγω περιοχών νότια της Κρήτης σε συνδυασμό με τις παραχωρήσεις της Exxon Mobil κατοχυρώνουν μια ενιαία γραμμή στα νότια θαλάσσια σύνορα της χώρας που φτάνει να εξουδετερώνει το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο καθώς και τις αξιώσεις που εγείρει σχετικά με την ΑΟΖ της Ελλάδας.
Συμπερασματικά, το ΥΠΕΝ σημειώνει ότι «η πολύ σημαντική αυτή εξέλιξη είναι μια ακόμη διεθνής αναγνώριση ότι η Ελλάδα αποτελεί έναν αξιόπιστο εταίρο, που σέβεται και τηρεί το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας και διαχειρίζεται σημαντικά θέματα με τη δέουσα προσοχή και νηφαλιότητα, προκειμένου να προστατεύονται τα εθνικά συμφέροντα, οι επενδύσεις και να προωθείται η ειρήνη και ευημερία της ευρύτερης περιοχής».
Ο λόγος στο ΥΠΕΝ
Ως προς το διαδικαστικό σκέλος, θα ακολουθηθεί η ανάλογη διαδικασία με την προηγούμενη φορά όπου η Chevron επέδωσε σχετικό αίτημα στο ΥΠΕΝ για την περιοχή νότια της Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την ενημέρωση του ΥΠΕΝ, η ηγεσία του υπουργείου θα προχωρήσει άμεσα στην έκδοση σχετικής απόφασης αποδοχής του ενδιαφέροντος, καθώς και αποφάσεων που θα προσδιορίζουν τις ακριβείς συντεταγμένες της περιοχής, τον τύπο της σύμβασης και την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού. Σημειώνεται ότι οι νέες περιοχές ενδιαφέροντος διαθέτουν ήδη εγκεκριμένη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όντας μέρος των περιοχών που έχουν περιληφθεί στον διεθνή διαγωνισμό του 2014.
Το ενδιαφέρον της Chevron, όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς με γνώση του θέματος, εδράζεται στην ίδια συλλογιστική με την περιοχή Νότια της Πελοποννήσου και αφορά αφενός την εγγύτητα με τις παραχωρήσεις της Exxon Mobil, όπου τα μέχρι τώρα «δείγματα γραφής» δημιουργούν μια ορισμένη αισιοδοξία και αφετέρου οι εν λόγω περιοχές αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης γεωλογικής λεκάνης στη θαλάσσια περιοχή της Μεσογείου που -θεωρητικά τουλάχιστον- παρουσιάζει αξιόλογα στοιχεία.
Όλες βέβαια οι εκτιμήσεις τελούν υπό την αίρεση των αποδείξεων που θα προκύψουν κατά τη διερεύνηση των περιοχών, δηλαδή κατά πόσο τα δεδομένα που θα συλλεχθούν θα επιβεβαιώσουν ή όχι την ύπαρξη ολιστικού πετρελαϊκού συστήματος, δηλαδή των χαρακτηριστικών που συνάδουν σε μια τέτοια γεωλογική δομή που με τη σειρά της σημαίνει την ύπαρξη υδρογονανθράκων. Τα μέχρι τώρα δεδομένα επιβεβαιώνουν 2-3 στοιχεία που παραπέμπουν σε ένα «ολικό πετρελαϊκό σύστημα», μένοντας ακόμη να «αναζητηθούν» και τα υπόλοιπα στοιχεία που θα βεβαιώσουν μια τέτοια εκτίμηση.
«Πληγή» οι καθυστερήσεις
Σε κάθε περίπτωση, οι ίδιες πηγές επισημαίνουν την ανάγκη να «τρέξουν» οι σχετικές διαδικασίες από τον αρμόδιο φορέα ΕΔΕΥΕΠ και εν συνόλω την κρατική διοίκηση, καθώς, όπως εκτιμάται, οι επανειλημμένες καθυστερήσεις που σημειώθηκαν σε ανάλογες περιπτώσεις αποτέλεσαν εκ των βασικών αιτιών για να καταλήξει σε κατάσταση «λήθης» το όλο πρόγραμμα τα προηγούμενα χρόνια. Άλλωστε, όπως συμπληρώνουν, το πρόβλημα φαίνεται να παραμένει τόσο με τις καθυστερήσεις που έχουν ήδη σημειωθεί για την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού για υδρογονάνθρακες στα θαλάσσια blocks «Νότια της Πελοποννήσου» και «Α2» όσο και συνολικότερα με την προεργασία που απαιτείται να γίνει προκειμένου να πραγματοποιηθούν υπεράκτιες έρευνες στις ελληνικές θάλασσες.
Υπενθυμίζεται ότι η είδηση για το ενδιαφέρον της Chevron για τη θαλάσσια περιοχή νότια της Πελοποννήσου έγινε γνωστή στις 20 Ιανουαρίου 2025. Στις 9 Μαρτίου ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε την προκήρυξη του διεθνούς διαγωνισμού… στα χαρτιά, μιας και ακόμη εκκρεμεί η δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και ακολούθως στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκειμένου πράγματι να γίνει η προκήρυξη του διαγωνισμού.
Μετά και την αλλαγή ηγεσίας στο ΥΠΕΝ, η νέα διοίκηση θα πρέπει να αποφασίσει αν θα προχωρήσει σε έναν διαγωνισμό, ενσωματώνοντας και τις νέες υποψήφιες παραχωρήσεις Νότια της Κρήτης, σε μια προσπάθεια να ανακτήσει τον χαμένο χρόνο, ή θα προκηρύξει δύο διαγωνισμούς, έναν για κάθε περιοχή ενδιαφέροντος. Όπως προαναφέρθηκε, το ΥΠΕΝ αναμένεται να ανακοινώσει σύντομα αναλυτικό χρονοδιάγραμμα με όλες τις επικείμενες ενέργειες έως την προκήρυξη του διαγωνισμού ή των διαγωνισμών.