Η παραγωγή ηλιακής ενέργειας αυξάνεται κατακόρυφα τον Απρίλιο, καθώς οι μεγαλύτερες ημέρες συνδυάζονται με ηλιόλουστο καιρό, ενώ οι θερμότερες συνθήκες περιορίζουν επίσης τη ζήτηση θέρμανσης των νοικοκυριών. Οι νέες υποδομές ηλιακής ισχύος παράγουν ένα πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να οδηγήσει τις τιμές της κάτω από το μηδέν, μειώνοντας τα κέρδη των παραγωγών και τρομάζοντας ορισμένους επενδυτές.
Οι αρνητικές τιμές καταγράφονται όταν η προσφορά ξεπερνά τη ζήτηση, αν και πολύ λίγοι καταναλωτές— συνήθως εκείνοι που έχουν ειδικό τιμολόγιο για τη φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων— μπορούν να επωφεληθούν από τη δωρεάν ενέργεια. Αυτό το πλεόνασμα μπορεί να εξισορροπηθεί είτε με την ενίσχυση της ζήτησης, είτε με την αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας. Ορισμένα νέα ηλιακά πάρκα κατασκευάζονται με συστήματα αποθήκευσης ώστε να προλάβουν αυτό το πρόβλημα, αλλά απαιτούνται περισσότερες επενδύσεις.
«Η άνοδος των αρνητικών τιμών— και οι αιχμές των τιμών σε άλλες περιόδους— είναι ένα ηχηρό μήνυμα για επενδύσεις στην ευελιξία του συστήματος», δήλωσε ο Chris Rosslowe, ανώτερος αναλυτής δεδομένων για την ενέργεια και το κλίμα στη δεξαμενή σκέψης Ember. Το σήμα αυτό πρόκειται να γίνει πιο ηχηρό, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να συνδέσει ένα ποσό ρεκόρ νέων ηλιακών συλλεκτών και πάρκων στο δίκτυο φέτος και το επόμενο έτος, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία.
Οι ώρες αρνητικών τιμών αυξάνονται στις Ευρωπαϊκές αγορές. Πηγή: Bloomberg.
Σε καθημερινή βάση, υπάρχει επίσης μια αναντιστοιχία μεταξύ της αυξανόμενης προσφοράς ηλιακής ενέργειας και της ζήτησης, με την τελευταία να κορυφώνεται νωρίς το βράδυ, ακριβώς όταν η παραγωγή αρχίζει να μειώνεται. Με την ηλιακή ισχύ να αυξάνεται για την επίτευξη των στόχων της απανθρακοποίησης, η Ευρώπη παλεύει να βρει τρόπους να χρησιμοποιεί τη φθηνή ηλεκτρική ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας, αποφεύγοντας παράλληλα να επιστρέψει στα ορυκτά καύσιμα το βράδυ.
Περίοδοι ηλιόλουστου καιρού τον Μάρτιο αύξησαν την ηλιακή παραγωγή πέρα από τη ζήτηση, στέλνοντας τις τιμές σε αρνητικό έδαφος. Τα έσοδα από την παραγωγή ηλιακής ενέργειας στη Γερμανία κατέρρευσαν επίσης και αναμένεται να μειωθούν περαιτέρω τον Απρίλιο. Το χάσμα μεταξύ των τιμών που καταβάλλονται στους παραγωγούς ηλιακής ενέργειας και της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας βασικού φορτίου αναμένεται να συνεχίσει να διευρύνεται, γεγονός που θα μπορούσε να πλήξει τις εταιρείες που κατασκευάζουν και λειτουργούν ηλιακά πάρκα, σύμφωνα με τους αναλυτές. Οι χαμηλές τιμές αποθαρρύνουν επίσης ορισμένους επενδυτές από το να στηρίξουν νέα έργα ΑΠΕ, γεγονός που απειλεί να εκτροχιάσει τους στόχους της Ευρώπης για καθαρή ενέργεια το 2030.
Η διάρκεια της αρνητικής τιμολόγησης έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια και το 2024 εξαπλώθηκε για πρώτη φορά σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ελλάδα, και η Ισπανία, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας. «Αυτή η συχνότητα αρνητικής τιμολόγησης είναι πιθανό να συνεχιστεί με την αύξηση της ηλιακής παραγωγής», δήλωσε η εκπρόσωπος του οργανισμού Ilaria Bellacci.
Οι επιδοτήσεις που δίνουν κίνητρα στους παραγωγούς ΑΠΕ να συνεχίσουν να παράγουν ακόμη και όταν οι τιμές βυθίζονται κάτω από το μηδέν πρέπει να αναδιαρθρωθούν, δήλωσε ο οργανισμός.
Ο Rosslowe της Ember δήλωσε ότι οι νέες επενδύσεις για να γίνει το ενεργειακό δίκτυο της Ευρώπης πιο ευέλικτο θα βοηθήσουν στη σταθεροποίηση των τιμών, καθώς περισσότερα έργα ΑΠΕ κατασκευάζονται. Μια πιθανή λύση είναι η αυξημένη αποθήκευση μπαταριών, η οποία θα επιτρέπει στους διαχειριστές να αφαιρούν ηλεκτρική ενέργεια από το δίκτυο σε περιόδους πλεονάσματος και να αξιοποιούν την προσφορά αυτή όταν η ζήτηση είναι υψηλή, είπε.
Η αρνητική τιμολόγηση θα μπορούσε επίσης να περιοριστεί με την επέκταση του ευρωπαϊκού δικτύου, σύμφωνα με τον Rosslowe. Προς το παρόν, η χωρητικότητα περιορίζεται λόγω του αργού σχεδιασμού και των δυσχερειών στις συνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των διαφόρων περιοχών. «Οι αρνητικές τιμές μας λένε ότι χρειαζόμαστε περισσότερες διαδρομές για να χρησιμοποιήσουμε την άφθονη ηλιακή ενέργεια», δήλωσε.
Η προσθήκη περισσότερων συνδέσεων στο δίκτυο θα βοηθήσει επίσης στην ελάφρυνση άλλων δαπανών, όπως η πληρωμή των φορέων εκμετάλλευσης για την απενεργοποίηση των ανεμογεννητριών. Το 2024, η Βρετανία ξόδεψε πάνω από 1 δισεκατομμύριο λίρες για «κόστος συμφόρησης», παρά το έτος ρεκόρ για την παραγωγή αιολικής ενέργειας.
Οι καιρικές συνθήκες στην Ευρώπη αυτή την άνοιξη δείχνουν ότι θα υπάρξει μεγάλη παραγωγή ηλιακής ενέργειας, μετά το ρεκόρ ηλιοφάνειας στο Ηνωμένο Βασίλειο τον περασμένο μήνα. Ωστόσο, δεν πιστεύουν όλοι ότι η έξαρση της ηλιακής ενέργειας θα μεταφραστεί σε πιο αρνητική τιμολόγηση.
Ο Tim Partridge, επικεφαλής των ενεργειακών συναλλαγών στην LG Energy Group στο Μάντσεστερ, λέει ότι η εποχιακή συντήρηση στα πυρηνικά εργοστάσια της Σκανδιναβίας και στα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Νορβηγία μπορεί να αντισταθμίσει μέρος της πλεονάζουσας ηλιακής ενέργειας. «Η αρνητική τιμολόγηση μπορεί να είναι λιγότερο διαδεδομένη από ό,τι ελπίζαμε», δήλωσε.